“ÇİN XALQI EPİDEMİYA İLƏ MÜBARIZƏ ÜÇÜN BİRLƏŞDİ VƏ...” – Çinin Azərbaycandakı səfiri koronavirusa necə qalib gəldiklərini açıqladı (MÜSAHİBƏ)

“ABŞ-da bəzi siyasətçilər yeni koronavirusu "Çin virusu" və "Uhan virusu" adlandırdı, bu, Çini ləkələyir”

Ötən ilin sonundan Çinin Uhan şəhərindən başlayaraq hazırda dünyanı cənginə alan yeni növ koronavirus epidemiyası Azərbaycandana da öz mənfi təsirini göstərir. Yeni növ koronavirusun ilk olaraq meydana çıxdığı Çin Xalq Respublikasının Azərbaycandakı səfiri xanım Quo Minin Azpolitika.info saytının suallarını cavablandırıb.

- Xanım Min, hazırda Çin daxilində epidemiya ilə bağlı vəziyyət necədir?

- Çin Milli Səhiyyə və Sağlamlıq Komissiyasının son məlumatına görə, 19 mart tarixinə Çində ümumilikdə 81 min 246 yeni növ koronavirus diaqnozu qoyulmuş xəstə mövcuddur. Onlardan 70 min 548 nəfər şəxs artıq müalicə olunub. Bütün ölkə üzrə diqnozu təsdiqlənən xəstələrin 81 faizdən çoxu xəstəxanalardan çıxarılıb, Uhan şəhərində virusa yoluxanların 72.9 faizi müalicə alıb. Hubei əyalətinin müalicə alıb sağalanlar virusa yoluxanların 92.7 faizin, başqa əyalətlərdə 97.3 faizini təşkil edir. Uhan şəhərindən başqa Hubei əyalətindəki 16 şəhər və rayon daxil olmaqla bir sıra əyalətlər, muxtar bölgələr də epidemiyadan tam təmizlənib. Uhanda yeni təsdiqlənmiş halların sayı tək rəqəmə düşüb. Martın 10-da Uhandakı bütün 16 müvəqqəti xəstəxana bağlanıb. Martın 17-dən etibarən ölkənin hər yerindən gələn tibbi yardım qrupları Hubeiyi nizamlı olaraq tərk etməyə başlayıb. Hazırda Çinin 21 əyalətində Sənaye Müəssisələrinin 80 faizdən çoxu, 11 əyalətdə isə 90 faizi bərpa edilib. Əsas sənayenin aparıcı müəssisələri, o cümlədən xaricdən maliyyələşdirilən müəssisələr istehsalını bərpa edib. Çində ictimai asayiş və iqtisadi fəaliyyət getdikcə normala qayıdır.

- Həqiqətən də, son günlər Çinin epidemiyanın qarşısını almaq istiqamətində diqqətəlayiq nəticələr əldə etdiyinə dair məlumatlar yayılır. Buna necə nail olundu və bu istiqamətdə Çin hökumətinin daha hansı təsirli tədbirləri görəcəyi gözlənilir?

- Epidemiya başlayandan bəri, Çin hökuməti ölkə əhalisinin və dünya xalqlarının təhlükəsizliyini, sağlamlığını qorumaq üçün yüksək məsuliyyətli bir mövqe tutdu. Epidemiyaya qarşı qətiyyətlə mübarizə aparmaq üçün əhatəli, ciddi və hərtərəfli tədbirlər həyata keçirdi. Hubei əyaləti, xüsusən Uhan, Çində epidemiya qarşısının alınması üçün əsas diqqət mərkəzində oldu. Biz Hubei əyalətinin 16 şəhərini dəstəkləmək üçün ölkə daxilində bir mexanizm qurduq. Ölkənin hər yerindən və hərbi sistemdən ora ümumilikdə 340-dan çox tibbi qrup göndərildi, 42600-dən çox tibb işçi Uhana köməyə getdi. Bütün ölkə üzrə epidemiya əleyhinə əməliyyatlar üçün Mərkəzi Komitə və yerli hökumətlər tərəfindən 90 milyard yuandan çox vəsait ayrıldı. 7000-dən çox inşaat işçisi gecə-gündüz vuruşdu və 10 gün ərzində 2600 çarpayıdan ibarət olan Huoşenşan və Leişenşan xəstəxanalarını tamamladı. Ən qısa müddətdə, Hubeidə ümumi 20.000 yataqdan çox olan kabin xəstəxanaları tamamilə açıldı. Hansı ki, bu da xəstələrin tibbi yardım istəklərini asanlaşdırdı. Uhanın "qapalı şəhər" olması ilə yanaşı, biz tez bir zamanda ölkə daxilində uzadılmış tətil, istehsalın dayandırılması, məktəblərin açılışının təxirə salınması və evlərdə karantin kimi müxtəlif təsirli tədbirlər həyata keçirdik. Bununla ən qısa müddətdə virusun yayılma sürətini idarə etməyə çalışdıq. Bu tədbirlərin zəruri və təsirli olduğu sübut edildi.

Çinin epidemiya əleyhinə təsirli fəaliyyətində Çin xalqının xüsusiyyətlərinin, sosializmin quruluşunun üstünlüyünün də mühüm rolu olub. Birincisi, milli sistemdir. 1,4 milyard Çin xalqı epidemiya ilə mübarizə üçün birləşdi. Bütün ölkənin gücündən istifadə edərək, Uhan və Hubeiyə ən qısa müddətdə kömək üçün 340-dan çox tibbi qrup və 40 mindən çox tibbi heyət təşkil etdik. Hansı ki, bu, Çinin ruhunu və gücünü tam əks etdirdi.

İkincisi, hərbi üstünlükdür. Çin Xalq Respublikasının, Mərkəzi Hərbi Komissiyanın sədri Si Tsinpinin əmri ilə 4 mindən çox hərbi həkim, mütəxəssis və tibb bacısı cəbhəyə getdi. Huoşenşan, Leişenşan xəstəxanasında əməliyatlarda, Uhanda material paylanması və təchizatında, eləcə də, bir çox digər əhəmiyyətli epidemiya əleyhinə tədbirlərdə, onların daim aktiv olduqlarını görə bilərik.

Üçüncüsü, iqtisadi üstünlüklərdi. Çin cəmi on gün ərzində Huoşenşan və Leişenşan xəstəxanalarını tikdi, Uhanda 16 müvəqqəti xəstəxana inşa edildi. Çin xəstələrin müalicə xərcləri və diaqnozu təsdiqlənmiş xəstələrin tibbi xərcləri üçün subsidiya siyasətini həyata keçirir. Diaqnoz qoyulan xəstələrin tibbi xərcləri, əsas tibbi sığorta, ciddi xəstəliklərdən sığorta, tibbi yardım və s. ödənildikdən sonra qaydalara uyğun olaraq fərdi yük Mərkəzi Komitə və yerli maliyyə hesabına ödənilir. Bu tədbirlər güclü bir iqtisadi təməl tərəfindən dəstəklənməlidir.

Dördüncüsü, texnoloji üstünlüklərdir, epidemiya başladıqdan sonra çinli alimlər 5 gün ərzində virusun yayılma ardıcıllığını müəyyən etdi. Virusu müvəffəqiyyətlə təcrid etdilər və “COVİD-19 diaqnostika və müalicə protokolunun” yeddinci versiyasını buraxdılar. Çin tərəfindən hazırlanan bəzi peyvəndlərin ən qısa müddətdə klinik tədqiqatlardan keçəcəyi, eləcə də təcili istifadəyə veriləcəyi gözlənilir. Ənənəvi Çin təbabətinin epidemiya əleyhinə təsiri çox yaxşıdır. Biz elm və texnikanın üstünlüklərinə fəal şəkildə baxırıq. 5G pilotsuz avtomat dezinfeksiya cihazını və pilotsuz patrul nəqliyyat vasitəsini xəstəxanalarda, hava limanlarında, metro stansiyalarında, eləcədə digər yerlərdə, işçilərlə təmas etməmək, virusun yayılmasını əngəlləmək üçün istifadəyə veririk.

- Yeni koronavirus dünyanın bir çox ölkəsində sürətlə yayılır. Hazırda qlobal epidemiya vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz? Bu pandemiya ilə mübarizə üçün Çin beynəlxalq birliklərlə əməkdaşlığı gücləndirmək üçün növbəti addımlara necə hazırlaşıb?

- Çində epidemiya əleyhinə vəziyyəti getdikcə yaxşılaşsa da, yeni koronavirus dünyanın bir çox nöqtəsində yayılıb və sürətlə yayılmaqdadır. Martın 11-də Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus elan etdi ki, COVID-19-un yayılmasını pandemiya kimi xaratkterizə etmək olar. ÜST-ün son statistik məlumatlarına görə, 19 mart tarixinə qədər, dünyanın 159 ölkəsində yeni koronavirusa yoluxma baş verib. Ümumilikdə 218 600 təsdiqlənən yoluxma, 8900-dən çox ölüm, Çindən kənarda 137 400 təsdiq edilən yoluxma və 5600-dən çox ölüm halı mövcüddur (bu günə olan rəqəmlər daha yüksəkdir-red.). Avropa getdikcə epidemiyanın “mərkəzinə” çevrilir. Bir çox ölkələr fövqəladə vəziyyət elan etdi və gömrük rəsmiləşdirilməsi, aviareyslərin dayandırılması, sosial təcridetmə və s. kimi məcburi tədbirlər gördülər. Bu, insanların gündəlik işinə və həyatına müxtəlif dərəcələrdə təsir edir. Epidemiyanın kölgəsində qlobal birjalarda qarışıqlıq oldu və neftin qiyməti aşağı düşdü. Hər cür beynəlxalq konfrans və idman tədbirləri təxirə salındı. Bu da sübut edir ki, qloballaşma dövründə viruslar nəinki insan sağlamlığına təhlükə yaradır, həm də müxtəlif ölkələrin siyasi, iqtisadi və digər sahələrinə ciddi təsir göstərir. Heç bir ölkə təkcə özü haqqında düşünə bilməz. Bütün ölkələrin əməkdaşlığı gücləndirməsi, epidemiya ilə mübarizədə əlbir olması regional və qlobal sağlamlığın, təhlükəsizliyin qorunması baxımından zəruridir. Çinin səyləri və nailiyyətləri qlobal epidemiyaya qarşı mübarizəyə mühüm töhfə verib. Bundan sonra da Çin epidemiyalara qarşı qlobal mübarizəyə töhfə verməyə hazırdır.

- Bunlar hansılardı, bəlkə izah edərdiniz...

- Birincisi, ÜST-lə, beynəlxalq ictimaiyyətlə əlaqə və koordinasiyanı gücləndirmək. Biz qlobal səhiyyə təhlükəsizliyi və insanların sağlamlığı üçün açığıq. Bu istiqamətdə məlumatları ÜST və beynəlxalq ictimaiyyətlə vaxtında paylaşmağa davam edəcəyik. Eyni zamanda, bütün tərəflərlə koordinasiya və əməkdaşlığı gücləndirəcəyik. Regional və qlobal səviyyədə birgə profilaktika və nəzarəti təşviq edəcək, epidemiyanın yayılmasının qarşısını almaq üçün səylə çalışacağıq.

İkincisi, dünya ölkələri ilə epidemiya əleyhinə təcrübə mübadiləsi aparmaq. Hazırda Çin “COVID-19 diaqnozu və müalicəsi protokolunun 7-ci versiyasını” buraxıb. Eyni zamanda “COVID-19 profilaktika və nəzarət planının 6-cı versiyasını” dünyanın digər ölkələri ilə bölüşüb və mübadilə etmək üçün çox dillərə tərcümə edib yayımlayıb. İndiyə qədər Çin Avropa Birliyi, ASEAN, AU, CARICOM, ŞƏT, Cənubi Sakit Okean adası ölkələri, eləcə də ABŞ, İtaliya, Azərbaycan, Moldova, Gürcüstan və digər ölkələrlə epidemiyanın qarşısının alınması və müalicəsi sahəsində təcrübə mübadiləsi məqsədilə video konfranslar keçirib. Çin və Cənubi Koreya yeni koronavirus epidemiyasının qarşısının alınması və nəzarəti üçün ortaq əməkdaşlıq mexanizmi qurub və ilk görüşlərini keçirib. Biz müxtəlif formalarda müvafiq ölkələr və beynəlxalq təşkilatlarla mübadilə və qarşılıqlı öyrənməni gücləndirməyə davam edəcəyik. Regional və qlobal sağlamlıq təhlükəsizliyini qorumaq üçün qabiliyyətimizi birlikdə artıracağıq.

Üçüncüsü, tibbi ekspert qruplarını ehtiyacı olan ölkələrə və bölgələrə göndərmək. İndiyə qədər Çin, intensiv iş apararaq epidemiyanın qarşısının alınmasına yardım etmək üçün İran, İraq, İtaliya, Pakistan və digər epidemiyadan ciddi zərər çəkən ölkələrə mütəxəssis qruplarını göndərib. Bununla, yerli rəhbərliyin və xalqın səmimi təşəkkürünü qazanıb. Biz bundan sonra da ehtiyacı olan ölkələrə dəstək və yardım göstərməyə davam etmək üçün əlimizdən gələni edəcəyik.

Dördüncüsü, beynəlxalq ictimaiyyətə dərman preparatları və digər profilaktik materiallar ilə yardım göstərmək. Çin hökuməti Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına 20 milyon ABŞ dolları məbləğində pul vəsaiti bağışladı. Ehtiyacı olan ölkələrə maska, dərmanlar, qoruyucu geyimlər, epidemiyanın qarşısının alınması üçün digər vasitələr, tibbi avadanlıqları bağışladı və ixrac etdi. Çinin yerli hökumətləri və ictimai təşkilatları da digər ölkələrə kömək əli uzadıb. Biz öz çətinliklərimizi dəf etmək, öz ölkəmizdə epidemiya ilə mübarizə aparmaqla yanaşı bacardığımız qədər digər ölkələrə yardım göstərməyə davam edəcəyik.

Beşincisi, beynəlxalq ictimaiyyətlə elmi və texnoloji əməkdaşlığı gücləndirmək. Çin hökuməti “Çin müdrikliyi” və “Çin üslübu” ilə dünyada epidemiyaya erkən qalib gəlmək üçün müvafiq ölkələrlə əczaçılıq, peyvəndlər, testlər və s. sahələrdə elmi-texniki əməkdaşlıq etməyə hazırdır.

Faktlar bir daha sübut etdi ki, virus bəşəriyyətin ümumi düşmənidir və epidemiyanın milli sərhədləri yoxdur. Qloballaşma dövründə bütün ölkələrin taleyi bir-biri ilə əlaqəlidir və sıx bağlıdır. Bəşəriyyətin inkişafı və tərəqqisi üçün yeganə düzgün istiqamət ortaq bir gələcəyi olan cəmiyyət qurmaqdır. Çin epidemiya ilə mübarizədə əl-ələ vermə fürsətindən istifadə edəcək, beynəlxalq koordinasiya və əməkdaşlığı gücləndirəcək. Bəşəriyyətin yaşadığı planeti birgə qoruyacaq, hamını sevinc və kədərini paylaşdığı qlobal bir kənd qurmğa çalışacaq.

- Xanım Min, indi yeni koronavirus epidemiyasının mənbəyi barədə fərqli fikirlər var. ABŞ-da bəzi siyasətçilər yeni koronavirusunu "Çin virusu" adlandırırlar. Bu barədə fikriniz necədir?

- Hazırda yeni koronavirusun izlənməsi hələ davam edir və son nəticə yoxdur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı dəfələrlə bildirib ki, yeni koronavirus qlobal bir fenomendir və mənbəyi qeyri-müəyyəndir. ÜST onu "COVID-19" adlandırdı, bu da onun heç bir bölgə və ya ölkə ilə əlaqəsi olmadığını göstərir. Bu yaxınlarda ABŞ-da bəzi siyasətçilər yeni koronavirusu "Çin virusu" və "Uhan virusu" adlandırdı. Bu, Çini ləkələyir. Biz qətiyyətlə bunun əleyhinəyik. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı və beynəlxalq ictimaiyyət virusun konkret ölkələr və bölgələr ilə əlaqələndirilməsinə və stiqmatizasiyaya açıq şəkildə qarşı çıxır. Biz ABŞ tərəfini səhvlərini dərhal düzəltməyə və Çinə qarşı əsassız ittihamlarını dayandırmağa çağırırıq. Hazırda yeni koronavirus pnevmaniya epidemiyası bütün dünyada yayılmaqdadır. Epidemiya əleyhinə əməkdaşlığı həyata keçirmək üçün beynəlxalq ictimaiyyətin birlikdə işləməsi vacibdir. ABŞ əvvəlcə fikirini öz işlərinə cəmləməli və eyni zamanda epidemiyaya qarşı beynəlxalq əməkdaşlıqda, qlobal sağlamlıq təhlükəsizliyinin qorunmasında konstruktiv rol oynamalıdır. "COVİD-19" epidemiyası bütün dünya üçün ümumi bir çağırışdır. Epidemiya qarşısında bəşəriyyət elmlə cahilliyin öhdəsindən gəlməli və əməkdaşlıqla xurafata qarşı çıxmalıdır.

- Koronavirusun yayılmasından sonra Çin və Azərbaycan birlikdə epidemiya ilə mübarizə üçün hansı tədbirlər gördü? Hazırda Azərbaycanda 33 "COVID-19"-a yoluxma diaqnozu qoyulub. Azərbaycan hökuməti tərəfindən görülən epidemiyanın qarşısının alınması tədbirlərini necə qiymətləndirirsiniz?

- Çinin epidemiya ilə mübarizəsi zamanı Azərbaycan hökuməti və xalqı Çin ilə birgə oldu və müxtəlif yollarla dəyərli dəstəyini verdi. Azərbaycan Republikasının Prezidenti İlham Əliyev və Xarici İşlər naziri Elmar Məmmədyarov Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Tsinpinə və Dövlət Şurasının üzvü, Xarici İşlər naziri Van Yiə başsağlığı və dəstək məktubu ünvanlayıb. Həmçinin Çinin epidemiyanın qarşısının alınması və nəzarətindəki səylərini çox yüksək qiymətləndiriblər. Azərbaycanın yerli orqanları və ictimai təşkilatları, o cümlədən, Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyəti, Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi və Heydər Əliyev Fondu Çinə tibbi maskalar və əlcəklər kimi təcili ehtiyac duyulan materialları bağışladı. Nizami Gəncəvi Mərkəzinin çəkdiyi “Uhana Dəstək! Çinə Dəstək” adlı tanıtım filmi, çətin zamanda Azərbaycan ilə Çin arasındakı dostluq münasibətlərini təcəssüm etdirir. Çində vəziyyət yaxşılaşdığından, indi də epidemiya ilə mübarizədə Azərbaycana fəal kömək göstərir. Martın əvvəlində Çin Xarici İşlər Nazirliyi, həmçinin Çin Milli Səhiyyə və Sağlamlıq Komissiyası Avrasiya ölkələri ilə çoxtərəfli video konfranslar keçirdi. Yeni koronavirusun qarşısının alınması və nəzarət təcrübəsi müxtəlif ölkələrin mütəxəssisləri ilə, o cümlədən Azərbaycanla da mübadilə edildi və yaxşı nəticələr əldə olundu. Çin xəstəliklərə nəzarət və qarşısının alınması Mərkəzlərinin mütəxəssisləri, baş epidemioloqları Çinin yeni növ koronavirusun yayılmasının qarşısının alınmasına dair təcrübələrini bölüşdü. Çin Azərbaycandan olan mütəxəssislər üçün xüsusi profilaktika və nəzarət tədbirləri, klinik müalicə planları haqqında fikir mübadiləsi aparmaq üçün ikitərəfli video bağlantılar təşkil etdi. Azərbaycanın səlahiyyətli orqanları və tibb mütəxəssisləri bunu yüksək qiymətləndirdi. Bundan əlavə, Çin Azərbaycan tərəfinə müəyyən sayda test bağışlayacaq. Çindən epidemiya əleyhinə tibbi materiallar dəstini almaqda Azərbaycan hökumətinə kömək edəcək.

Azərbaycanda da "COVID-19" epidemiyasının mövcudluğu təsdiqlənəndən bəri, Prezident İlham Əliyevin şəxsi göstərişi ilə, hökumət insanların sağlamlığı və təhlükəsizliyi üçün yüksək səviyyədə tədbirlər həyata keçirir. Azərbaycanda epidemiyanın yayılmasının qarşısının alınması üçün Nazirlər Kabineti ən qısa müddətdə Operativ Qərargah qurdu. Hökumətin bütün qurumları səylərini epidemiyanın qarşısının alınması və nəzarət işlərinə həsr edib. Azərbaycanda epidemik vəziyyətin nəzarət altına alınması, sərhəd keçid məntəqələrinin bağlanılması, uçuşların dayandırılması, məktəblərdə dərslərin dayandırılması, hər cür toplanış tədbirlərinin təxirə salınması və ya ləğvi, bütün kinoteatrların, muzeylərin, teatrların, əyləncə mərkəzlərinin və idman obyektlərinin bağlanması kimi insanların toplaşmasını və axınını minimuma endirmək məqsədi güdən müxtəlif sosial təcrid tədbirləri gördü. Çin tərəfi bunu anlayır və dəstəkləyir. Eyni zamanda, Azərbaycan tərəfi epidemiya ilə mübarizədə beynəlxalq əməkdaşlıqda da fəal rol alır. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına pul bağışlayıb, İrana və digər ölkələrə lazımi köməklik göstərib, Çin tərəfi bunu yüksək qiymətləndirir. Mən əminəm ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyilə, eləcə də Çinin də daxil olduğu dost ölkələrin dəstəyi və köməyilə, Azərbaycan epidemiya əleyhinə mübarizəni uğurla başa vuracaqdır.

Laçın SƏMLA

AzPolitika.info