BRAZİLİYALI QIZLARLA ƏYLƏNƏN GENERALIN SİRRLƏRİ... - Məxfi dosye- Fotolar

Respublika polisinin rəhbəri, şübhəsiz ki, Yerevanın siyasi-güc üfüqündə olan fiqurdur. Telekameraların böyük islahatçı, fanatik xaçpərəst kimi təsvir etdiyi Vladimir Qasparyan - harada ki, özünü göstərmək şansını qaçırmır, Raffi Oqanesyanın "Zoravar" (Sərkərdə) iddialı ləqəbinə layiq görülüb və Serj Sarkisyanın özü tərəfindən əzizlənib. Bir sözlə, Ermənistanın polis rəisi olan Qasparyan özünün bütün qəribəlikləri ilə birlikdə hazırda Sarkisyan rejiminin əsas sütunlarından biridir.

Alverçilikdən polisə qədər keçilən yol

1950-ci ildə qədim Baltikyanı Tallin şəhərində dünyaya gəlmiş Vova Qasparyan qəribə olsa da, gənclik illərində heç bir istedadı ilə fərqlənmirdi. Sovet ordusunda xidmət edən və Yerevana köçən Qasparyan beş il bir neçə yaxın dostu ilə tikinti materiallarının qeyri-leqal ticarəti ilə məşğul olmuşdu. Malı əsasən Vovanın kiçik vətəni-Estoniyadan gətirirdilər, amma bəzən Macarıstan və Çexoslovakiya ilə bağlı də hansısa uğura nail olurdular. İşlər yüksəlməyə doğru gedirdi, ancaq gənclər, necə deyərlər, işi batırdılar, yəni cinayət başında yaxalandılar. Məhz burada gələcək "sərkərdə"nin taleyində ilk möcüzə baş verir: Sovetlər ölkəsində möhtəkirlik edənlərə qarşı sərt cəza qaydaları necə olursa, ondan yan ötür. Hələ bu azmış kimi, Qasparyan qəfildən Ermənistan SSR-in Daxili İşlər Nazirliyinin post-patrul xidmətinin əməkdaşı olur.

Bu 1982-ci ildə baş vermişdi və prinsip etibarilə, bizim Vladimir həmin sadə vəzifədə daha üç il baş girlədi və məhz onda - ona “paqonlar” veriləndə hakimiyyətin gücünü və dadını ilk dəfə hiss etdi. Milis sistemində möhkəmlənməyi arzu edərək, Qasparyan Daxili İşlər Nazirliyinin ali məktəbinə daxil olur və dörd il sonra oradan diplomlu polis məmuru olaraq çıxır. Meydana təzəcə çıxmış "axtarış dahisi”ni Ermənistan Respublikasının Lenin rayonunda təhqiqat şöbəsinə göndərirlər...

SSRİ-in dağılması və Qarabağ müharibəsinin başlaması Qasparyanın planlarını nəinki dolaşıq salmadı, əksinə onun karyera yüksəlişinə imkan yaratdı. Gələcək general-leytenantın xidmət etdiyi arxa cəbhədə kadrların kəskin çatışmazlığı vardı. Belə bir vaxtda özünü rəhbərliyiə son dərəcə sözəbaxan əməkdaş kimi tanıtdığı üçün onu Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyində nazirin xüsusi məsələlər üzrə köməkçisi və Abovyan şəhər DİNBİ-nin rəisi təyin edirlər, yəni bir mundirdə iki mötəbər vəzifə.

Ağanı seçməyi bacarmaq lazımdır...

Lakin bununla möcüzələr bitmədi və unudulmaz 90-cı illərin əvvəlində o, artıq daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsinin icraçısı kimi, sonradan Eçmiədzinin və hətta bütün Armavirsk rayonu DİNBİ-nin rəisi kimi fəaliyyət göstərirdi. Amma burada Qasparyan karyera yüksəlişi seriyasına bir müddət ara verən birinci ciddi müvəffəqiyyətsizliklə qarşılaşdı. Məsələ burasındadır ki, Eçmiədzində və bütün Armavirsk ətrafında o vaxtlar müharibədən qayıtmış əhalinin gələcək taleyini həll edən, Vazqen Sarkisyanın sevimlisi, general Manvel Qriqoryan zirvəyə qalxdı. Onu hakimiyyətə ciddi-cəhdlə can atan potensial rəqibi heç cür razı salmırdı, kiminlə ki, bundan sonra fəaliyyət sahəsini paylaşmalı idi.

Qasparyan həmçinin ona görə qəzəbli döyüşçünün ürəyincə olmadı ki, o, cəbhədə bir gün belə olmamışdı. Manvel sanki Vovoçkanı təpiklərlə öz ərazisindən qovdu.

Qasparyanın rəsmi tərcümeyi-halında bu uğursuzluq "1995-ci ildə başqa işə keçidlə əlaqədar Daxili İşlər Nazirliyindən müvəqqəti çıxma" zərurəti kimi göstərilib. Ancaq zirək Vovoçka çox da işsiz qalmadı. Vazqen Sarkisyanın himayəsindən faydalanan Manvelin öhdəsindən tək gəlməyəcəyini anlayaraq, xidməti intriqalara öyrəşmiş Qasparyan o zaman baş nazir olan Robert Koçaryana sədaqət andı içir.

Bəs necə? "Düşmənimin düşməni mənim dostumdur" prinsipi həmişə qüvvədə olub və Vazqenin güc toplayan barışmaz rəqibinə “stavka” edilməsi düzgün addım idi. Koçaryan Vovanı tez bir zamanda güc orqanlarına qaytarır və nə az nə çox onu baş hərbi prokurorun müavini təyin edir. 1997-ci ildə qəflətən özünü güllələmiş (rəsmi versiyaya görə) polkovnik Avetisyanın yerinə Qasparyan Respublikanın Hərbi Prokurorluğunun hərbi polis rəisi vəzifəsinə keçir.

İntihar edən əsgərlər və zabit-reketlər

Onun 13 illik rəhbərliyi dövründə bu güc strukturu rejimin güclü cəza alətinə çevrildi. Bu günə kimi insanlar dəhşət içində qan donduran hərbi polis şöbələrindən eşidilən təqsirkar əsgərlərin fəryadlarını yada salır. Şahidlər iddia edirlər ki, əzaba son vermək üçün dustaqlar bəzən Yerevanın mərkəzindəki Baş Hərbi Prokurorluq idarəsinin pəncərələrindən özlərini atırdılar. Şayiələrə görə, Qasparyan böyük həvəslə təqsirkarların ifadələrini şəxsən özü alırdı. Hərbi polisin əməkdaşları yalnız əsgərlər və zabitlər üçün yox, həm də bütün mülki əhali üçün dəhşətin təcəssümünə çevilmişdi. 90-cı illərin sonlarında bu həyasızlaşmış buğalar yüksək əhval-ruhiyyədə olmadıqları və ya kefli olduqları anda, günün-günorta vaxtı şəhərin izdihamlı yerində onlara çəpəki baxmağa cəsarət edəni, təsadüfi yoldan keçəni çox asanlıqla ölümcül hala düşənədək döyə bilərdilər.

Hərbi Prokurorluğun patrul dəstələri Vovanın özünün və ya onun yaxınlarının şəxsi qalmaqallarına cəlb olunurdu. Belə hallarda rəhbərlikdən "komanda və razılıq" alaraq, hərbi dəyənəklərlə silahlanmış, boyu 2 metr olan bir neçə hərbçi heç kəsdən çəkinmədən bu və ya digər ofisə girir, oranı dağıdır, şirkət sahibini döyür və ya oğurlayırdılar. Bunlar adətən, o şirkətlərin sahibləri idi ki, Qasparyana və ya onun qardaşı Karenə, yaxud da onların "biznes partnyorları”na mane olmuşdular...

Qasparyan kontorunun “Koçaryan rejimi”nin müdafiəsində də çox böyük xidmətləri olub. Məhz 1999-cu ildə, parlamentin güllələyə tutulmasından dərhal sonra Hərbi Prokurorluğun xüsusi bölmələri məsələni öz nəzarətinə götürdü və hətta Koçaryanın rəqiblərinin edamının icraçılarının həbsindən sonra belə uzun müddət nə müstəntiq, nə də jurnalistlər parlament binasına buraxılmadı. Qasparyan özü isə “Aykakan Jamanak" qəzetinə müsahibəsində jurnalistin “sizcə, bu qırğının sifarişçisi kim idi” sualına həyasızcasına belə cavab vermişdi: "Yazın ki, bu suala cavab olaraq mən sadəcə gülümsədim".

2008-ci ilin martında Qasparyana Köçəryan-Sarkisyan rejimini xilas etmək qismət olmuşdu. O vaxt Yerevanın küçələrində üsyan qaldıranlara, əsasən, məhz onun “qoçuları”, silahsızları güllələyərək və onlara tərəf "F-1" qumbaraları tullayaraq divan tutmuşdular.

“Paqon” oğrusu və “qanuni oğru”

Ermənistanın hərbi polisində korrupsiya Qasparyanın dövründə daha geniş vüsət almışdı. Onun sadiqliyindən və əvəzolunmazlığından əmin olub, Köçəryan Vovoçkaya öz səlahiyyətlərini o qədər genişləndirməyə icazə verdi ki, uzun illər boyunca "xidmətdən boyun qaçırmayla", həmçinin, "hərbi biletlərin əldə edilməsi" ilə əlaqəli bütün işlər məxsusi olaraq onun idarəsi tərəfindən həll edilirdi.

Haqq naminə demək lazımdır ki, belə növ sazişə Qasparyanın təyin etdiyi qiymətlər indi bu biznesi öz əllərinə keçirmiş Baş Hərbi Xidmət Qərargahının rəisi Yuri Xaçaturovun qiymətlərindən fərqli olaraq tamamilə əlçatan idi. Xəstəliyə görə "yararsızlıq bileti"ni alıb xidmətdən yayınmaq onun ofisində 500 dollardan 1500 dollara qədər idi, amma əsgərin heç vaxt hərbi hissədə olmasa da orada qeyd olunması və ya təmiz hərbi bilet alması artıq təxminən 4000 dollarla mümkün olurdu. Müqayisə üçün deyək ki, bu gün bu qiymətlər 1500 dollardan başlanır və 10.000 dollara qədər çata bilər.

Yeri gəlmişkən, Qasparyan öz həmkarlarının çoxundan fərqli olaraq, sonradan “zibili”çıxmasın deyə, asan əldə olunan gəlirə hüquqi don geyindirmək üçün tənbəllik etmirdi.

Keçmiş müstəntiq Vova elit evləri, mənzilləri, mağazaları, restoranları, bilyard salonlarını, saunaları, yanacaqdoldurma məntəqələrini, mühafizə firmalarını və hətta öz sifarişli “Hummer”ini və “Qalenvagen”ini tam təsadüf nəticəsində doğma qardaşı çıxan Karen Qasparyanın, "uğurlu biznesmen"in adına yazdırmışdı.

Sərvətlərin böyük hissəsi onun mühafizə rəisi, “Arşak Areşski” ləqəbi ilə tanınan məşhur kriminal avtoritet Arşak Akobyanın adına yazdırılmışdı. Yeri gəlmişkən, həmin Arşak da Ermənistanda gözə çarpan şəxsiyyətdir. O və qardaşı Karen məlum "ox vurmaq" ehtirasları ilə tanınırdılar ki, bu, çox zaman bir neçə nəfərin öldürülməsilə nəticələnən atışmalarla bitirdi. Yerevanın Areş rayonunda ("Areşskiy" adı buradandır) öz nəzarəti altında olan ərazidə Arşakın dəstəsi oradakı bütün biznesə, xırda mağazalardan başlayaraq ticarət mərkəzlərinədə reketlik edir. Arşaklar rəqiblərini sevmir və onların nazı ilə oynamırlar. Aper Kayaranskiy və Paylak Ayrapetyan kimi məşhur kriminal avtoritetlərin “relsdən çıxarılması” onların cəhdi nəticəsində olmuşdu.

Arşak Akobyanın xidmət dəftərçəsində 4 mart 2015-ci ildə baş vermiş səssiz atışma var, o zaman Nubaraşen islah koloniyasının yaxınlığında Yerordmassi Levik ləqəbi ilə tanınan Levon Kazaryan, eləcə də Drastamat Tadevosyan və Mesrop Nazaryans kimi kriminal avtoritetlər öldürülmüşdülər.

Ağa hər kəsi mühakimə edəcək

Qayıdaq, sərkərdə Vovaya. Beləliklə, 1997-ci ildən 2010-cu ilə qədər keçmişdə çex kaşısı satan və santexnik olan Qasparyan, güc əsirgəmədən, Ermənistan Respublikasının hərbi polisinə rəhbərlik etdi. Lakin sonra o, daha yuxarılara qalxa bildi, belə ki, 2011-ci ildə onu müdafiə nazirinin müavini təyin etdilər. Hərçənd general-mayor rütbəsini daha əvvəl almışdı.

Amma burada o, öz karyerasında ikinci ciddi müvəffəqiyyətsizliyə düçar oldu. Ümumiyyətlə, Vova yeni həmkarlarına öyrəşmədi, daha dəqiq desək, Baş Qərargah rəisi Yuri Xaçaturovla gəlirli sferaları bölüşmədi. Artıq əməkdaşlığın birinci aylarında Qasparyan və Xaçaturovun arasında münasibətlər o qədər qızışdı ki, bu, açıq müharibə həddinə çatdı. Təbii, Serjik Sarkisyan izacə verməzdi ki, onun rejiminin iki belə etibarlı sütununun arasında savaş başlasın. Həm də vəziyyəti elə yolla həll etmək lazım idi ki, heç bir tərəf incik qalmasın.

Onda Serjikin kürəkəni Mikayel Minasyana aid olan KİV-də “təsadüfən” ardıcıl olaraq səs-küylü məqalələr meydana çıxdı. Orada Ermənistan Respublikasının o vaxtkı polis rəisi Alik Sarkisyanın bütün “şübhəli” işləri ifşa olunurdu. Onun yadına ölkənin polis bölmələrinə təyin etdiyi artaşat fahişələrini, artaşat kriminalitetinə (Alik Sergeyeviç əslən Artaşatdan idi) himayəsini, təmtəraqlı villaların tikintisini, Yerevanın Kirov parkında öz xidmətlərini təklif edən transvestitlərin müdafiəsini və daha nələri saldılar. Hər tərəfdən çılpaqlıqla ifşa olunmuş Alik biabırçı şəkildə vəzifəsindən uzaqlaşmalı oldu. Və onun qibtə oyadan yerinə general-leytenant rütbəsi alan "böyük strategiyaçı" Qasparyan gəldi.

Serjik hər şeyi müxtəlif yollarla ən yaxşı şəkildə həll etdi: hökmlü Xaçaturovu, qəzəbli Vovanı incitmədi, amma gözləntilərini doğrultmayan Alik Serqeyeviçdən qurtuldu. Serjikin ən sevimli yetirməsi- müxalifətçilər teatrı da qalib oldu: KİV-də söhbətlər yayıldı ki, Serjik zəif Aliki güclü Vovayla əvəz edib ki, o, koalisiyadan meydana yenicə çıxmış müxalifətçi Qaqik Sarukyanın öhdəsindən gələ bilsin.

Müxalifətçilər və braziliyalı qadınlarla “əyləncə”

Beləliklə, islahatçı Vovanın gəlişi ilə Ermənistan polisi nə əldə etdi? Polis geyim formasının mövsümi dəyişməsini və asayiş keşikçiləri arasında elit fahişələrin sayının çoxalmasını nəzərə almasaq, demək olar ki, heç nə. Qasparyanın bu postu ələ keçirməsindən sonra onun özünün necə dəyişməsi əslində bundan qat-qat maraqlıdır.

Birincisi, o vaxta qədər mediaya hər hansı rəğbəti və ya simpatiyası ilə seçilməyən Qasparyan birdən-birə ekranların ulduzuna çevrildi.

Əynindəki boz kamuflyajı Al Kapone stilində par-par parıldayan kostyumla, kütləvi hərbi çəkməsini laklanmış ayaqqabı ilə əvəz edən Qasparyan hər addımda televiziya kameralarının olduğu yerlərdə peyda olmağa başladı.

İndi onu, adı istər offşor qalmaqalı ilə gündəmə gəlmiş bədnam arxiyepiskop Kçoyanla, istər sə də yarıçılpaq rəqs edən braziliyalı qızlarla görmək olar. Təbii ki, ekranlarda...

Vova özünə hətta reklamçılar da tutur-onları özünün köməkçisi vəzifəsinə təyin etməklə. Bundan başqa, bəzi informasiya agentliklərini (slaq.am, nrnak.com,analitik.am) himayəsinə götürür. Yeni “köməkçilərdən” ikisi daha çox diqqət çəkir. Birincisi, bəstəboy (sözün hərfi mənasında) Narek Malyandır. Bu kahin oğlu özünü erməni mediasının boz kardinalı və “Nə? Harada? Nə vaxt?” intellektual oyununun bilicisi kimi qələmə verir. Malyan dərin amoral adamdır. Görünür, əlinə təsadüfən hakimiyyət keçmiş və xarici görünüşcə eybəcər adamlara xas olan bəzi komplekslər bunda da var.

Polis rəisinin ikinci “əsas köməkçisi” Belçika Krallığının Ermənistandakı konsulu Qriqor Bədiryandır.

Amma polis rəisinin ən güclü nazir imicinin yaradılmasında hamıdan çox slaq.am-ın baş redaktoru, eyni zamanda hakim Respublika Partiyasının piarçısı olan Menya Arutyunyan canfəşanlıq göstərir.

Məhz o, Malyanla birlikdə öz ağasının reytinqinin qaldırılması üçün yeni-yeni yollar və üsullar tapır. Vova slaq.am-ın sorğusuna görə gah “ilin adamı” olur, gah da neformal şəraitdə müqəddəs Bibliya ilə bağlı (?!)kifayət qədər ekstravaqant ideyalar söyləyir, şərhlər verir.

Lakin Qasparyan üçün ən sevimli səhnə müxalifətin mitinqi olaraq qalır. Məhz burada o, özünün artistlik məharətini tam gücü ilə ortaya qoya bilir.

Budur, o, vətəndaş cəmiyyətinin Baqramyan prospektini bağlayan gənc aktyorlarının yanında kağız karton üstündə oturub, onlarla telekamera qabağında onlara həyatın çətinlikləri barədə “fəlsəfə dərsi”deyir.

Və yaxud başqa “xalq artisti” Raffi Oqanesyanla qol-qola Tsitsernakaberdə (Yerevanda “erməni soyqırımı”abidəsi kompleksibnin olduğu yer-red.) fanatikcəsinə dua edir.

Görünür, bu iki “öndər” həddən artıq dramatikliyin və şişirdilmiş duyğuların təşviqinin stimullaşdırıldığı qədim yunan teatrının pərəstişkarlarıdır...

Kriminal altında köklənmiş şou

Kimsə deyə bilər ki, burada nə qəbahət var-adamdı, ulduz xəstəliyinə tutulub və bu hamının başına gələ bilər. Amma polis rəisinin vəzifəsi təkcə müxalifətçilərlə və ya çılpaq braziliyalı qadınlarla çəkişməkdən ibarət deyil. Üstəlik bu ekran ulduzu nədənsə öz birbaşa vəzifəsinin icrası ilə məşğul olmaq istəmir.

Ən pisi də odur ki, Ermənistanın baş polisi xalqı əyləndirdiyi bir vaxtda ölkədə silsilə cinayətlər-qətllər törədilir, kriminal “razborka”lar baş verir, avtoritetlərin “sxodka”sı keçirilir və s. KİV-lər də bütün bunlar barədə ən adi şeylər kimi sakitcə xəbər verməklə işini bitmiş hesab edirlər. Hətta bəzi avtoritetlərin adını çəkməkdən sanki qürur hissi keçirirlər.

Hakim partiyanın deputatları-Mqer Sedrakyan və ya Aşot Aqababyan isə yenə də eyni “təmkinlə” bu və ya digər “qanuni oğu”nun böyük qardaşı olduğunu etiraf edir. Başqa sözlə, polis rəisinin mahnı-rəqs şoularında baş girlədiyi vaxt ölkədə narkotik, silah və insan alver kimi cinayətlər “çiçək açır”.

Hamı bunu görür, bilir, hamı bunlarla hər gün rastlaşır, amma “Növbətçi hissə” və “02” kimi televerilişlərdə iddia olunur ki, Ermənistanda baş verənlər xırda xuliqanlıq və oğurluq cinayətləridir.

Düzdür, hərdən elə şeylər olur ki, Vovoçka ona göz yuma bilmir. Məsələn, Yerevanın mərkəzində Serj Sarkisyanın bacısı oğlunun parkovka üstündə atəş açması hadisəsində olduğu kimi. Amma onda da polis rəisinin abırsızlığı onun köməyinə gəlir və o, jurnalistlərə olduqca sakit tərzdə bildirir ki, atışma nəticəsində ölən və xəsarət alan olmayıb. Belə çıxır ki, insident bununla da aradan qalxır. Təbii ki, heç kim məsuliyyətə cəlb olunmur, o da ola Saşik Sarkisyanın oğlu. Necə ki, vaxtilə heç kim Surik Xaçatryanın, Yuri Xaçaturovun, Mqer Sedrakyanın, Haapet Gevorkyanın, Unan Poqosyanın və digər məmurların şəhərin ortasında silah oynadan törəmələrini mühakimə etməyə cəsarət etməmişdi.

Qasparyanın tabeçiliyində olan və övladlarının qeyri-döyüş şəraitində ölən əsgər analarını döyən, saxlanılan vətəndaşlara qarşı seksual zorakılıq edən əməkdaşlar cəzalandırılmırlar.

Təsəvvür edin, 12 yaşlı qızı zorlayan polis əməkdaşı cəmi iki ildən sonra həbsdən buraxıldı və hətta yenidən polisdə işə götürüldü.

Amma qəzetlər bu barədə yazmır, televiziyalar onları göstərmir. Görünür, jurnalistlər özləri özlərinin düşməni olmaq istəmirlər. Onlara Qasparyanın ədabaz hərəkətlərini və özündənmüştəbeh hesabatlarını malalamaqla tirajlamaq, dişlərini ağardaraq arsız-arsız gülümsəməsini nümayiş etdirmək daha sərfəlidir.(virtualaz.org)