ZİYA MƏMMƏDOV BÜTÜN SƏLAHİYYƏTLƏRİNİ İTİRDİ! - Cavid Qurbanov da onun tabeçiliyindən çıxarıldı

"Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC də Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyindən çıxarıldı

“Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2009-cu il 20 iyul tarixli 383 nömrəli Sərəncamında dəyişikliklər edilməsi və Səhmdar Cəmiyyətinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı imzalanıb. Fərmanda deyilir: Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, ölkənin nəqliyyat sektorunun idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində həyata keçirilən islahatlar çərçivəsində nəqliyyatın əsas sahələrindən biri olan dəmir yolunda müasir tələblərə cavab verən infrastrukturun yaradılmasını, yüksəkkeyfiyyətli nəqliyyat xidmətləri göstərilməsini və Bakı-Tbilisi-Qars, Şimal-Cənub dəmir yolu marşrutları ilə yükdaşımaların rəqabət qabiliyyətinin artırılmasını təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram:

1. “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2009-cu il 20 iyul tarixli 383 nömrəli Sərəncamında (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2009, № 7, maddə 563) aşağıdakı dəyişikliklər edilsin:

1.1. 1-ci hissədən “Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində” sözləri çıxarılsın;

1.2. 2-ci və 3-cü hissələr aşağıdakı redaksiyada verilsin:

“2. “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin (bundan sonra - Cəmiyyət) ümumi yığıncağının səlahiyyətlərinin həyata keçirilməsi aşağıdakı dövlət orqanlarına həvalə edilsin:

2.1. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə:

2.1.1. Cəmiyyətin Nizamnaməsinin və strukturunun təsdiqi, nizamnamə kapitalının miqdarının müəyyən edilməsi;

2.1.2. Cəmiyyətin inkişaf istiqamətlərinin müəyyən edilməsi;

2.1.3. Cəmiyyətin illik hesabatlarının, mühasibat balanslarının, mənfəət və zərər hesablarının təsdiqi, mənfəətinin və zərərinin bölüşdürülməsi;

2.1.4. Cəmiyyətin xalis aktivlərinin dəyərinin iyirmi beş faizindən artıq məbləğdə olan əqdin (xüsusi əhəmiyyətli əqdin) və aidiyyəti şəxslə dəyəri Cəmiyyətin aktivlərinin 5 faiz və daha çox hissəsini təşkil edən əqdin bağlanması haqqında qərar qəbul edilməsi;

2.2. Azərbaycan Respublikasının Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinə:

2.2.1. bu Sərəncamda qeyd olunanlar istisna olmaqla, Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə ümumi yığıncağın səlahiyyətlərinə aid edilmiş digər məsələlərin həlli.

3. Müəyyən edilsin ki:

3.1. Cəmiyyətin sədrinin və sədr müavinlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsi, Cəmiyyətin yenidən təşkili və ləğvi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən həyata keçirilir;

3.2. Cəmiyyətin idarə, nümayəndəlik və filiallarının, habelə törəmə cəmiyyətlərinin rəhbərlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsi Cəmiyyət tərəfindən həyata keçirilir;

3.3. Cəmiyyətin idarə, nümayəndəlik və filiallarının yaradılması və ləğvi, törəmə cəmiyyətlərinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğvi Cəmiyyət tərəfindən həyata keçirilir və bu barədə Azərbaycan Respublikasının Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsinə məlumat verilir;

3.4. dəmir yolu daşımalarında, o cümlədən beynəlxalq yükdaşımalarda göstərilən xidmətlərin tarifləri, yığımlar, habelə tariflər üzrə güzəştlər Cəmiyyət tərəfindən müəyyən edilir. Cəmiyyətin gəlirləri faktiki daxilolmalar əsasında tariflərə tətbiq olunan güzəştlər nəzərə alınmaqla hesablanır;

3.5. Cəmiyyətin və onun təşkilatlarının fəaliyyətinə, habelə onlar tərəfindən həyata keçirilən dəmir yolu infrastrukturunun inşası, cari və əsaslı təmiri, yenidən qurulması və bərpası məqsədi ilə həyata keçirilən fəaliyyət üçün xüsusi razılıq (lisenziya) alınması tələb olunduqda, həmin xüsusi razılıq (lisenziya) alınmış hesab edilir və yenidən alınması tələb olunmur;

3.6. dəmir yolunun iştirakı ilə bərə, liman vasitəsilə tranzit daşımaları üzrə vahid tariflər və tətbiq edilən güzəştli əmsallar “Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, “Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti və neft məhsullarının yükaşırma terminallarının təklifləri nəzərə alınmaqla Cəmiyyət tərəfindən müəyyən edilir;

3.7. istehsal-təsərrüfat ehtiyaclarını təmin etmək üçün malların (işlərin, xidmətlərin) satın alınması üzrə əməliyyatlar beynəlxalq təcrübəyə və qanunvericiliyin tələblərinə uyğun Cəmiyyət tərəfindən həyata keçirilir;

3.8. Cəmiyyətin, törəmə cəmiyyətlərinin, habelə idarə, filial və nümayəndəliklərinin balansında olan əmlaka münasibətdə sərəncam vermək hüququ, o cümlədən həmin əmlakın balansdan balansa, icarəyə və istifadəyə verilməsi, Cəmiyyətin iştirak etdiyi birgə layihələrə pay şəklində qoyulması, silinməsi (ləğv edilməsi), qiymətləndirilməsi, təyinatının dəyişdirilməsi səlahiyyətləri Cəmiyyət tərəfindən həyata keçirilir;

3.9. əmlakının icarəyə verilməsindən və balansdan silinən əsas vəsaitin satışından əldə olunan gəlirlər Cəmiyyətin büdcəsinə daxil edilməklə dəmir yolu infrastrukturunun inkişafına sərf olunur.”.

2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti:

2.1. “Dəmir yolu nəqliyyatı haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsini üç ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

2.2. dəmir yolunun ölkədaxili daşımalarla yanaşı, regional və beynəlxalq daşımalarda artan rolunu nəzərə alaraq, onun fəaliyyətinin səmərəli və müasir tələblərə cavab verən səviyyədə qurulması və bunun üçün lazımi həcmdə sərmayənin cəlb edilməsini təmin etmək məqsədi ilə “Azərbaycan dəmir yolunun 2016-2020-ci illərdə inkişafı Dövlət Proqramı”nın layihəsini üç ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

2.3. Azərbaycan Respublikasının ərazisindən tranzit olaraq daşınan neft və neft məhsullarının həcminin artırılması məqsədi ilə mövcud yükaşırma terminallarından səmərəli istifadə olunması və onların dəmir yolu ilə koordinasiyalı iş rejiminin təşkili ilə bağlı təkliflərini bir ay müddətində Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

2.4. tranzit daşımaları, xüsusilə də nəqliyyat növünün dəyişməsi ilə müşayiət olunan tranzit yük daşımaları üzrə sərhəd, gömrük və vergi prosedurlarının sadələşdirilməsi ilə bağlı təkliflərini bir ay müddətində Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

2.5. “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin nizamnamə kapitalının artırılması, onun maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinin sağlamlaşdırılması və kreditor borclarının restrukturizasiyası ilə bağlı zəruri tədbirlər görsün və nəticəsi barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat versin;

2.6. “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin əsas fəaliyyət istiqamətinə aid olmayan, eyni zamanda, saxlanılması üçün xeyli vəsait tələb edən (qeyri-profilli) aktivlərin realizə edilməsindən əldə olunan vəsaitin dəmir yolu infrastrukturunda bərpa və yenidənqurma işlərinin maliyyələşdirilməsinə yönəldilməsini təmin etmək məqsədi ilə tədbirlər görsün;

2.7. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin aktlarının bu Fərmana uyğunlaşdırılması ilə bağlı təkliflərini iki ay müddətində Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;

2.8. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin normativ hüquqi aktlarının bu Fərmana uyğunlaşdırılmasını iki ay müddətində təmin edib Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat versin;

2.9. mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktlarının bu Fərmana uyğunlaşdırılmasını nəzarətdə saxlasın və bunun icrası barədə iki ay müddətində Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə məlumat versin;

2.10. bu Fərmandan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.

3. Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktlarının və normativ xarakterli aktların bu Fərmana uyğunlaşdırılmasını təmin edib Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə məlumat versin.

Beləliklə, göründüyü kimi, fərmanla "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin Nəqliyyat Nazirliyinə tabeliyinə rəsmən son verildi. Rəsmən ona görə deyirik ki, Cavid Qurbanov "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin rəhbəri təyin olunduqdan sonra, bu qurumun Nəqliyyat Nazirliyinə tabeçiliyi formal xarakter almışdı. Sələfi Arif Əsgərovdan fərqli olaraq, Cavid Qurbanov nəinki nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovla hesablaşır, əksinə, "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-ni nazirə yaxın kadrlardan tamamilə "təmizləmək" kursu götürmüşdü.

 Ziya Məmmədov bununla barışmaq istəmir, hər fürsətdə "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin onun tabeçiliyində olduğunu nümayiş etdirməyə çalışırdı. Hətta Cavid Qurbanov “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-yə sədr təyin olunandan sonra dəmiryolçularla bağlı keçirilən tədbirə Ziya Məmmədov da qatılaraq, bəzi dəmiryolçuları şəxsən mükafatlandırmışdı. O zaman media bunu Ziya Məmmədovun Cavid Qurbanova əzələ nümayişi kimi qiymətləndirmişdi.

Ancaq bu çox çəkmədi. Bir qədər bundan əvvəl prezidentin iştirakı ilə keçrilən Bakı-Xırdalan-Sumqayıt sərnişin qatarının açılış mərasiminə Ziya Məmmədov dəvət olunmadı. Bununla "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin faktiki olaraq, Nəqliyyat Nazirliyinin tabeçiliyindən çıxdığı nümayiş etdirildi. Prezidentin son fərmanı isə bunu rəsmiləşdirdi.

Bu fərman eyni zamanda Ziya Məmmədovun səlahiyyətlərinin getdikcə məhdudlaşdırılması istiqamətində davamlı addımların atıldığını bir daha ortaya qoydu. Çünki bundan əvvəl də, Nəqliyyat Nazirliyinin bəzi səlahiyyətləri əlindən alınıb, bəzilərinə isə başqa qurumlar da ortaq edilib.

Diqqət edək. Bir müddət əvvəl Nəqliyyat Nazirliyi sahə avtomobil yollarının adlandırılması və indeksasiyası ilə bağlı səlahiyyətini itirdi.

Belə ki, Nazirlər Kabineti “Ümumi istifadədə olan avtomobil yollarının adlandırılması, indeksasiyası və qeydiyyata alınması Qaydalar”nda dəyişiklik edib. 

Dəyişikliyə əsasən, Nəqliyyat Nazirliyi sahə avtomobil yollarının adlandırılması və indeksasiyası ilə bağlı səlahiyyətini itirib. Bundan sonra respublika və yerli əhəmiyyətli avtomobil yollarının adlandırılması və indeksasiyası Nəqliyyat Nazirliyinin təqdimatı ilə Nazirlər Kabineti tərəfindən, digər dövlət avtomobil yollarının adlandırılması və indeksasiyası yerli icra hakimiyyəti orqanları (şəhər rayonu icra hakimiyyətləri istisna olmaqla) tərəfindən müəyyənləşdiriləcək.

Bundan əlavə son aylar Nəqliyyat Nazirliyinin bəzi səlahiyyətləri başqa qurumlar arasında bölüşdürülüb. Təxminən 5 ay əvvəl Nazirlər Kabinetinin Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin tabeliyində “BakuBus” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin yaradılması haqqında qərarı paytaxtın sərnişin daşınmasında ikihakimiyyətliliyə səbəb olub. İndiyə qədər paytaxtda sərnişin daşınması xidmətini Nəqliyyat Nazirliyi təşkil edirdi. Paytaxtda sərnişin daşınması sektoruna nəzarət yalnız nəqliyyat naziri Ziya Məmmədovun baçısı və qardaşı oğlunun rəhbərlik etdiyi “Bakısərnişin-nəqliyyat” MMC-nin əlində idi.

Nazirlər Kabinetinin qərarıyla isə paytaxtda sərnişin daşınmasının təşkili həm də Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinə həvalə olunub. Yəni, Ziya Məmmədovun səlahiyyətlərinə Abutalıbov şərik edilib .

Bu yaxınlarda isə, “BakuBus” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin avtobusları xətlərə buraxıldı. Maraqlıdır ki, bundan az sonra Ziya Məmmədovun şəhər sərnişindaşımasında inhisarçı mövqeyə malik ailə şirkəti- "Transqeyt"in marşrutları tam olaraq əlindən alındı. Beləliklə də, Ziya Məmmədov şəhər nəqliyyatının idarə olunmasında da söz haqqını itirmiş oldu.

Qeyd edək ki, bu qərarlara qədər Bakı yollarının təmir-bərpası funksiyası da Nəqliyyat Nazirliyindən alınıb Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinə verilib.

Bundan əlavə bir neçə ay əvvəl Ziya Məmmədovun bir səlahiyyətinə də Ramil Usubov şərik edilib. Belə ki, baş nazir Artur Rəsizadənin qərarı ilə “Azərbaycan Respublikasının ümumi istifadədə olan avtomobil yolları ilə iri qabaritli və ağır çəkili nəqliyyat vasitələrinin hərəkət etməsi və onların hərəkətinə xüsusi icazənin verilməsi Qaydası”nda dəyişiklik edilib. Dəyişikliyə əsasən, bundan sonra Daxili İşlər Nazirliyi də avtomobil yollarının istənilən sahəsində və nəzarət postlarında (məntəqələrində) xüsusi ölçü alətləri və cihazları ilə bu cür nəqliyyat vasitələrinin faktiki qabarit ölçülərinin yoxlanılmasını, stasionar və daşına bilən xüsusi avtomobil tərəziləri vasitəsilə ümumi kütləsinin və oxlara düşən ağırlığının təyin edilməsini həyata keçirəcək. Hansı ki, bu indiyə qədər bu funksiya Nəqliyyat Nazirliyində idi. Bu işlə nazirliyin Nəqliyyat Müfəttişliyi məşğul olurdu.

Eyni zamanda Nazirliyin əsas müəssisəsi olan “Azəryolservis” ASC də faktiki olaraq Z.Məmmədovun təsir dairəsindən çıxarılıb. Formal olaraq “Azəryolservis”in səhmlərinin 100 faizi Nəqliyyat Nazirliyinə məxsus olsa da, uzun müddət Cavid Qurbanovun rəhbərliyi altında olan qurum müstəqil hərəkət edib. Cavid Qurbanov getdikdən sonra Ziya Məmmədov “Azəryolservis” ASC üzərində hakimiyyətini bərpa etməyə çalışsa da buna nail ola bilməyib.

Məlumdur ki, ”Azəryolservis" ASC-nin sədri prezident tərəfindən xüsusi sərəncamla təyin edilir. Belə bir sərəncam isə hələ verilməyib. Amma ASC sədri vəzifəsinin icrası müvəqqəti olaraq həmin vaxta qədər "Azəryolservis" ASC-in Bakı şəhər 1 saylı Yİİ-nin rəisi vəzifəsində çalışan Saleh Məmmədova həvalə olunub ki, o da Cavid Qurbanova yaxın şəxs hesab olunur.

Bu da faktiki olaraq, “Azəryolservis”in də Ziya Məmmədovun tabeliyindən çıxarılması deməkdir. Yəni tabeçilik saxlansa da, bu formal xarakter daşıyır.

Necə ki, bu günə qədər “Azərbaycan Hava Yolları” QSC (AZAL), həmçinin Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi formal olaraq nazirliyin balansındadır. Amma bu qurumlar faktiki olaraq heç vavt Nəqliyyat Nazirliyinə tabe olmayıblar...

Yəni bu və digər faktlar göstərir ki, Nəqliyyat Nazirliyinin səlahiyyətləri bir-bir əlindən alınır. Hər halda son aylar verilən fərman, sərəncam və qərarlardan sonra Ziya Məmmədov demək olar ki, əksər səlahiyyətlərini itirib. Faktiki "portfel nazir"ə çevrilib.

İtirilən səlahiyyətlər həm də böyük pulların itirilməsi deməkdir. Təkcə bir faktı - son 8 ildə “Azəryolservis”ə 7 milyard manat, bu il isə 1,3 milyard manat ayrılmasını qeyd etsək, nə qədər nəhəng pulların xərclənməsinə nəzarətin Ziya Məmmədovdan alındığı ortaya çıxar.

Bütün bunlar isə Ziya Məmmədovun "vurulmasına" hazırlığın getdiyi söyləməyə əsas verir. Elə "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin Nəqliyyat Nazirliyinin tabeçiliyindən çıxarılması da bunun növbəti siqnalıdır.

Daha böyük siqnal isə bu yaxınlarda Nazirlər Kabinetinin üzvləri ilə keçirdiyi müşavirdə ölkə prezidentinin çıxışında verilmişdi. Sitat: “Nəqliyyat sektorunda da ciddi pozuntular var. İnsanları incidirlər, onların qarşısına əsassız tələblər qoyulur. Biz artıq bu sahənin bir hissəsini “ASAN xidmət”ə vermişik...”.

Bu artıq prezidentin də Ziya Məmmədovun fəliyyətindən narazı olduğunu açıq nümayiş etdirdi. Təcrübə göstərir ki, prezidentin fəaliyyətində CİDDİ NÖQSANLAR olduğunu bildirdiyi nazirliklərin rəhbərləri postlarını uzun müddət qoruya bilmirlər. Bəziləri birbaşa işdən çıxarılır, bəzilərinin isə əvvəl səlahiyyətləri əlindən alınır, sonra da VƏZİFƏSİ!

Murad MƏMMƏDOV

AzPolitika.info