“ELDAR HƏSƏNOVA CAVABIM SƏRT OLDU...”

Zaqatala - müdriklər diyarı


Ələmdar Məmmədov

Keçmiş prokuror

(Yazının 2-ci hissəsi əlavə olunub)

4 iyun 1993-cü il Gəncə hadisələrindən sonra, ölkədə siyasi şərait dəyişdi. Zaqatalada da vəziyyət ürək açan deyildi. Xaotik vəziyyət yaranmışdı. Necə deyərlər, aşağılar köhnə qaydada yaşamaq istəmir, yuxarılar da əvvəlki kimi idarə edə bilmirdilər. Ayrı-ayrı partiyalar mitinq keçirtmək istəyirdilər.

7 iyun 1993-cü ildə rayon DİŞ rəisinin otagında bir neçə partiya rəhbərləri ilə görüşümüz oldu. Mitinqlərin keçirilməsinin indiki şəraitdə yolverilməz olduğunu izah etməyə çalışdıq. Rayon İH-nin başçısı İbadulla Qurbanovla ikilikdə söhbətimiz oldu... Səhərisi gün 8 iyun 1993-cü il tarixdə İ.Qurbanov ən düzgün olanını etdi. Müdriklik göstərərək istefa verdi. Bütün İcra Aparatı fəaliyyətini dayandırdı.

İbadulla Qurbanovun bu müdrikliyi təsadüfi deyildi . O, vəzifəyə bir başa meydandan gəlməmişdi. Uzun illər tikinti sahəsində çalışmış, Muxax kolxozunun sədri vəzifəsində işləmişdi. Bir sözlə, idarəçilik təcrübəsi var idi. İlk vaxtlar münasibətlərimizdə gərginlik hiss olunurdu. O, mənə, necə deyərlər, Lenin burjuylara baxan kimi baxır, mən də “sifariş” qəbul etmir, səlahiyyətlərimi qoruyurdum. Ona görə də “sərfəli” kadr axtarışına çıxmışdılar. Hətta mənim təşəbbüsümlə birbaşa telefonumuz da işləmirdi. Bir neçə aydan sonra aramızda səmimiyyət yaranmışdı. Xatirimdədir, bütün ölkə üzrə fövqəladə vəziyyət elan olunması barədə 2 aprel 1993-cü il tarixli qərarla baglı ikilikdə mənim fikrimi soruşduqda “Hakimiyyətinizin çox az ömrü qalıb", deyə cavabını verdim və fikrimi tarixi-analoji faktlarla əsaslandırdım. Həmin dövrün qaydalarının ziddinə olaraq, bir-birimizə “bəy” deyil, “müəllim” deyə müraciət edirdik. Bir qədər qabağa gedərək göstərmək istəyirəm ki, təxminən bir il sonra - 1994-cü ilin yayında məlumat gəldi ki, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi rəhbərliyi və ətraf rayonların cəbhə-müsavat liderləri İbadulla Qurbanovun evinə toplaşıblar və sabaha icazəsiz mitinq keçirməyi planlaşdırırlar. Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Rafail Məcidovun kabinetində keçirilən iclasda güc strukturlarının rəhbərləri və Prezident Aparatının məsul işçisi Səbuhi Abdinov da iştirak edirdilər. Müxtəlif fikirlər və təkliflər oldu. Rafail müəllim dedi ki, Ələmdar müəllim, bəlkə İbadulla Qurbanovla görüşüb, söhbət edəsiniz. Razılaşdım. MTN-nin yerli şöbəsinin rəis əvəzi Telmanla (soy adını unutmuşam) maşına oturub, Muxax kəndinə gəldik. Soraqlaşıb İbadulla müəllimin evini tapdıq. İbadulla müəllim məni görəndə çox sevindi. Həyətdə qurulmuş təxminən 30 nəfərlik məclisə dəvət etdi. Telmanın etirazına baxmayaraq, keçib əyləşdik. Dərhal əlavə bir qoç kəsdirdi. Bizi təqdim etdikdən sonra, ayağa durub aşağıdakı sağlığı dedi: “Hamımızın dəfələrlə baxdığımız “Qarlı Aşırım” filmində Kərbəlayi İsmayıl Abbasqulu bəyin gəlişi ilə əlaqədar deyir ki, sel gələndə əvvəl çör-çöp gətirər, sonra kötüyü. Bunlar kötüyü qabağa veriblər. İndi gəlin bu kötük kişinin, Ələmdar müəllimin şərəfinə ayaq üstə badə qaldıraq...”

Gecə saat 12-də onlardan ayrılıb maşına oturan kimi,Telman həyacanla dedi:

- Ələmdar müəllim, axı onlarla gəlişimizin səbəbi barədə danışmadınız.

Dedim:

- Danışmağa ehtiyac qalmadı. Sabah mitinq olmayacaq. Rafail müəllimin kabinetində gözləyənlərə də eyni sözləri dedim. Səhərisi gün mitinq keçirilmədi və güc strukturları əziyyət çəkməli olmadılar.

Zaqatalada sakitlik olsa da ətraf rayonlardan həyacanlı xəbərlər gəlirdi. 13 iyun 1993-cü il tarixdə yaxın dostum, prokurorluq orqanlarında ən yaxşılardan sayılan, 8 il Balakən rayon prokuroru vəzifəsində işləyən Fazil Hüseynov, Cəbhə tərəfdarları tərəfindən silah gücünə vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Fazil müəllim ailəsi ilə birlikdə 4-5 gün mənim evimdə qalmalı oldu. Balakən rayon ağsaqqallarının, ziyalılarının təkidli xahişinə baxmayaraq, geri qayıtmadı. Fazil Hüseynovun istefasından bir neçə gün sonra Cəbhə hakimiyyəti devrildi. İcra başçısı Qunduzov ayağından güllə yarası aldı. Oxşar hadisələr digər rayonlarda da baş verirdi. Həmin dövrdə 15-16 rayon prokurorluğuna hücum olmuş, bəzi rayon prokurorluğunun inzibatı binası dağıdılmış, bir çox rayon prokurorları canını götürüb qaçmışdılar. Hüquq-mühafizə orqanlarına hücumlar təsadüfi deyildi. Xaotik vəziyyət yaratmaq istəyənlər ilk növbədə güc strukturlarını zəiflətmək istəyirdilər. Elə bu vaxtlar rayonda nüfuz sahibi olan, 40 il yun tədarükü ilə məşğul olmuş “Yun Ömər” ayamalı ağsaqqal, Gəncədən göndərilmiş bir hərbçi ilə yanıma gəldi. Gələn hərbçi kapitan rütbəsində olsa da, xeyli yaşlı görünürdü. Hərbçi məni öz adamları hesab etdikləri üçün müraciət etdiklərini, bir neçə gündən sonra Zaqatala rayonuna hərbi hissə ilə gələcəklərini və mənim təklifim üzrə icra başçısı təyin etmək istədiklərini bildirdi. İki saata qədər davam edən söhbət zamanı hərbi geyimli nümayəndəni başa sala bildim ki, çoxmillətli Zaqatalada qarşıdurma və zorakılıq iki qütblü (iqtidar-müxalifət) ola bilməz. Zaqatalada heç bir vaxt “partiyalılıq” birinci olmayıb. Öz millətini sevməyən, milli mənsubiyyəti ilə fəxr etməyən, başqalarını sevə bilməz. Zaqatalalıların müdrikliyi öz milli mənsubiyyətinə hörmətdən keçir. Ona görə də Zaqatalada vətəndaşlıq, vətənə bağlılıq hər şeydən üstündür. Qarşıdurma və zorakılıq vətəndaşlıq hissini öldürər, xırda millətçiliyə yol açardı. Dövlətin faktiki olaraq öz funksiyalarını yerinə yetirə bilmədiyi vaxtda bunun ağlasığmaz ağır faciələrə səbəb olacağını təsəvvür etmək çətin deyildi. Bir də başa düşmək lazımdır ki, Zaqatala sıradan bir rayon deyil, onlar heç bir işi yarımçıq görmürlər. Hərbçi mənim mülahizələrimlə razılaşdı. Axşam Ömər kişi ilə ikilikdə görüşümüz oldu. O, sirr olaraq bildirdi ki, hərbi geyimli adam əslində hərbçi deyil və bu günki şəraitdə həlledici sözə malik insanlardandır. Buna baxmayaraq, Ömər kişi mənim tapşırığımla səhərisi gün Gəncəyə getdi və imkanı daxilində bacardığını etdi.

İki-üç gündən sonra Gəncədən 3 nəfər hərbçi gəldi. Mənə 25-30 nəfərlik siyahi təqdim etdilər. Siyahıda əsasən hakimiyyətdən getmiş cəbhə üzvləri və fəallarının adları var idi. Guya onlar silahlı dəstə düzəldib, hakimiyyəti ələ keçirmək niyyətindədirlər. Gecə onları evlərindən götürmək istəyirdilər. Bizdən və milis işçilərindən kömək umurdular. Mən yenə onları başa saldım ki, Zaqatalada bu işi görmək olmaz. Bu hərəkətinizlə siz qarşıdurma yaradar, bu da milli münaqişəyə səbəb ola bilər. Zaqatalada heç kim silahlı dəstə yaratmaz. Əgər qanunsuz silah gəzdirən varsa, tədbirini özümüz görərik. Onlar mənimlə razılaşdılar. Buna baxmayaraq, siyahıda adları göstərilən adamların bir çoxuna xəbər göndərdim ki, bir müddət rayonda görünməsinlər.

Rayon sovetinin sədri Ramazan Məmmədov, ASB-nin rəisi Məhəti Ömərov və MTN-nin yerli şöbəsinin rəisi Oruc müəllimlə birlikdə ümumi vəziyyəti müzakirə etdik. Respublikanın əksər rayonlarında Rayon Sovetinin deputatları sessiya çağıraraq, İcra Hakimiyyəti başçısını seçmişdilər. Belə seçkilərin çoxunda Gəncədən gələn hərbçilər iştirak edirdilər. Biz 5-6 nəfərin namizədliyini müzakirə etdik. Yekunda bu məsələni məqbul saymadıq. Şərait insanı necə də dəyişir?! Həm Ramazan Məmmədov, həm də Məhəti Ömərov İcra Hakimiyyəti başçılığına layiq olsalar da, heç birində vəzifə hərisliyi yox idi. Hər hansı birinin razılığı olsaydı, hakimiyyətsizlikdən yorulmuş deputatları yığıb, məsələni həll etmək olardı. Hər ikisi imtina etdilər və mənim namizədliyimi irəli sürdülər. Mən təbii ki, imtina etdim (Hələ 1989-cu ilin dekabr ayında Cəlilabad Rayon Partiya Komitəsinin bir neçə plenum üzvləri 1-ci katibliyə mənim namizədliyimi irəli sürmək istəsələr də, mən bu təşəbbüsü, necə deyərlər, “beşikdə boğmuşdum”). Qərara gəldik ki, mərkəzi hakimiyyət orqanları icra başçısı təyin edənədək, bu məsələ bir daha gündəmə gəlməsin.

Rayonun bütün ağsaqqalları və nüfuzlu adamları ilə vəziyyətin mürəkkəbliyilə əlaqədar söhbət keçirməyi məqsədə müvafiq hesab etdik. Cücü Yəliyev, Şahid Muxtarov, Oruc Orucov, İdris Babayev, soyadlarını unutduğum Əfraim, Ürfan, Üzeyir müəllim, məhkəmə sədri, əslən Zaqataladan olan Aydın Bayramov, Muğanlıdan Əli və İmran adlı ağsaqallar, Çobanköl kənd məscidinin imamı, din alimi Misir dayı, Sabir kolxozunun sədri Ömər Ömərov, Əliabad zonasından Musa Əfəndiyev və Əliabad kolxozunun sədri Əlim kişini, habelə çox sayda adlarını unutduğum ağsaqqalları və ziyalıları bu işə cəlb etdik.

Haşiyə

Bu insanların hər biri haqqında kitab yazmaq olar. Lakin milliyətcə ingiloy olan Əlim kişini xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Əlim kişi 60 yaşı olmasına baxmayaraq, Qarabağ döyüşlərində valideynlərini itirmiş 3 nəfər- iki qız, bir oğlan uşağını övladlığa götürmüşdü. Onların hər birinin 8-9 yaşı olardı. Bu uşaqların təhsilinə və güzəranlarına əsl valideyn kimi həyatını sərf edirdi. Bir qədər qabağa gedərək bildirim ki, o, həmin uşaqların musiqi qabiliyyətini görüb, əsl ailə ansamblı yaratmışdı. 1997-ci ildə Goranboy rayon prokuroru vəzifəsinə təyin olunduqdan sonra, məni ilk ziyarət edənlərdən biri Əlim kişi olmuşdu. Sənin ruhun qarşısında baş əyirəm, Əlim dayı.

Ağsaqqallarla söhbətdən sonra belə qərara gəldik ki, hər gün bir-iki kəndə gedib, camaatla görüşlər keçirək. Bu, müdrik qərar idi. İnqilabi şərait üzündən ayrı-ayrı kəndlərdə özünü müdafiə dəstələri yaradılmışdı. Həmin gündən etibarən hər gün 1-2, bəzən 3 kənddə görüşlər keçirirdik. Yerli televiziya bəzi görüşləri göstərirdi (1991-ci ilin axırlarından Nəzirxan adlı savadlı, əqidəli mütəxəssis Zaqatala şəhərində studiya açmışdı). Bu görüşlərdə məni Daxili Qoşunların Zaqatala batalyonunun komandiri, mayor Şahin Məmmədov, hərbi polisin rəisi, kapitan Saleh, bəzən də hərbi komissar Mahir müşahidə edirdilər. Onlar hər ikisi saat 12 radələrində kabinetimə gəlir, Şahin Məmmədov özünəməxsus gur və çoşqulu səslə (rus dilində) “Yoldaş Məmmədov - birinci, Məmmədov- ikinci, əmriniz üzrə sizin sərəncamınızdadır”- dedikdən sonra görüşərdik.

Çətin günlər insanları daha da yaxınlaşdırır. Şahinin və Salehin Zaqatalada stabilliyin saxlanılmasında böyük rolu olmuşdur. Bir dəfə xəbər gəldi ki, Zaqatalanın Tala kəndi istiqamətində könüllülər yolu kəsib, barrikada qurublar. Məqsəd, Zaqatalaya girə biləcək hərbi hissələrin qarşısını almaq idi (Hər gün müxtəlif hərbi hissələr Gəncədən Balakənə və əks istiqamətdə hərəkət edirdilər). Biz tez barrikada qurulan əraziyə getdik. çoxlu adam var idi. Yolu kəsmək hərbiçilərlə qarşıdurmaya səbəb ola bilərdi. İnsanlar barrikadaları dağıdıb, yolu açmaq istəmirdilər. Bu zaman Şahin Məmmədov qabağa yeriyərək “Zaqatalaya heç bir hərbi hissə özbaşına daxil ola bilməz. Lazım olsa mən və əsgərlərim bu yolda başımızı qoyarıq”, dedikdən sonra barrikadalar götürüldü və insanlar evlərinə dağılışdılar. Batalyonun bir çavuşunu girov götürmüşdülər. Şahin Məmmədov mənimlə məsləhətləşib, Katex çayı üzərində post qurmuşdu. Bunu görən silahlılar bir gündən sonra çavuşu azad etdilər. Batalyonda nizam-intizam həmişə yüksək səviyyədə idi. Bu gərgin vaxtlarda komandir Şahin Məmmədov batalyonun gücünü müxtəlif üsullarla göstərməyə çalışır, tez-tez yürüşlər edir, hər gün hərbi marşlar və mahnıların sədası ətrafa yayılırdı. Əsasən bütün zaqatalılar bir olsalarda da, bəzən separatçı çağırışlar da olurdu. Bir dəfə Ramazan Məmmədov telefonla zəng etdi ki, 100-ə qədər adam toplaşıb. Onlarla söhbət etmək lazımdır. Rayon İcra Hakimiyyətinin binasının iclas zalında görüş oldu. Mən çıxışımda belə hərəkətlərin yolverilməz olduğunu, cinayət təqibinə səbəb ola biləcəyini izah etdim. Digər çıxış edənlər Məhəti Ömərov, Ramazan Məmmədov, Şahin Məmmədov da belə hərəkətlərin yolverilməz olduğunu vurğuladılar. Bundan sonra camaat dağılışdı.

Vəziyyətin çətinliyi ondan ibarət idi ki, silahlılar sərhəddə, hətta milis rəisi Bünyadovu da girov götürmüşdülər. Rayonun ağsaqqallarından Şahid Muxtarov və Oruc Orucov qonşu rayona gedib, onu azad etmişdilər. Bundan bir neçə gün sonra rəis özü ilə gətirdiyi işçiləri də götürüb rayondan çıxmışdı. Azsaylı milis işçiləri rəisin müavini Ramazan Çuxullayevin rəhbərliyi altında gecə-gündüz fədakarcasına işləyirdilər.

Mən Baş prokuror Əli Ömərovla danışıb, qəbuluna getdim. Əvvəldən bir-birimzi tanıdığımıza görə Əli müəllim məni yoldaşcasına qarşıladı. Birinci sualı bu oldu ki, cəbhəçilər səni nə əcəb işdən çıxartmayıblar? Dedim:

- Əvvəl gücləri çatmadı, sonra da vaxtları.

Əli müəllim məni çox diqqətlə dinləyir və özündə qeydlər aparırdı. Sonra telefonun dəstəyini götürüb Dövlət Katibi ilə danışdı. Dedi ki, Zaqatala rayon prokuroru yanımdadır. Yarım saat davam edən telefon danışığında məndən də əlavə suallar soruşdular. Elə həmin gün axşam Əli müəllimin təşəbbüsü ilə Ərazi İdarəetmə Şöbəsinin müdiri Arif Rəhimzadə ilə bir saatlıq görüşüm oldu. Mən Zaqataladakı mövcud vəziyyəti Arif müəllimə izah etdim. Arif müəllim də məni diqqətlə dinləyib, özündə qeydlər aparırdı. Mən Zaqatalaya tezliklə ləyaqətli icra başçısı təyin edilməsi barədə rayon ictimaiyyətinin xahişini Arif müəllimə çatdırdım. Məndə yaranan ümumi təsəvvür belə oldu ki, Zaqatala rayonunun özünəməxsus xüsusiyyətlərini və problemlərini dərindən bilən yoxdur.

II HİSSƏ

Bu arada xəbər gəldi ki, müəyyən separatçı qüvvələr Şeyx Şamilin bir il əvvəl qoyulmüş büstünü partlatmaq istəyirlər. Bu məsələdə qonşu respublikadan olan dağıdıcı qüvvələr də maraqlı idilər. Yenə ictimaiyyətin köməyi ilə bu çirkin niyyətin qarşısı alındı. İnsanlar gecə-gündüz büstün ətrafında keşik çəkirdilər. Çox təəssüf ki, 5-6 ildən sonra müəyyən qüvvələr bu çirkin niyyəti həyata keçirə bildilər.

Elə bu vaxtlar MTN-nin yerli əməkdaşı mənə bildirdi ki, Sizə qarşı təxribat ola bilər. Bir gün sonra əvvəlki icra başçısı İbadulla Qurbanov yaxın qohumunu yanıma göndərdi və xəbərdarlıq etdi ki, müəyyən qüvvələr Sizi girov götürmək istəyirlər. Şahin Məmmədov və Saleh daha çox yanımda olurdular. Milis işçilərinin köməyi və camaatın dəstəyi ilə mən də qabaqlayıcı tədbirlər görürdüm. Bu hadisə mənim üçün yenilik deyildi. 1992-ci ilin əvvələrində Cəlilabad rayon Xalq Cəbhəsinin lideri Miralimin sözlərini xatırladım. O vaxt ikilikdə olan ilk və son görüşümüzdə o demişdi:

- Bəy, 7 ildir Cəlilabadda işləyirsiniz. Xalq arasında böyük nüfuz və hörmətiniz var. Siz bundan da böyük vəzifəyə layiqsiniz. Partiya rəhbərləri üçün də arzuolunmaz şəxs olmuşsunuz. Çünki onlara xalqı aldatmağa imkan vermirdiniz. Biz də xalqı aldadırıq. Bizə də imkan vermirsiniz. Ona görə də, Sizin istefanızı istəyirik...

Əslində, o ürək sözlərini demişdi. Mənim yeganə məqsədim ondan ibarət idi ki, işlədiyim rayonda qarşıdurma, ixtişaş olmasın.

1993-cü ilin iyul ayının axırlarında Baş nazir Surət Hüseynov respublikanın bütün rayon rəhbərlərini Gəncə şəhərinə müşavirəyə toplamışdı. Mən, yaxın dostum, bir müddət əvvəl Balakən rayon prokuroru vəzifəsindən istefa vermiş və Gəncə şəhərində yaşayan Fazil Hüseynovla birlikdə Sürət Hüseynovun qəbuluna düşmək istəsək də, bu mümkün olmadı. 1993-cü ilin avqust ayının ortalarında Prezident səlahiyyətlərini icra edən Heydər Əliyev Əlikram Hümbətovla bağlı Ali Sovetdə müzakirə keçirirdi. Müzakirənin birinci günü axşam Baş prokuror Əli Ömərova zəng etdim.On beş il cənub bölgəsində işlədiyimdən çox şey bildiyimi, ona görə də müzakirələrdə iştirak etmək, həmçinin Heydər Əliyevlə görüşmək istədiyimi bildirdim. Yarım saat keçməmiş Əli müəllim zəng etdi ki, sabah saat 9-da onun yanında olum ki, Ali Sovetə birlikdə gedək. Təəssüf ki, bir qəza nəticəsində Bakıya - müşavirəyə gedə bilmədim. Ümumiyyətlə, həmin dövrdə görüşdüyüm rəhbərlər içərisində Baş prokuror Əli Ömərovu daha çox dövlət adamı simasında gördüm...

Deyirlər 1980-ci il Moskva Olimpiadası qabağı SSRİ daxili işlər naziri Şelokov, bütün avtoritetləri yığıb və deyib ki, Olimpiada ölkənin imici deməkdir. Elə etməliyik ki, Moskvada cinayət hadisələri olmasın. Deyilənlərə görə Olimpiadadan bir ay qabaq, Olimpiada vaxtı və bir ay sonra Moskva şəhərində qəsdən törədilən cinayətlərin sayı yox dərəcəsində olub. Zaqatalada da eyni mənzərə müşahidə olunurdu. Üç ayda cinayətkarlıq yox dərəcəsində idi. Oğru oğurluq etmirdi. Reket qoçuluğundan, dələduz adam aldatmaqdan əl çəkmişdi. Balakən rayonu ilə sərhəddə silahlılar 4 milis işçisini tərksilah etmişdilər. Avtoritet sayılan “M” silahları Gürcüstandan tapıb gətirmişdi. Partiya mənsubiyyəti, hər cür incikliklər arxa plana keçmişdi. Şən keçən toylar tez dağılışırdı bu günlərdə. Bir sözlə, böyük də, kiçik də, ağsaqqal da, qarasaqqal da, ziyalı da, oğru da , reket də bu günlərdə bir arzu ilə yaşayırdı: Zaqatalada stabillik.

Nəhayət, 26 avqust 1993-cü ildə Prezident səlahiyyətlərini icra edən Heydər Əliyevin Sərəncamı ilə Rafail Məcidov Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı təyin edildi. İki gündən sonra keçirilən referendumda xalq öz sözünü dedi. Hakimiyyət strukturları bərpa olundu.

Həyat öz axarına düşdü. Oğru talançılığında, reket qoçuluğunda, dələduz aldatmağında, prokuror da sanksiya verməyində davam edirdi.

Rafail Məcidovun RİH-nin başçısı təyin edilməsi düzgün qərar idi. Rafail müəllimin danılmaz xidməti idi ki, rayonda heç bir cəbhələşmə baş vermədi. Cəbhə hakimiyyəti dövründə vəzifəyə gətirilmiş bir çox adamlar, o cümlədən Çobanköl kolxozunun sədri Məhəmməd, Rayon Rabitə Qovşağının rəisi Etibar (soyadlarını unutmuşam) və başqaları öz postlarında qaldılar. Onlar partiya mənsubiyyətlərini saxlasalar da, dövlətçiliyə vicdanla xidmət edirdilər. Belələrini mən də müdafiə edirdim. Dövlətçilik üçün təhlükə olanda həmin adamların partiyalılığı arxa plana keçirdi. Yazının əvvəlində qeyd etdiyim kimi, 1991-ci ildən Zaqatalada yerli studiya fəaliyyət göstərirdi. Hər gün axşam saatlarında türk kanallarından maraqlı filmlər nümayiş etdirilirdi. Bu filmlərə baxmaq hamı üçün həyat normasına çevrilmişdi. 1994-cü ilin oktyabr ayında evdə növbəti filmə baxırdım. Telefon zəng çaldı. Keçmiş icra başçısı İbadulla müəllim idi. O, salamlaşmadan həyacanla dedi:

- Ələmdar müəllim televizora baxırsınımı?

-Bəli, yerli studiyadan türk filminə baxıram.

- Kanalı çevirin, AzTV-də Heydər Əliyev xalqa müraciət edir.

İbadulla müəllim bunu deyib dəstəyi asdı.

Mən tez Rafail müəllimə zəng etdim. Bir saatdan sonra rayon ictimaiyyətinin, o cümlədən bütün partiyaların nümayəndələri İcra Hakimiyyətinin binasına toplaşmışdılar. Yenə partiyalılıq arxa plana, vətəndaşlıq önə keçmişdi. Bu da Zaqatalaya məxsus özəlliklərdən biri idi.

1993-1994-cü illərdə televiziya vasitəsi ilə bu və ya digər rayonlarda, keçmiş hakimiyyət nümayəndələrindən silah-sursat götürülməsi, evlərində axtarış aparılması barədə tez-tez xəbərlər yayımlanırdı. Həmin dövrdə Zaqatala rayonunda bir dəfə də olsun kiminsə evində və həyətində axtarış aparılmadı. Səlahiyyət müddəti 1995-ci ildə başa çatmış Milli Məclisin bəzi deputatları, o cümlədən Zaqatala dairəsindən seçilmiş Arif Hacılı xidməti silahı vaxtında təhvil verməmişdilər. Şou həvəskarları A.Hacılını “qanunsuz silah gəzdirdrmə”yə görə saxlamaq istəsələr də, buna icazə vermədim. Ona sifariş göndərildi. Səhərisi günü “Makarov” tipli tapançanı 16 patronu ilə birlikdə mənim otağımda polis əməkdaşlarına təhvil verdi.

Mənim Zaqataladakı ictimai-siyasi vəziyyətə fərqli münasibətim bir çoxlarını qıcıqlandırırdı. Müxtəlif kanallarla yuxarılara ötürülən yalnış məlumatların nəticəsində, mənə hüquq-mühafizə işçiləri üçün ən yüksək mərkəzdən xəbərdarlıq edilmişdi. Bu “xəbərdarlıq” absurd olmaqla bərabər böyük ədalətsizlik idi və bunu həzm edə bilmirdim.

Bir neçə aydan sonra yarımilliyin yekunu ilə əlaqədar keçirilən kollegiya iclasında Baş Prokuror Eldar Həsənov çıxışımı yarımçıq kəsdi:

- Məlumat var ki, Zaqatalada müxalifət hakimiyyət strukturlarına yeriyib...

Cavabım sərt oldu:

- Əgər bir rayonda müxalifət hakimiyyət strukturlarına yeriyibsə, deməli həmin rayonda prokuror yoxdur!

Eldar müəllim doğrudan da müdrik insandır. Sükuta qərq olmuş zal onun ciddi tədbir görəcəyini gözlədiyi halda, Eldar müəllim sakit tərzdə dedi:

- Kollegiyadan sonra mənim yanıma gələrsiniz.

Eldar müəllimlə xeyli söhbət etdik. Zaqatalanın ona məlum olan və olmayan problemlərini və özəlliklərini çatdıra bildim. Bu görüşdən sonra Eldar müəllim bir çox məsələlərdə mənə dəstək oldu. Mənə xəbərdarlıq edənlərə Zaqatala həqiqətlərini yalnız 1997- ci ildə çatdıra bildim.

Zabit və yaxud vəzifə şərəfi adlı bir deyim var. Vəzifəli şəxsin (xüsusi ilə hüquq-mühafizə orqanlarında) kimlərinsə əlində alət olması, səlahiyyətini satması və ya qoruya bilməməsi, iqtidar-müxalifət oyunu çalıb oynaması -zabitin düşmənə satılması kimi bir şeydir. Belə insanların istər bu dünyada, istərsə axirətdə yeri bəllidir.

Oxucuya belə görünə bilər ki, Zaqatalada stabilliyin qorunmasında bütün məsələləri prokuror həll edib. Xeyr! Onlarla, yüzlərlə sadə vətəndaşlar, ağsaqqallar, vəzifəli şəxslər bu yolda fədakarlıq göstəriblər. Mən, sadəcə olaraq iştirakçısı olduğum hadisələri danışdım.

P.S. 1997-ci ilin aprel ayında Goranboy rayon prokuroru vəzifəsinə təyin olundum. Həmin ilin oktyabr ayında Zaqatala rayon prokurorluğunun müstəntiqi Fərrux məni öz toyuna dəvət etdi. Toya 4 nəfər yaxınımla birlikdə getdik. Düzü yol boyu həyəcan keçirirdim. Prokuror vəzifəsi digərlərindən cox fərqlidir. Axı 5 ildə yüzlərlə adamın həbsinə və axtarışına icazə vermişdim. Saat 20:00 radələrində Zaqatalaya çatdıq. Mən şadlıq sarayına daxil olan kimi, musiqi səsi kəsildi. Aparıcı gəldiyimi elan etdi. Hansı stolun yanından keçirdimsə hamı ayağa qalxıb, mənimlə görüşüb-öpüşürdü. Bizim üçün ayrılmış stola 15 dəqiqəyə çata bildim. Göstərilən münasibətin həyəcanından məni tər basmışdı. Buna baxmayaraq həmin anları həyatımın ən xoşbəxt günlərindən hesab edirəm. Qədirbilən zaqatalalılar bir daha mədəniyyət və müdriklik göstərdilər...

635x100

Şərhlər

Zakariyya 2017-12-25 17:18:04

Hörmətli Ələmdar müəllim! Zaqataladakı hadisələrin bu cür detallı yaddaşınızda qalması, həmin məsələlərə sizin o vaxt nə gədər ürəkdən yanaşmağınızı göstərir. Hər bir Zaqatalalıya məlumdur ki, o zaman vəziyyəti stabil saxlamaqda sizin böyük xidmətiniz olub. Zaqatalada işlədiyiniz dövrdə qazanılmış hörmət və nüfuzunuz o mürəkkəb zamanda Zaqatalalıların, xüsusən qeyd edirəm, dövlət orqanlarına və qanunlara inamını artırdı və düzgün qərarların verilməsinə sövq etdi. Bunun əsasında isə Zaqatalalıların yüksək peşakar və obyektiv bir insan olan rayon prokuroruna inamı durmuşdur. Zaqatalalı

Muellife 2017-12-25 17:18:04

Elemdar muellim ,men size lap boyuk heriflerle MUELLIM deyirem,nece meslehetdi?

Arif.Zakatala 2017-12-25 17:18:04

Sizden evvelki prokurorda yaxwi ve temiz adam idi.Amma o Zakatalanin cox milletliliyini gore bilmemiwdi.Ona gorede 91.92.illerde Bahid mellime qarwi mitinqlerde onun istefasi istenildi.Siz ise hamiya eyni gozle baxdiniz.Xalqda size inandi.

rahib 2017-12-25 17:18:04

Çətin günlər idi. Doğrudan da Zaqatala demək olar ki,yeganə rayon idiki icra başçısız qalmışdı.Amma xalq provakasiyaya getmədi.Hamı birlikdə sakitliyi qorudu.

Roman-Zaqatala 2017-12-25 17:18:04

Ələmdar müəllim,yazdıqlarınız ın hamısı doğrudur.Sizə,sadaladığınız adamlardan başqa da kömək edənlər olub,onların adlarını niyə çəkmirsinin? Axı Siz ədalətli adamsınız!

Qemer x 2017-12-25 17:18:04

Zaqatallilarin boyukluyu ondadir ki,cox yuksek medeniyyete malikdirler.Coxmilletliliyin bize verdiyi en boyuk toffee budur.Zaqatalalilarin heqiqi qiymetini verdiyiniz ucun teshekkurler.

Ələmdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən-Romana.Əziz Roman, iradınız haqlıdır. Həmin dövrdə yüzlərlə ağsaqqal və könüllülər Zaqatalada stabilliyin qorunması üçün səy göstəriblər.Lakin nəzərə almaq lazımdır ki,o vaxtdan 25 il keçib.Bir çox hadisələr və adlaar yaddan çıxıb.Gərək üzürlü hesab edəsiniz.Arzu edərdim ki,həmin adları siz sadalayasınız.Hörmətlərimi bildirirəm.

Qemer x muellimeye 2017-12-25 17:18:04

Muellime, bawga bolgelerin balacaligi ondadirki,zakatalali deyiller,yani cox yuksek medeniyyete malik deyilller.Elemdar muellimde ardini yazandan sonra zakatalilar dahada boyuyecekler.

Samir 2017-12-25 17:18:04

Ən böyük Azərbaycan xalqıdır.Zaqatalada onun gözəl guşələrindən biridir.

Kamil 2017-12-25 17:18:04

Azərbaycan gözəldir.Bütün bölgələrimiz gözəldir.Hər bölgənin özəlliyi var.Zaqatalanın özəlliyi şoxmillətli xalqın mehriban yaşaması və vətənə sədaqətdir.

RAMİL 2017-12-25 17:18:04

YAZMIŞAM

RAMİL HƏSƏNOV 2017-12-25 17:18:04

Hörmətli Ələmdar Müəllim.Həmin 1993-cü və 1994-cü illərdə mən də bir məcburi köçkün kimi Zaqatalada məskunlaşmışdım.Sizin o zamankı fəaliy- yətiniz gözlərim önündə canlandı.O zaman mən də rayonun Faldar kənd məktəbində müəllim işləyirdim və bütün olanları xatırlayıram. Doğrudanda Zaqatala əhalisi çox səmimi insanlardıvə sizin o zamankı fəaliyyətiniz haqqında çox eşitmişəm. Çox sağ olun ki həmin o günləri mənə bir daha xatırlatdınız. Hörmətlə; RAMIL MÜƏLLİM.

Toqrul 2017-12-25 17:18:04

Alemdar muellim yazinizi oxudum ve xowhal oldum.Amma gorunduyunuz qeder humanist deyilsiniz.Siz genc bir idare mudurunu gungul bir weye gore hebs edib onun karyerasini korladiniz.Bilmirem vicdan ezabi cekirmisiniz.O hadiselerde sizin iwtirakiniz danilmazdir.Zakatalaya ve Zakatalalilara etkiklerinize gore tewekkur edirem.Bir daha deyiremki Siz humanist adamdan cox qeddar olmusunuz.Hec bir xahiw ewitmemisiniz.Nedirm? Siz xususi parcadan tikilmisiniz.Ya Allahin elcisiniz.Xahiw edirem kiwi kimi cavab verin.

dadaşyev 2017-12-25 17:18:04

Ümumiyyətlə,respublikada kimisə və ya kimlərisə tərifə köklənmiş hər hansı yazını oxuyanda təxmini də olsa müəyyən etmək olur ki,filan yazı neçə şiş quzu kababına başa gəlib.Elə yazılar var ki,başdan ayağa mədhiyyədir,amma professional yaltaqlıq deyil deyə ondan kabab iyi gəlməyə bilər.Toyuq qızartması,üstündən pivəynən duzlu balıq vəssalam.Yanında da Şirvan konyakı.Ay can,ay can!Amma elə samballı milli yaltaqlıq məqaləsi olur ki,yazının hər səhifəsindən məsum bir quzu baxır adama ki,axı mənim günahım nədi?

Semed 2017-12-25 17:18:04

Hormetli Alemdar muellim.Zakatallilar haqqinda yazdiqinizi oxudum.Saq olun.Aftoritet dediyiniz M.ni mende yaxwi taniyirdim.Hemin dovurde onun size ve Zakatalilara cox komeyi oldu.Amma siz onu sonradan hebs etdiniz.Bu yaxwiliqa yamanliq deyilmi.

Sahib 2017-12-25 17:18:04

Iki nefer qacqin iki kockunu doymuwdu.Dordunude hebs etdiniz.Xocalilarda xahiwe geldiler ewitmediniz.Bu edaletdirmi.

Hermine 2017-12-25 17:18:04

Alemdar muellim coxda demokrat olmamisan.iki ton yanacaqa gore dord neferi hebs etdiniz soyuq qiw ayinda.

Zahid 2017-12-25 17:18:04

Zahidin bir barmaqin kessen donub haqdan qacar...Belinde tapanca elinde pecat hokm etmeye ne varki.

Bayrakdar,kohne Conan. 2017-12-25 17:18:04

Elemdar muellim,Agstafada o vaxtlar bir prokuror vardi,oruc muellim deyerdiler adina,o hemiwe kimise "nakazat" elemek isteyende deyerdiki, senin anani ac qarina agladim,yoxsa "obed" eliyim agladim?

Rahib Masalli 2017-12-25 17:18:04

Hemin dovurde Masallidada bir prpkuror varidi.Alikiram bew on adam ile Masalliya gelende milis reisi ile birlikde qacib getmiwdiler.

Bayrakdar,kecmiw coban 2017-12-25 17:18:04

"Eger bir rayonda muxalifet hakimiyyet strukturlarina yeriyibse,demeli hemin rayonda prokuror yoxdur" ne gozel tapinti,ne gozel elmi kewv,muellim, prokurorun vezifesi muxalifetin anasini hem obedden qabaq,hemde sonra aglatmaqdir,cunki muxalifetde olanlar sizin millete mensub deyiller,bolwe zehirmara!

Ələmdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən Səmədə."M"cəzasının heç olmazsa yarısını çəksəydi bu qanlı faciə yəqin ki.baş verməzdi.İndi siz deyin "M"-ə yamanlığığ kim edib?Onu həbsə alanlar,yoxsa müxtəlif yollarla cəzasını azaldıb, vaxtından əvvəl həbsdən azad edənlər.

Ələmdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən Səmədə.1994-cü ildə bir idarə müdirini şəhərin ortasında maşının baqajına qoyaraq Danaçı meşəsinə apararaq döymüşdülər."Müdür"RPŞ-nə ərizə ilə müraciət etmişdi."M"haqqında CM-nin 145-ci(üuldurluq)mad. ilə cinayət işi başlanıldı.Ona həmin maddə ilə ittiham elan olundu və iş məh kəməyə göndərildi.Məhkəmənin hökmü ilə M 8 il azadlödan məhrum edildi.Yüksək mənsəbli dostlarınən hesabına 1 il keçməmiş qayıdıb gəldi.

Ələdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən -Səmədə.Hörmətli Səməd,şərhinizi oxudum.Bəhs etdiyiniz"M" o dövrdə həqiqətən ümumi işə kömək etmişdi.Hətda kənar bölgələrdən gəlib Zaqatalada "razborka"aparmaq istəyən kriminal elementləri rayondan qovlamışdı."M" ilə həyatda bir dəfə rastlaşmışdıq.1992-ci ildə oğlunun barəsində seçilmiş həbs qəti-imkan tədbirinin dəyişdirilməsi üçün mötəbər yoldaşlarla yanıma gəlmişdi. Mümkün olmadığına görə xahişini rədd etdim.Bu səbəbdən "mehriban düşmən" oldu mənimlə.

Zaqatalalı 2017-12-25 17:18:04

Bir gün səhər tezdən evimizə uzaq bir qohumlarım qəlmiş və çox həyacanlı idilər. Demə yeznə və qayın üç təkərli motoskletdə ehtiyyatsızlıq edib qəza törətmiş və onlardan biri yerindəcə vəfat etmişdir. Onları isə rayon prokurorluğuna çağırıblar və məndən xahişləri isə Ələmdar müəllimə məsələnin mahiyyətini düzgün çatdırılmasına kömək etməyimdir. Mən onlara tövsiyyə etdim ki, mənə necə danışırsız bu məsələni eyni cür də həqiqəti Ələmdar müəllimə deyərsiniz. Bizdən bir az incikli getdilər. Bir neçə gündən sonra həmin şəxsləri gördüm. Onlar mənə təəcüblə bildirdilər ki, rayon prokuroru Ələmdar müəllim onları diqqətlə dinləmiş və qanuna uyğun olaraq hərtərəfli yardım etmişdir. Onların sevincinin həddi-hüdudu yox idi. Fikrimcə əlavə şərhə ehtiyyac yoxdur.

Ələmdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən Toğrula.Hörmətli Toğrul,gecə saatlarında maşını sərxoş vəziyyətdə idarə etdiyinə görə saxlanılarkən iki nəfər polis işçisini söyüb təhqir edib,xəsarət yetirən şəxs-istər müdir olsun,istərsə kimsəsiz-qanun qarşısında hamı bərabər olmalıdır.Uca ədalətiin tələbi budur.

Ələmdar Məmmədov 2017-12-25 17:18:04

Müəllifdən Herminə.Hörmətli Herminə,demokrat prokuror olmur.Qanunların hamı tərəfindən eyni cür icra edilməsini təmin edən prokuror və yaxud bunu bacarmayan yəni tutduğu vəzifəyə layiq olmayan prokuror olur.

Xancanov Xanbaba 2017-12-25 17:18:04

Kaş ki, Ələmdar müəllimi ölkəmizin baş prakroru təyin edəydilər. Bax bu olardı əla.

Səlimov İsmayıl 2017-12-25 17:18:04

Ələmdar müəllim hüquq-mühafizə orqanlarında işləmiş cox az bəlkə də iki -üç hüquqşünasdan biridir ki internet vasitəsilə işlədiyi dövrlərdən bəzi məqamları geniş oxucularına çatdırır. O dövrdə işləyənlərin çoxunun buna cəsarəti çatmaz.Şərh yazan əksər oxucuların hörmətlə yanaşmaqla qeyd etmək istəyirəm ki, hüquq-mühafizə orqanlarının simvolu olan tərəzi haqq-ədalətin tərənnümü və onun qarantıdır.O tərəzini oğul istəyir həmküləkli həm də sakit havada düz işlətsin. Ələmdar m. belə şəxsiyyətlərdən biridir

dadaşyev 2017-12-25 17:18:04

A kişi,yazmaq istedadın varsa,bir ədəbi-bədii əsər çıxar ortaya Aytmatov kimi,Heminqvey kimi,Drayzer kimi,Dostoyevski kimi.Sevinək ki bizdən də birisi çıxdı.Yoxsa "məhəlli" sağollara görə niyə istedadını və zamanını heç edirsən?

Son yazılar