İMPERİYA CAVAB ZƏRBƏSİ VURUR! – “Qazprom” enerji şantajına başlayıb
“İmperiya cavab zərbəsi vurur”. ABŞ-ın ”Foregn Polisy” jurnalı Rusiyanın Qərb sanksiyalarına qarşı addımlarının şərh olunduğu məqaləyə bu başlığı berib. AzPolitika.info maraqlı və aktual məqalənin tərcüməsini təqdim edir.
Prezident Barak Obama 11 sentyabr tarixli çıxışında Avropaya qoşularaq Rusiyanın Ukraynadakı aqressiyasına cavab olaraq, onların maliyyə, müdafiə və enerji sektoruna qarşı sərt sanksiyalar tətbiq edəcəyini bəyan etmişdi. Hələ əvvəldən “Bloomberg” agentliyi məlumat vermişdi ki, ABŞ iyulda elan etdiyi kimi, təkcə rus kompaniyalarına texnologiya verilməsini məhdudlaşdırmayaraq, eyni zamanda Amerikan neft şirkətlərinə Rusiyanın böyük və çətin işlənə biləcək enerji resurslarından neft çıxarılmasına kömək etməyə də qadağa qoyacaq. Bu isə “ExxonMobil”, ”BP” və digər şirkətlərin ruslarla birlikdə reallaşdırılması nəzərdə tutulan milyard dollarlıq layihələrinə böyük təhlükə törədəcək.
Daha sərt və təsirli sanksiyalarla üzləşən Rusiya, yəqin ki, cavab zərbəsi endirəcək. ”Financial times” qəzeti məlumat verib ki, Moskva Qərb istehsalı olan paltar və avtomobillərin idxalına məhdudiyyət gətirəcək. Rusiyanın öz enerji resurslarının ixracından təzyiq vasitəsi kim istifadə edə biləcəyi də Avropa ölkələrində böyük həyacan yaradır. Bununla yanaşı bir çox Avropa ölkəsi Rusiyaya qarşı hədsiz sərt sanksiyaların tətbiq edilməsini arzulamır. Belə ki, Avropa istehlak etdiyi qazın, demək olar ki, üçdə birini Rusiyadan alır və yaxın perespektivdə yeni alternativ mənbələrin tapılacağına isə çox az ümid var.
Sözsüz ki, indiki durum ”Qazprom” üçün xeyli mürəkkəbdir. Çünki onlar kommersiya enerji şirkəti kimi işləməklə bərabər, Kremlin xarici siyasət istəklərini yerinə yetirərək, Avropa ölkələrini cəzalandırmaq çağırışları ilə özünün dayanıqsız maliyyə şərtləri arasında duruş gətirməlidir. Məsələn, Ukrayna istifadə etdiyi beş milyard dollarıq qaz borcunu ödəmədiyi üçün birinci kvartalda “Qazprom”un gəlirləri kəskin aşağı düşüb. Ancaq aktiv revers axınının tərəfdarı kimi çıxış edən Polşa və Slovakiya üçün nəzərdə tutulan ixrac həcminin qəfildən dəyişməsini izah etmək çətindir. Harvard Universitetinin Belfer beynəlxalq münasibətlər və elm mərkəzində çalışan enerji məsələləri üzrə mütəxəssis Andreas Qoldtaunun fikrinə görə, burada açıq şəkildə siyasi motivlər üstünlük təşkil edir. O, bu barədə deyib: ”Qazprom” Rusiya Dumasının və Kremlin siyasi təzyiqi altında işləyir və onu Ukraynaya kömək edən ölkələrə qarşı tədbir görməyə məcbur edirlər”.
Hazırda Rusiya qaz məsələsindəki repressiyalarını Vaşinqton və Brüsselin öz sanksiyalarını gücləndirdiyi bir vaxtda həyata keşirir. Bütün bunlarla yanaşı eneji resurs bazarının özü, iqtisadi dayağı əsasən neftə bağlı olan Rusiya iqtisadiyyatına ciddi zərbə vuracaq. ”Qazprom” önümüzdəki il Avropaya daşınacaq qazın 10% həcmində azalacağını gözləyir. Bu Avropanın bütün növ enerji resurslarına olan tələbatının aşağı düşməsi ilə bağlıdır. Dövlət xəzinəsinin doldurulmasının digər bir mühüm mənbəyi hesab edilən neft, qlobal tələbin və neftin artıq istehsal olunması səbəbindən zəif mövqedədir. Xam neftin qiyməti son iki ilin ən minimum həddinə qədər enib və Beynəlxalq Enerji Agentliyi 2014 və 2015-ci illər üçün neft tələbi üzrə proqnozu aşağı salıb. Bunların hamısı isə Rusiya büdcəsi üçün məyusluq gətirən xəbərlərdir.
Tərcümə etdi: Vaqif NƏSİBOV
Şərhlər
Hər hansısa bir şərh yazılmayıb.