20 DƏQİQƏLİK SON GÖRÜŞ, 18 DOLLAR VƏ SOYUQDAN DONAN QIZLAR... - Rəsulzadə ailəsinin qan donduran həyat hekayəti

Görkəmli siyasi və dövlət xadimi, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından Məhəmməd Əmin Rəsulzadə ağır şərtlər altında vətəndən 35 il ayrı yaşasa da, sabit siyasi-ideoloji mövqeyindən və Azərbaycan davasından bir an belə vaz keçmədi. Məhəmməd Əmin bəyin gənclik dostlarından biri, sonralar İran parlamentinin sədri olmuş Seyid Həsən Tağızadənin yazdığı kimi, "nə Bakı hökumətində tacsız bir Sultan mövqeyində olanda, nə də İstanbulda ayda bir lirəyə yaşadığı günlərdə Rəsulzadə öz əqidəsindən əsla dönməmiş, inadla öz idealları uğrunda mücadiləsini davam etdirmişdi. Rəsulzadə bütün ömrüm boyunca Şərq dünyasında tayına rastlaşmadığım, mübaliğəsiz söyləyə biləcəyim fövqəladə nadir insanlardan biri idi. Məhəmməd Əmin bəy tərbiyəli, qüvvətli və sağlam məntiq sahibi, təmiz qəlbli, doğru sözlü, mətanətli, tam mənasıyla dürüst, fikir və yoluna dərin bir iman bəsləyən fədakar, mücahid və örnək bir insandı. Belələrinə zəmanəmizdə və hələ bizim tərəflərdə rast gəlmək mümkün deyildir..."

Bu mübarizə Rəsulzadəyə təkcə maddi-mənəvi məhrumiyyətlər hesabına yox, həm də ailəsi bahasına başa gəldi.

SON GÖRÜŞ

"Məhəmməd Əli (Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin əmisi oğlu, Müsavat Partiyasının qurucularından biri Məhəmməd Əli Rəsulzadə - C.C.) ilə birlikdə ikimiz də evə gəldik. Mənim olmadığım vaxt doğulmuş iki aylıq oğlum Azər yatırdı. Atasının öpüşündən oyanan uşaq ağlayır. Onun və digər ailə üzvlərinin və bu anda evə toplaşan yaxın qohumların üzüntüləri və xeyir-duası içində vidalaşaraq qapıda gözləyən maşına minir, vağzal yoluna çıxırıq".

Bu sətirlər Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin "Stalinlə ixtilal xatirələri" kitabındandır. Təəssüf ki, Rəsulzadə bu görüşü ətraflı təsvir etməyib, yalnız bu sətirləri yazmaqla kifayətlənib. Halbuki bu, sıradan bir görüş deyildi, tarixdə AZƏRBAYCAN adına ilk dövlət qurmuş bir siyasi liderin və fikir adamının Azərbaycandan və Bakıdan son gedişi idi.

Məhəmməd Əminin öz doğma və yaxınları ilə sonuncu görüşünün dəqiq tarixi bilinməsə də, bunun 1920-ci il noyabrın ortalarında, Stalinlə birgə Moskvaya qatarla yola düşərkən baş verdiyi dəqiqdir. O vaxt ailənin böyük övladı olan Lətifənin cəmi 8 yaşı vardı, evin kiçiyi olan Azər isə iki aylıq idi. Əslində sonbeşiyin adı həmin günədək Azər yox, Əliheydər imiş. Atası həbsdə olarkən doğulmuşdu. Azəri qucağına alan Məhəmməd Əmin xanımından uşağın adını soruşur. Eşitdiyi "Əliheydər" adını bəyənməyən Rəsulzadə ailə üzvlərinə bildirir ki, uşağın adı Azər olacaq.

AİLƏNİN İLK İTKİSİ

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 31 yanvar 1908-ci ildə - 24 yaşı tamam olan gün əmisi qızı Ümbülbanu Rəsulzadə (1884-1940) ilə ailə qurmuşdu. O, Stalin repressiyalarının qurbanı olan görkəmli yazıçı Seyid Hüseyn Sadiqin həyat yoldaşı Umgülsüm xanımın (1899-1944) bacısı idi. Bu nikahdan Məhəmməd Əmin və Ümbülbanu cütlüyünün dörd uşağı - qızları Lətifə, Xalidə və oğlanları Rəsul, Azər dünyaya gəlmişdi.

1920-ci ilin 27 aprel işğalı təkcə Azərbaycanın istiqlalına yox, həm də Xalq Cümhuriyyətini quran kişilərin, o cümlədən Rəsulzadə ailəsinin xoşbəxtliyinə son qoyur. Məhəmməd Əmin bəy bir neçə ay təqiblərdən yayınıb gizlənə bilsə də, sonda xəyanət nəticəsində bolşeviklərin əlinə keçir və həbs edilir. Stalin tərəfindən həbsdən azad edilərək Moskvaya aparılan Rəsulzadə yuxarıda xatırlatdığımız qısa görüşdən sonra bir daha ailə üzvləri ilə görüşə bilmir. 1922-ci ilin yayında elmi ezamiyyət adı ilə Moskvadan Petroqrada (indiki Sankt-Peterburqa) getmək icazəsi almağa nail olan Məhəmməd Əmin bəy oradan Finlandiyaya qaçır və bir daha SSRİ-yə qayıtmır.

Ailəsi isə ciddi nəzarət altında Sovet Azərbaycanında yaşamaqda davam edir. Rəsulzadələrin başına gələcək faciələrlə müqayisədə bu nəzarət bəlkə də toy-bayram sayılacaqdı. Ailənin ilk böyük itkisi 1927-ci ildə baş verir - Məhəmməd Əmin bəyin atası Axund Hacı Ələkbər vəfat edir. Görkəmli tarixçi Aydın Balayevin yazdığına görə, Axund Hacı Ələkbərin dünyasını dəyişməsi haqqında nekroloq "Yeni Kafkasya" dərgisinin 15 mart 1927-ci il tarixli sayında yer alıb. Həmin kədərli hadisəyə həsr olunmuş yazıda göstərilir ki, Novxanı sakinləri böyük ehtiramla Hacı Ələkbəri son mənzilə yola salıblar. Bir çoxları dəfn mərasimində iştirak etmək üçün həmin gün hətta dükanlarını da qapadıb. Baxmayaraq ki, sovet xüsusi xidmət orqanlarının nümayəndələri kənd sakinlərinə nəinki Axund Hacı Ələkbərin dəfninə qatılmağı, hətta onun ailəsinə başsağlığı belə verməyi qadağan etmişdilər. Sakinlərə xəbərdarlıq edilmişdi ki, bu cür hərəkətlər mövcud rejimə qarşı düşmənçilik faktı kimi dəyərləndiriləcək. Lakin bütün bu hədə-qorxuya baxmayaraq, Novxanı sakinlərinin böyük əksəriyyəti Axund Hacı Ələkbərə olan son borclarını ləyaqətlə yerinə yetirmiş və onu böyük izdihamın müşayiəti ilə dəfn etmişdi.

Rəsulzadə İstanbuldan Parisə - Ceyhun bəy Hacıbəyliyə ünvanladığı 12 aprel 1927-ci il tarixli məktubunda atasının vəfatı haqqında bunları yazır: "Əzizim! 30 mart tarixli başsağlığı məktubunuzu aldım. Ata baxmayaraq ki, yaşlı idi, lakin hicran içində bu dünyadan köçməsi məni çox təəssüfləndirdi. Zavallı son anında belə bu hicrandan bəhs edə-edə gözünü dünyaya qapamışdır. Söylədiyiniz kimi, bizə qalan yeganə təsəlli bu ola bilər ki, onun rahatlıq və hüzur tapmadığı Vətəni düşməndən xilasa doğru fəaliyyətlə məşğul olaq. Cənabi-Həqq ölənlərinizə rəhmət eləyə. Çox təşəkkür edirəm, əzizim! Dostunuz Məhəmməd Əmin".

RƏSULLA BAŞLAYAN FƏLAKƏT

1937-ci ildə SSRİ-də başlayan kütləvi repressiyalar Rəsulzadənin də ailəsindən yan keçmir. Böyük fəlakət 1937-ci ilin yayında onun böyük oğlu Rəsulun həbsi ilə başlayır. NKVD zindanlarında aylarla çəkən iztirab və işgəncələrdən sonra bədnam "üçlüyün" qərarı ilə Rəsul güllələnmə cəzasına məhkum olunur və hökm 1938-ci il martın 1-də yerinə yetirilir. O zaman Rəsulun 19 yaşı yenicə tamam olmuşdu.

Rəsulun həbsinin ardınca ailənin digər üzvləri - Məhəmməd Əminin həyat yoldaşı Ümbülbanu, qızı Xalidə, kiçik oğlu Azər və hətta analığı Maral xanım da həbs edildi.

Qeyd edək ki, Məhəmməd Əmin hələ uşaq yaşlarında doğma anası Zinyət xanımı itirmiş, bundan sonra atası Axund Hacı Ələkbər ikinci dəfə Maral xanımla ailə həyatı qurmuşdu. Kiçik Məhəmməd Əmini və bacısı Şəhrəbanunu böyüdüb boya-başa çatdıran Maral xanım sözün həqiqi mənasında onlara analıq etmişdi. Bu səbəbdən Məhəmməd Əmin Maral xanıma doğma anası kimi yanaşırdı.

Şahidlərin söylədiyinə görə, Maral xanım Stalini nəzərdə tutaraq onu həbs edən NKVD əməkdaşlarına belə demişdi: "Gedin o bığlı oğlana deyin ki, Maral arvadı həbs etmişik. O adamı həbs etmişik ki, onun evində sən neçə dəfə çörək yemisən".

Məhəmməd Əminin sonbeşiyi Azər Rəsulzadə həbs olunduqları günü belə xatırlayırdı: "Axşamüstü anam getmişdi xalamgilə, maşınla bizi aparmağa gəldilər. Əvvəl anamın harda olduğunu soruşdular. Sonra məni də maşına mindirib apardılar xalamgilə. Anamı götürüb gəldilər. Evdəki şeylərdən heç nəyi götürməyə qoymadılar. Evimizdə bir tar var idi. Anam tarı o vaxtın pulu ilə 130 manata almışdı. Tarı götürmək istədim. İkisi etiraz etmədi, lakin üçüncüsü tarı əlimdən alıb bir qırağa atdı. (Anasının aldığı o yadigar tarı Azər müəllim sonradan soraqlayıb tapıb və geri alır). Sonra bizi maşına mindirib apardılar həbsxanaya. Yadımdadır ki, həmin günü güclü yağış yağırdı. "Azneft" meydanını su basmışdı. Bizi aparan maşın çətinliklə gölməcələri yarıb keçirdi. Əvvəl istədilər ki, hamımızı çoxlu kişilər olan kameraya doldursunlar, lakin bacım Xalidə etiraz etdi, qışqırıb hay-küy qopartdı...

Ailəmizi həbs edəndən sonra bizi Gəncəyə apardılar. Düz bir ay Gəncə həbsxanasında qaldıq. Sürgünə göndərilənlər çox olduğundan, biz növbə gözləyirdik. Nəhayət, gəlib sabah yola düşəcəyimizi dedilər. Vəziyyətimiz yaxşı deyildi. Özümüzlə demək olar ki, heç nə götürməmişdik. Başqa ailələrə pal-paltar, yorğan-döşək götürməyə imkan vermişdilər. Bizim ailəyə isə hər şey qadağan olunmuşdu. Düz 28 gün qatarda yol getdik. Şəraitimiz dəhşətli dərəcədə dözülməz idi. Hər vaqonda beş-altı ailə gedirdi. Qoca nənəm dindar adam idi. Özgə kişilərin yanında bayıra çıxmamaq ucun düz 28 gün heç nə yemədi, elə hərdən qəndi suya batırıb sümürürdü, aclığa tab gətirsin. Min bir əzablı, əziyyətli yol səfərindən sonra gəlib Qazaxıstana, Taldı-Kurqana çatdıq. Əvvəlcə bizi oradakı bir orta məktəbin siniflərinə doldurdular. Qazaxıstanın 40-50 dərəcə soyuğunda hamımız donurduq. Yerli qazax uşaqları gəlib maraqla bizə baxırdılar. Bəzən gətirib çörək də verirdilər. Həmin vaxt ikinci bir ağır zərbə aldıq. 28 gün çörək yeməyən nənəm uzun müddətin aclığından və bizə verilən xörəyi yeyəndən sonra dünyaya göz yumdu..." (Nəsiman Yaqublu: “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə”, Bakı, Gənclik, 1991).

Məhəmməd Əmin bəyin həyat yoldaşı Ümbülbanu xanım da bütün bu məhrumiyyətlərə, xüsusən böyük oğlu Rəsulun itkisinə dözməyərək 1940-cı ildə dünyasını dəyişir. Oğlu Azər sonralar xatirələrində anasını bu cür təsvir edirdi: “Anam soyuğa da dözərdi, aclığa da. Amma o qürbət elə gedən gündən Rəsulun adı dilindən düşmürdü. "Oğlumu nahaq güllələdilər" deyib ağlayırdı. Elə bu dərdlə də dünyadan köçdü.

Tez-tez bu sözləri eşidirdik: “Məhəmməd Əmin sizi burada qoyub özü aradan çıxdı. İndi xaricdə kefi kök, damağı çağ yaşayır. Siz heç yadına da düşmürsünüz”. Bu sözlərə anam əhəmiyyət vermirdi. O, atama inanırdı. Atamın heç bir günahının olmadığını da hərdən danışırdı. Bu söz-söhbət ən çox qardaşım Rəsulu dilxor edirdi. Məktəbdən gələn kimi hirslə çantasını bir küncə atıb deyirdi: “Müəllimlərim məni bezdiriblər. Hər gün dərsdə deyirlər ki, “Məhəmməd Əminlər belə etdi, Məhəmməd Əminlər elə etdi...” Anam sakitləşdirirdi Rəsulu. Deyirdi ki, elə sözlərə fikir vermə...”

Bu kiçik xatirə əslində Ümbülbanu xanımın daxili aləmi haqqında oxucuya çox böyük informasiya verir - övladına bağlı olan ana, ərinin günahsızlığına inanan həyat yoldaşı və onun yoxluğunda övladlarını sınmağa qoymayan ailə başçısı... Bu qənaətimizi istintaq materialları da təsdiqləyir:

- Deyin görək həyat yoldaşınız Məhəmməd Əmin Rəsulzadə hazırda harada yaşayır?

- Həyat yoldaşım Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 1920-ci ildən xaricdə, Türkiyənin İstanbul şəhərində yaşayır.

- Həyat yoldaşınızla bu müddətdə əlaqəniz olubmu? Olubsa, necə?

- 1929-cu ilə qədər mən onunla məktublaşırdım. 1934-cü ildə isə ondan 18 dollar məbləğində göndərilən pul kağızı aldım. Bundan sonra heç bir yazışmamız olmadı.

- Nəyə görə ərinizlə yazışmağa son qoydunuz?

- Yazdığı məktublarda həyat yoldaşım uşaqlardan narahat olduğunu bildirirdi və uşaqları təhlükədə qoymamaq üçün biz onunla məktublaşmamağı qərara aldıq. (Nəsiman Yaqublu: “Məhəmməd Əmin Rəsulzadə”, Bakı, Gənclik, 1991)

Təəssüf ki, Ümbülbanu xanımın da vəfatı Rəsulzadə ailəsində sonuncu faciə olmur. Məhəmməd Əminin kiçik qızı Xalidə anasını Qazaxıstan çöllərində dəfn etdikdən sonra gizli şəkildə Bakıya dönməyə qərar verir. Buna nail olsa da, Bakıya qayıtdıqdan sonra naməlum şəraitdə itkin düşür. Beləliklə, 30-cu illərin repressiyalarından Rəsulzadənin böyük ailəsindən yalnız bir nəfər - kiçik oğlu Azər (rəssam Rəis Rəsulzadənin atası - C.C.) sağ çıxa bilir. Onun da taleyinə bütün şüurlu həyatını vətəndən uzaqlarda, Qazaxıstanda keçirmək düşür. 1993-cü ildə Karaqandada vəfat edən Azər Rəsulzadənin cənazəsi Azərbaycanın o vaxtkı prezidenti Heydər Əliyevin göndərdiyi təyyarə ilə Bakıya gətirilərək Novxanıda - babası Axund Hacı Ələkbərin yanında dəfn edilir.

SOYUQDAN DONAN ANA VƏ QIZI

Məhəmməd Əminin böyük qızı Lətifəyə gəlincə, o, 1930-cu ildə Daməd Müslümzadə ilə ailə qurmuşdu. Bu izdivacdan üç qız övladı dünyaya gəlmişdi. Lakin repressiyalar bu ailədən də yan ötmür. Əvvəlcə Lətifənin həyat yoldaşı həbs olunur, az sonra özü və üç qızının ardınca gəlirlər. Həbs zamanı uşaq sanatoriyasında olan kiçik qızı Sonanı ordan götürməyə belə Lətifə xanıma icazə vermirlər. Balaca Sonanın sonrakı taleyi haqqında indiyədək heç bir məlumat yoxdur. İki qızı ilə birlikdə Qazaxıstana sürgün olunan Lətifə xanım 1944-cü ilin şaxtalı yanvar gecələrindən birində ortancıl qızı Evşənlə birlikdə donaraq dünyasını dəyişir. Lətifə xanımın ailəsindən yalnız böyük qızı Firuzə sağ qalır ki, ona da yalnız uzun illərdən sonra vətənə dönmək nəsib olur.

Firuzə xanım "Azadlıq Radiosu"na müsahibəsində o müdhiş günü belə təsvir edirdi: "Bir gün gəldim ki, anamla bacım yanaşı yatıblar. Ona-buna su daşıyır, kömək göstərib bir tikə çörək qazanırdım. Mən sağ qala bildim, amma anam yox. Gələndə gördüm ki, donublar. Həm aclıq, həm soyuq işini görmüşdü…"

Firuzə xanım sürgün düşərgələrində, uşaq evlərində iki şeyi itirməməyə çalışır - anasından qalan şəkilləri, bir də ana dilini: "Azərbaycan dilində kəlmə kəsməyə adam tapmadığımdan, gecələr yorğanı başına çəkib öz-özümə danışırdım. Axı mən əvvəl-axır vətənə qayıdacaqdım. Səhərsə uşaqlar mənə dəli deyib göstərirdilər. Onda yanıb-yaxılırdım, axı dəli deyildim, mən dilimi yaddan çıxarmaq istəmirdim".

Firuzə xanımı uşaq evindən dayısı Azər hərbi xidmətdən qayıdan kimi gəlib götürür. Amma Qazaxıstan mühitində darıxdığından, xalası Xalidə kimi Azərbaycana qaçır. 18 yaşında gənc qız sənədsiz, pulsuz-parasız Bakıya üz tutur. Balıq vətəgələrində işləməyə başlayır. Xoşbəxtlikdən xalası kimi itkin düşmür, qohumlarının məsləhəti ilə 21 yaşında ailə qurur. "Xalq düşməni" Daməd Müslümzadənin övladı olduğunu hamıdan gizlətsə də, bircə ömür-gün yoldaşına həqiqəti deyir. Amma Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin nəvəsi olduğunu demir. Çünki bu faktı özü də bilmirmiş - 1963-cü ildə babasına bəraət veriləndən sonra qohumlarından öyrənir. Övladlarına isə babası haqda yalnız 1989-cu ildə söz açır.

MƏHƏMMƏD ƏMİNİN AİLƏSİNƏ QOVUŞMAQ UĞRUNDA MÜBARİZƏSİ

Göründüyü kimi, sovetlər Məhəmməd Əmin bəyi təkcə xalqın gözündən deyil, övladlarının da nəzərindən salmağa çalışır, "ailəsini burada qoyub özü aradan çıxdı. İndi xaricdə kefi kök, damağı çağ yaşayır" fikrini ictimai rəydə möhkəmləndirməyə cəhd edirdi. Bu ittiham zaman-zaman Rəsulzadənin bədxahları tərəfindən bu günün özündə belə səsləndirilməkdədir. Bəs əsl həqiqət necə idi?

Tarixçi Aydın Balayev yazır ki, Məhəmməd Əmin bəy öz ailəsi və yaxınları barədə hətta silahdaşları ilə danışmağı xoşlamırdı və ətrafdakılar ona mənəvi dəstək olmaq, ürək-dirək vermək məqsədilə buna cəhd etsələr də, qəti şəkildə belə söhbətlərin qarşısını alırdı. Çox güman, onsuz da mühacir həyatının saysız-hesabsız qayğıları ilə üz-üzə olan dostlarını əlavə olaraq öz şəxsi problemləri ilə yükləmək istəmirdi.

Ailəsi haqqında olduqca qısa məlumatlara yalnız onun ən yaxın dostlarına yazdığı şəxsi məktublarda rast gəlmək mümkündür. Həmin şəxslərdən biri də o zaman Parisdə yaşayan Ceyhun bəy Hacıbəyli idi. Lakin Məhəmməd Əmin bəyin həmin məktublardakı bir neçə cümləlik fraqmentlərdən belə görmək mümkündür ki, ailəsinin taleyi onu daim narahat edən, düşündürən və bir an belə unutmadığı problemlərdən olub. Həmin məktublara əsaslanaraq demək olar ki, Məhəmməd Əmin bəy İstanbula gəldiyi ilk günlərdən ailəsini Türkiyəyə gətirmək üçün aramsız səy göstərirdi. Məsələn, 1924-cü il yanvarın 16-da C.Hacıbəyliyə göndərdiyi məktubda M.Ə.Rəsulzadə Ceyhun bəyin İstanbula köçmək istəyini təqdir edərək yazır: "Buraya köçməniz haqqındakı qərarınız, xüsusilə uşaqların tərbiyəsi nöqteyi-nəzərindən çox əhəmiyyətlidir. Mən də ailəmi buraya gətirtmək istəyirəm. Baxalım mümkün olacaqmı? Uşaqlarımın hamısı bu yaz ayında isitmə xəstəliyinə tutulmuşdular. Həyat yoldaşım da ürəyindən şikayət edirdi. İndi bir az özünü yaxşı hiss edir. Sizinkilər, əcnəbi də olsa, barı mədəni bir tərbiyə görürlər. Bizimkilər nə tərbiyəsi alırlar məlum..." Göründüyü kimi, uşaqlarının təlim-tərbiyəsi Məhəmməd Əmin bəyi ciddi narahat edən problemlərdən idi.

Rəsulzadənin C.Hacıbəyliyə göndərdiyi 6 mart 1924-cü il tarixli digər bir məktubunda oxuyuruq: "Əzizim, ailəmi gətirəcəyəmmi deyə soruşursan. İlk imkanda görəcəyim işlərdən birisi də budur".

Həmin ilin 24 noyabrında yenə bu məsələyə toxunan Rəsulzadə yazır: "Ailəni buraya gətirtmək istəyirdim. Bir-iki dəfə də təşəbbüs eləmişlər. Fəqət hələlik buna müvəffəq olmamışlar. Zavallılar orada çox darıxırlar. Mən də burada narahatam".

Onun 19 iyul 1925-ci il tarixli digər məktubunda oxuyuruq: "Bizimkilər hal-hazırda Bakıdadırlar. Ümmülbənin gəlmək üçün müraciət eləmiş, müsaidə istəmiş, verməmişdilər. Daha artıq olaraq gözləməni artırmışdılar. Buna görə də qərarları da çox çətin olmuşdur. Baxalım nə olur. Hər halda, onları gətirtmək üçün ən ciddi vasitələrə müraciət edirəm".

Ümumiyyətlə, 1929-cu ilə, yəni SSRİ-də yazışmalara sərt poçt senzurasının tətbiqinədək Məhəmməd Əmin bəy vaxtaşırı Bakıdakı doğmaları ilə məktublaşır, ailəsində baş verənlər haqqında məlumat alır, imkanı daxilində onlara maddi yardım göstərirdi. Bunu Məhəmməd Əmin bəyin 20-ci illərdə C.Hacıbəyliyə ünvanlandığı məktubların məzmunu da təsdiqləyir. Məhəmməd Əmin bəyin bu mövzudakı sonuncu məktublardan biri 1929-cu ilin 15 iyununa təsadüf edir. Həmin məktubda o yazır: "Mən də ailənin buraya köçürülməsi üçün çalışıram. Uşaqların tərbiyəsi məni düşündürür".

Həmin məktublardan həm də belə anlaşılır ki, mühacirətdə üzləşdiyi maddi sıxıntılara baxmayaraq, Məhəmməd Əmin bəy 20-ci illərdə müntəzəm olaraq ailəsinə yardım edirdi. Belə məktublardan birində göstərir: «Qızımdan məktub aldım. Vəziyyətlərini çox fəna bir surətdə təsvir eləyir, pul istəyir. Bütün varımı ki, zatən məhdud bir şey idi, dərhal oraya göndərdim". Bu məktub 10 avqust 1928-ci il tarixində yazılıb.

Təəssüf ki, ailəsinə qovuşmaq üçün Məhəmməd Əmin bəyin göstərdiyi bütün cəhdlər nəticəsiz qaldı. Lakin nə doğmalarının acı taleyi, nə qürbət həyatının acıları, nə bəzi mühacirət yoldaşlarının dönüklüyü, nə də sovet xüsusi xidmət orqanlarının təqibləri Azərbaycanın müstəqillik ideyasının gerçəkləşməsi uğrunda mübarizədə Rəsulzadənin qətiyyət və inamını qıra bilmədi.

Qeyd edək ki, bəzi tədqiqatçılar Rəsulzadə ailəsinin ölkədən çıxa bilməməsində atası Axund Hacı Ələkbəri günahkar bilirlər. Bununla belə, bu ittihamı nə təsdiq, nə də inkar edəcək faktlar yoxdur. Aydın Balayevin fikrincə, əgər belə bir hal olubsa və Axund Hacı Ələkbər həqiqətən də Məhəmməd Əmin bəyin ailəsinin ölkə hüdudlarını tərk etməsini əngəlləyibsə, bunun səbəbləri barədə yalnız fərziyyələr irəli sürmək olar. Ola bilsin ki, artıq ahıl yaşında olan Ələkbər kişi oğlunun qoxusunu onun balalarından alırmış və artıq oğluna əli çatmayan ata indi də nəvələri ilə ünsiyyətdən məhrum olmaq istəmirmiş.

VANDA NECƏ LEYLA OLDU?

Rəsulzadəyə qarşı irəli sürülən ittihamlardan biri də həyat yoldaşı sağ ola-ola polyak əsilli Vanda xanımla evlənməsi ilə əlaqədardır. Onların nə vaxt tanış olması və ailə həyatı qurmasının tarixini indiyədək dəqiq müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb. Lakin bəzi faktlara əsaslanaraq güman etmək olar ki, bu hadisə 30-cu illərin II yarısından tez baş verməyib. Belə ki, ötən əsrin 70-ci illərində Vanda xanımla Ankarada qonşu olmuş türkiyəli yazar Bülent Danışoğlu onun bir sıra xatirələrini qələmə alıb. Bu xatirələr də həmin dövrdən qabağa getmir.

Vanda xanım Varşava Universitetinin fransız filologiyası fakültəsini bitirmişdi. O, ömrünün son anlarına kimi öz həyat yoldaşına sadiq qalmış, mühacirət həyatının bütün ağrı-acılarına Məhəmməd Əmin bəylə birlikdə mətanətlə sinə gərmişdi. Rəsulzadə Vandaya "Leyla" deyə müraciət edərmiş.

Bülent Danışoğlu onun haqqında yazır: "Leyla xanımı 1970-ci illərdə tanıdım. Kızılırmak sokakda, indi Ankapol sinemasının olduğu yerdəki binanın bir zirzəmi qatında qalırdı. Həmin küçəyə köçdüyümüz gündən bəri hər gün itinin ipindən tutaraq titrək addımlarla yeridiyini görərdik. Arıq, ağbəniz, gülərüzlü, yaşlı, amma gözləri parıldayan bir qadındı. Məhəllə əsnafı ona "madam" deyə xitab edərdi. Ləhcəsindən türk olmadığı anlaşılırdı. Sonra bir gün anam onu evimizə dəvət etdi. Madamın adının Leyla olduğunu o zaman öyrəndim. Zatən özü də bir müddət sonra adının Vandadan Leylaya dönüşməsinin hekayəsini anlatmışdı. Sevgili kocası "Leyli və Məcnun" əhvalatını danışmış və adının Leyla olmasını istəmişdi. Kocası, yəni Azərbaycan Cümhuriyyətinin qurucusu və ilk cümhurbaşqanı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə...".

Leyla (Vanda) xanım 1974-cü ildə Ankarada vəfat edib və elə orada da dəfn olunub.

SEVMƏYƏCƏYİMİZ HƏQİQƏT

Rəsulzadənin mübarizələrlə və acılarla dolu ömrü 1955-ci ilin martına qədər davam edir. Martın əvvəlində şəkər xəstəliyindən əziyyət çəkən Məhəmməd Əmin bəyin səhhəti pisləşir və o, Ankara Universitetinin Tibb fakültəsinin klinikasına yerləşdirilir. Martın 6-da gecə saat 11-ə 10 dəqiqə qalmış Məhəmməd Əmin Rəsulzadə dünyasını dəyişir.

Rəsulzadənin vəfatı ilə bağlı geniş yayılmış fikirlərdən biri də bundan ibarətdir ki, o, son nəfəsində "Azərbaycan, Azərbaycan, Azərbaycan!" deyərək əbədiyyətə qovuşub. Lakin tarixçi Aydın Balayev bu fikrin həqiqətəuyğun olmadığını yazır. Onun bildirdiyinə görə, ömrünün son günlərində və bu dünyanı tərk edərkən Məhəmməd Əmin bəy koma vəziyyətində olub. Belə bir vəziyyətdə isə insanın nəsə deməsi mümkünsüzdür: "Ayrı-ayrı tarixi şəxsiyyətlərin böyüklüyünü daha da qabartmaq məqsədilə, zaman-zaman müxtəlif "əfsanələr" uydurulub. Belə "folklor nümunələri"nə bütün xalqların tarixində rast gəlmək mümkündür. Lakin xalq yaradıcılığının məhsulu olan belə "nümunə"ləri tarixi fakt kimi təqdim etmək düzgün deyil. Digər tərəfdənsə, düşünürəm ki, Məhəmməd Əmin bəyin böyüklüyünü qabartmaq üçün doğrudan da xoş niyyətlə düşünülmüş belə bir "əfsanə"yə ehtiyac yoxdur. Axı öz həyatı və mücadiləsi ilə Rəsulzadə onsuz da Azərbaycan tarixinin, sözün həqiqi mənasında, ən böyük ƏFSANƏlərindən biridir".

P.S. Məqalə hazırlanarkən Aydın Balayevin və Nəsiman Yaqublunun tədqiqatlarından, eləcə də "Azadlıq Radiosu"nun materiallarından istifadə olunub.

Cavid Cabbaroğlu

Lent.az

06.03.2016

Şərhlər

HASAN 2018-05-28 13:13:14

Bütün çıxışlarının sonunu CAN AZƏRBAYCAN sözləri ilə bitirmirdi mi? Bütün yazarlardan xahişim odur ki, xalqın sevdiklərinə qarşı diqətli olsunlar

Oğuz 2018-05-28 13:13:14

Allah ölməz və fikirləri ilə həmişəyaşar Milli liderimiz M.Ə.Rəsulzadəyə rəhmət eləsin! Günü gələndə Azərbaycan dövlətinin qurucusu öz vətənində layiqli yerini tutacaqdır. Ailəsinin əzablı həyatı Azərbaycan dövlətçiliyinin araşdırma mövzusu olacaqdır.Bir daha vətandaş olaraq bu nəsilə yetişdirdiyi və Azərbaycana bəxş etdiyi iradəsi sağlam, sarsılmaz milli fkir adamı M.Ə.Rəsulzadəyə görə öz minətdarlığımı bildirəm!

HASAN 2018-05-28 13:13:14

ALLAH bütün Milli Azadlıq hərakatının iştirakçılarına rəhmət eyləsin.Məzarları nurla dolsun.Məşəqqətli günlər keçirəcəklərini gözə alaraq istiqlaliyyətimiz uğrunda mücadilə aparmışlar.Amma mənim sözüm mətindəki son akkordlaradır.Müəllifdən soruşmaq lazımdır ki, Məmmədəmin bəyin ömrünün son saatlarında üç dəfə Azərbaycan kəlməsini söyləməsi onu nə üçün bu qədər narahat edir? Ola bilsin ki, heç koma vəziyyətində olmayıb və yaxud da komadan əvvəl söyləyib. Bütün çıxışlarında içindən gələn "CAN AZƏRBAYCAN!"

X 2018-05-28 13:13:14

Uff Allahimhikmetinden sorgu sorulmaz sadece goz yaslim oxumaga imkan vermirdi bu qeder felaket neden muselmanlarin basina gelir? ALLAH MEKANLARIN CENNET EYLESIN

Aleks 2018-05-28 13:13:14

ALLAH RƏHMƏT ELƏSİN! Kimlər nələrdən keçdi, nələrin bahasına qurdu, kimlərə qismət oldu. Bax buna deyərlər "ilahi ədalət"!....

EWDER 2018-05-28 13:13:14

ALLAH REHMET ELESIN.

Son yazılar


Новости

Обзор на EPOS GTW 270 Hybrid

Они доступны только в этой цветовой гамме из оружейного металла. Обновление 22 апреля, 10:03 утра по восточному времени: EPOS выпустила обновление прошивки для GTW 270, доступного через программное обеспечение Gaming Suite на ПК, которое обеспечивает одновременное Bluetooth и беспроводное подключение к его ключу USB —C. Вы можете переключаться между режимами, нажав кнопку на ключ. Компания говорит, что теперь он доступен. Гибридные наушники GTW 270 стоимостью 199 долларов от аудиокомпании EPOS, насколько мне известно, являются первыми по — настоящему беспроводными наушниками, созданными для игр, но сами наушники не являются самой большой точкой продаж. Приемник Bluetooth USB-C, который поставляется с наушниками, получает это различие. Он намного компактнее, чем стандартные USB-ключи размером с флэш-накопитель, входящие в комплект многих гарнитур. Он также более способен работать с кодеком aptX low latency (aptX LL), который обеспечивает хорошее звучание звука без заметной задержки. Используя приемник, гибрид GTW 270 может быть особенно хорош для быстро развивающихся игр, где звуковые сигналы имеют значение для успеха; но на самом деле, это приятно иметь для любого названия. Однако есть одна проблема: микрофоны не работают, когда вы слушаете звук через приемник USB-C. (Однако встроенные микрофоны наушников работают, когда они подключены к устройству через Bluetooth.) Гибрид EPOS GTW 270 Вот звезда шоу. Это больше зависит от технических ограничений aptX, чем от принятия решений EPOS. Чтобы определить приоритет полосы пропускания для качества звука и быстродействия, при прослушивании с помощью ключа USB-C активен только канал воспроизведения. Это потенциальный разрыв сделки для некоторых геймеров, которые, возможно, захотят перейти в голосовой чат с друзьями на своих консолях. Но к чести EPOS, задержка между ключом и наушниками действительно кажется несуществующей. Эти бутоны цвета оружейного металла имеют простой, сдержанный дизайн, чтобы они не слишком высовывались из вашего уха. Они не слишком тяжелые, и посадка удобная, благодаря сменным силиконовым ушным наконечникам, которые помогают получить хорошую герметичность в ухе. Что касается элементов управления, у них есть только одна многофункциональная кнопка, которая обрабатывает приостановку и возобновление музыки, смену треков, а также прием телефонных звонков. Другими словами, без ключа USB-C они не являются чем-то особенным. (EPOS действительно делает версию за 169 долларов без ключа.) Для общего использования — например, для телефонных звонков или музыки — вы можете получить больше, потратив меньше, если посмотрите некоторые из вариантов в руководстве по покупке доступных беспроводных наушников моего коллеги Криса Уэлча. НАШ ОБЗОР ГИБРИДА GTW 270 7 ИЗ 10 Плюсы Незаметная задержка при подключении к ключу USB-C Сменные силиконовые наконечники для комфорта и звукоизоляции Совместимость с несколькими устройствами Минусы Микрофоны не работают при подключении через USB-C Чехол для зарядки, подверженный царапинам Они легки в использовании по цене За пределами игр эти наушники можно использовать, как и любой другой беспроводной набор, для подключения к телефону, планшету или ноутбуку через Bluetooth. Они поддерживают Bluetooth 5.1 (с кодеком SBC или aptX, в зависимости от устройства, к которому вы подключаетесь) для музыки, видео, игр и телефонных звонков, и EPOS говорит, что вы можете сопрягать их с восемью устройствами. Сопряжение выполняется, удерживая нажатой кнопку на корпусе зарядки. Гибрид EPOS GTW 270 Единственная кнопка гибрида GTW 270 находится на левом наушнике. Говоря о зарядном чехле: он имеет цельнометаллическую конструкцию, которую, к сожалению, очень легко поцарапать. Он заряжается через USB-C; при полной зарядке EPOS говорит, что он может обеспечить до 15 часов дополнительного времени автономной работы наушников. В течение рассматриваемого периода гибридные наушники GTW 270 достигли пятичасовой отметки времени автономной работы, что соответствует заявлениям компании. И если вы тот, кто время от времени совершает потную пробежку или просто не хочет попасть под дождь, они водонепроницаемы по стандарту IPX5. Я провел последние несколько недель, используя наушники, чтобы играть в игры поочередно на моем PS5, моем коммутаторе и моем рабочем ноутбуке несколько раз в день. (Если вам интересно, в комплект поставки входит адаптер, который позволяет подключить ключ к устройству с портами USB Type-A.) Гибрид GTW 270 работает как любая беспроводная игровая гарнитура, но действительно беспроводной форм - фактор имеет некоторые очевидные преимущества. Мне нравится, что они позволяют мне свободно передвигаться по проводам, и их использование не изолирует меня (или не портит мои волосы), как громоздкие банки для ушей. Приемник предварительно соединен с бутонами, и они подключаются почти мгновенно. Гибрид EPOS GTW 270 Каждый наушник заряжается через контактные точки, а светодиоды показывают оставшееся время автономной работы. Мне также нравится удобство использования только правого наушника (правый управляет передачей Bluetooth, поэтому прослушивание только через левый наушник не работает), поэтому я могу держать ухо доступным для прослушивания отправленных пакетов. Это, конечно, не является чем-то новым для людей, которые уже используют действительно беспроводные наушники. Это просто кажется новым, чтобы испытать эту свободу с игровой гарнитурой. В течение отчетного периода я попробовал римейк "Души демона", "Бог войны" 2018 года, "Приключения в кольце" и "Призрак Цусимы", а также несколько других игр. Хотя у них нет самой широкой звуковой сцены или самого четкого частотного разделения, которое я слышал для прослушивания музыки, они сияют игровым звуком — в частности, эффектами объемного звучания и доставкой басов. Общее качество звука не является взрывоопасным, и есть предел тому, насколько захватывающими могут быть эффекты объемного звучания, учитывая небольшие драйверы наушников. Но звук не слишком скомпрометирован. Если вы не хардкорный геймер, которому нужно услышать каждую деталь в кристально чистой презентации, они, скорее всего, подойдут вам. Гибрид EPOS GTW 270 Они великолепно работают как с PS5, так и с коммутатором. Для расширения совместимости в комплект поставки входит адаптер USB-C-USB Type-A. Гибрид GTW 270 был бы очень близок к идеалу, если бы микрофоны работали при подключении с помощью ключа USB-C. Увы, это не так, поэтому использование ключа будет практически бесполезно для тех, кто часто играет в многопользовательские игры с друзьями. (Это немного другая история, если вы играете в много однопользовательских игр и не возражаете против отсутствия микрофона для игр.) Поскольку наушники не так уж полезны для игр без ключа, это означает, что вы идете на большой компромисс, и это тот, который ни одна из лучших игровых гарнитур, которые я тестировал (большинство из которых дешевле, чем это), не просит вас сделать. Это твой выбор. Часы OnePlus - это первые умные часы от OnePlus. Он стоит всего 159 долларов и длится до двух недель между зарядками, но он также делает намного меньше, чем конкурирующие умные часы от Samsung, Fossil, Apple и других. https://www.theverge.com/22241197/epos-gtw-270-hybrid-truly-wireless-earbuds-usb-c-gaming-bluetooth

Лучший Chromebook 2021 Lenovo Chromebook Duet

Лучший Chromebook 2021 Lenovo Chromebook Duet Lenovo Chromebook Duet-это впечатляющее конвертируемое устройство за 279 долларов. Часть руководства Verge по Chrome OS и Chromebook Дуэт Chromebook от Lenovo далек от безупречности. Но когда вы оцениваете устройство, которое начинается с 279 долларов, вопрос не в том, “Является ли это идеальным устройством”, а в том, “Лучше ли это, чем другие вещи, которые вы можете получить за эту цену” Chromebook в этом ценовом диапазоне, как правило, неуклюж и дешев, как Chromebook 14 от HP или Chromebook x360 12b. Если вам нужна альтернатива Windows, вы смотрите на самый нижний конец линий Acer Aspire или Acer Swift или другие чрезвычайно простые варианты, такие как Motile 14. И, конечно, есть iPad начального уровня и другие базовые планшеты Android, но они не поставляются с клавиатурой. Lenovo, безусловно, срезала некоторые углы, чтобы сократить дуэт Chromebook до этой ценовой точки. И поскольку я работаю профессиональным ворчуном, я буду ворчать. Но в конце дня они чувствуют себя как срезанные углы — не как серьезные ошибки, которые значительно затрудняют работу устройства. И после нескольких дней использования дуэта в качестве основного драйвера я чувствую себя комфортно, говоря, что он гораздо больше похож на Surface Go с некоторыми уступками, чем на ультрабюджетный ПК. НАШ ОБЗОР Duet Chromebook ОТ LENOVO 8,5 ИЗ 10 Плюсы Ультра портативный 11-часовое время автономной работы В комплекте клавиатура и подставка для ног Вы не можете превзойти цену Минусы Тесная клавиатура и тачпад Только один порт (и это не разъем для наушников) Не хватает лошадиных сил для серьезной многозадачности По сравнению с последними iPad или более дорогими хромбуками, такими как Pixelbook Go, Chromebook Duet имеет значительные недостатки. Но эти устройства являются шагом вверх в цене (особенно если вы включаете крышки клавиатуры). Если вы ищете кабриолет в диапазоне ниже 300 долларов, у которого есть нога в обеих дверях, дуэт-лучшее, что вы найдете. Базовая модель Chromebook Duet имеет 4 ГБ оперативной памяти и 64 ГБ памяти. В стоимость входит клавиатура и подставка, чего не скажешь о Surface Go или любой другой модели iPad. Я протестировал версию за 299 долларов, которая имеет тот же процессор и оперативную память, но 128 ГБ памяти. Двадцать долларов — это не огромная разница, поэтому я рекомендую вам пойти на дополнительное хранилище, если вы можете себе это позволить-64G быстро заполнится, если вы планируете загружать много приложений, видео или других носителей. Дуэт Lenovo Chromebook Лучшие ноутбуки 2020 Lenovo Chromebook Duet Легко изменить угол наклона экрана. Помимо его головокружительной цены, главное, что нужно знать об этом Chromebook,-это то, что он маленький. При 10,1 дюйма это типичный размер для планшета, но если вы пытаетесь использовать его так, как вы использовали бы рабочий ноутбук (например, с десятками вкладок и окон рядом), все становится тесным. Я смог написать весь этот обзор на дуэте, но возвращение к 13-дюймовому 32-дюймовому экрану на моем персональном компьютере казалось совершенно новым миром. Дисплей действительно имеет соотношение сторон 1610, что я ценю, и если вы привыкли использовать 169 панелей, вы заметите дополнительное вертикальное пространство. Я все еще чувствую себя немного менее стесненным на 13-дюймовом экране 169, но это близко. Как следствие, съемная клавиатура также крошечная. Большинство клавиш не страшны для нажатия; на самом деле они немного больше, чем клавиши Surface Go, с шагом около 1,3 мм. К тесной настройке потребовалось некоторое время, чтобы привыкнуть, но после дня или около того использования устройства я смог достичь своей обычной скорости набора текста (около 130 слов в минуту). Однако Lenovo пришлось пойти на компромисс с клавишами на окраине колоды (tab, backspace, enter, двоеточие, апостроф, тире и т. Д.). Они крошечные (чуть более половины размера буквенных клавиш), и их нажатие было рутиной. Даже после использования устройства в течение нескольких дней я все еще правильно нажимал backspace примерно в 75 процентах случаев — я не могу сказать вам, сколько раз я вместо этого хлопал знаком равенства. Точно так же я очень часто нажимал enter, когда хотел нажать соседнюю клавишу апострофа. Нажатие на тире, которое находится слева от клавиши "равно", было похоже на сценарий "иголка в стоге сена", и я инстинктивно избегал использования тире в своем письме. Я предполагаю, что вы привыкнете ко всему этому, если купите Дуэт, но ожидайте крутой кривой обучения. ТЕХНИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ LENOVO CHROMEBOOK DUET (В СООТВЕТСТВИИ С ОБЗОРОМ) MediaTek Helio P60T 4 ГБ ОПЕРАТИВНОЙ ПАМЯТИ 128 ГБ памяти 10,1-дюймовый дисплей (1920 x 1200) батарея емкостью 7000 мАч (27 Вт * ч) Адаптер 10 Вт Два динамика Два цифровых микрофона Один порт USB-C Вы не будете шокированы, узнав, что тачпад также небольшой-3,4 х 1,9 дюйма. Он прекрасно себя чувствует и грамотно прокручивается (хотя у меня маленькие руки). У меня были некоторые проблемы с щелчком и перетаскиванием (я часто прибегал к этому на сенсорном экране), и щелчки двумя пальцами иногда регистрировались как обычные щелчки. Кроме того, когда клавиатура неровно лежала у меня на коленях, она иногда поворачивалась в положение, когда кликер перестал работать (болезнь, с которой вы будете знакомы, если раньше использовали дешевые чехлы для клавиатуры). Если вы предпочитаете использовать экран, дуэт также совместим со стилусами USI. Если вы надеялись подключить кучу периферийных устройств вместо прилагаемой клавиатуры, убедитесь, что у вас есть разветвители и ключи на буксире. Дуэт имеет всего один порт USB-C, который будет занят всякий раз, когда устройство заряжается. Было бы неплохо иметь хотя бы аудиоразъем, хотя Lenovo включает в себя ключ для наушников. (Пока мы составляем списки пожеланий, будет приветствоваться еще один порт USB-C, чтобы мы могли подключить мышь во время зарядки). Дуэт Lenovo Chromebook Дуэт включает в себя подставку и клавиатуру. Дуэт Lenovo Chromebook. Снаружи на экране был сильный яркий свет. Однако при такой цене я не рассматриваю тесную периферию как ошибку со стороны Lenovo; это компромисс, который вы делаете. В обмен вы получаете довольно компактное и портативное устройство. Один только планшет весит 0,99 фунта (449g), а с клавиатурой и подставкой для ног он составляет всего 2,03 фунта (921g). И, несмотря на углы, которые были срезаны с помощью клавиатуры и тачпада, ни одна часть дуэта не выглядит и не кажется дешевой. Сам планшет изготовлен из алюминиевого сплава, который прочен и приятно держать. Обложка сделана из шикарной серой ткани — в закрытом состоянии она выглядит как классный блокнот. И клавиатура, и подставка надежно оставались на месте, пока я пользовался устройством. Дуэту действительно не хватает двухкомпонентного магнитного механизма, который Surface Go использует для удержания обеих крышек на месте, что означает, что клавиатура имеет тенденцию скользить, когда ноутбук закрыт. Опять же, углы. Еще одна область, где дуэт пробивает выше своей весовой категории срок службы батареи. Lenovo утверждает, что 10 часов; Я приблизился к 11 с половиной, запустив устройство через свою типичную рабочую нагрузку вкладок Chrome и приложений, включая Gmail, Twitter, Slack, Asana, Facebook, Документы и листы, а также случайный вызов масштабирования и потоковую передачу Spotify, с экраном средней яркости. В тот день, когда я использовал только Chrome, я получил чуть больше 12. (Lenovo, однако, экономила на зарядном устройстве; включенный в комплект 10 Вт USB-C кирпич только увеличил мощность устройства на 24 процента за час.) Есть четкое (по крайней мере, частичное) объяснение этому результату-процессор низкого класса. Lenovo использует восьмиядерный процессор MediaTek Helio P60T с частотой 2,0 ГГц. По мощности он ближе к бюджетному процессору смартфона Snapdragon, чем чипы Intel, которые вы найдете в хороших хромбуках. Учитывая это, выступление Дуэта было на удивление достойным. Если вы просматриваете несколько вкладок, транслируете Netflix или запускаете одно или два приложения, у вас не должно возникнуть проблем. Я даже смог запустить ежедневную дозу от восьми до 12 вкладок Chrome и от шести до восьми приложений для Android без особых проблем. Docs и Spotify разбились один или два раза, но это не было серьезной проблемой. Было почти невозможно сделать что-либо еще во время вызова масштабирования (хотя это может быть скрытым благословением для моих коллег). Я также запустил дуэт в течение дня использования только Chrome, и все начало замедляться примерно на 15 вкладках. Но опять же, тяжелая многозадачность-это не то, для чего предназначено это устройство (и 4 ГБ оперативной памяти, вероятно, является таким же ограничивающим фактором, как и процессор). СОГЛАСИТЕСЬ ПРОДОЛЖИТЬ ДУЭТ LENOVO CHROMEBOOK Теперь каждое интеллектуальное устройство требует, чтобы вы согласились с рядом условий и положений, прежде чем сможете его использовать, — контрактов, которые на самом деле никто не читает. Мы не можем прочитать и проанализировать каждое из этих соглашений. Но мы начали подсчитывать, сколько раз вам нужно нажать “согласиться” на использование устройств, когда мы их просматриваем, поскольку это соглашения, которые большинство людей не читают и определенно не могут вести переговоры. Чтобы использовать Lenovo Chromebook Duet, вы должны согласиться Подключение к Wi-Fi Условия предоставления услуг Chrome OS Синхронизация Chrome (перенос истории, закладок, паролей и других настроек из вашей учетной записи Google) Персонализированные сервисы Google Условия предоставления услуг Google Play Следующие соглашения являются необязательными Отправляйте диагностические данные и данные об использовании в Google Учетная запись Google Резервное копирование на Google Диск Разрешить приложениям и службам с разрешением на местоположение использовать местоположение вашего устройства Google Assistant voice match Пусть помощник покажет вам информацию, связанную с тем, что находится на вашем экране Подключение к телефону Android Итоговый подсчет пять обязательных соглашений и семь факультативных Говоря о зуме, дуэт имеет две камеры, включая 2-мегапиксельную переднюю стрелку и 8-мегапиксельную заднюю стрелку. Оба были на самом деле лучше, чем веб-камеры, которые я обычно вижу на ноутбуках. Мое лицо во время видеозвонков было четким и не особенно размытым, а камера заднего вида не делает невероятных фотографий, но прекрасно подойдет, если вам нужно сделать снимок ваших заметок или слайда PowerPoint. Двойные динамики (расположенные в верхней панели) обеспечивали удивительно хорошо сбалансированный звук, который был четким при более высокой громкости. Они не становятся такими громкими, как многие полноразмерные ноутбуки-это понятно, учитывая их размер, но это еще одна причина, по которой на этой штуке действительно должен быть разъем для наушников. Игра также была хорошим опытом. Перелистывание Легенд и Легенд о монстрах иногда заикалось, но в целом было довольно гладким. Они также выглядели четко на экране 1920 x 1200. Дуэт даже хорошо поработал с фотоработами в Lightroom. Редактирование, как отдельных фотографий, так и пакетов, не было мгновенным, но и не было мучительно медленным; этот опыт был примерно на одном уровне со среднечастотными хромбуками на базе Intel, которые я тестировал в прошлом. (Панель немного тусклая для тех, кто занимается серьезной творческой работой; яркий свет был достаточно сильным, чтобы экран было трудно увидеть на открытом воздухе). Дуэт Lenovo Chromebook. Буквенные клавиши в порядке, но внешние-это борьба. Переходя к программному обеспечению, все, что нравится людям Chrome OS в Chrome OS, здесь. Дуэт загружается быстро, интерфейс прост, вы получаете автоматическое обновление фона каждые шесть недель, у вас есть доступ к вашим любимым приложениям для Android (включая Microsoft Office) через Google Play Store, а Google Assistant может отвечать на ваши запросы и составлять вам компанию. ОС хорошо интегрирована с остальной экосистемой Google, и есть множество симпатичных способов использовать ее с вашим телефоном Android. Дуэт поддерживает мгновенную привязку, что означает, что вы можете автоматически подключать его к соединению для передачи данных вашего телефона без необходимости возиться с горячими точками. Вы также используете Android для удаленного входа и выхода из Chromebook, если он находится поблизости. И вы можете использовать Click-to-Call для отправки контактных номеров из дуэта на свой телефон. Обычные предостережения Chrome OS также применимы; Приложения для Android являются хитом или промахом, причем некоторые из них хорошо оптимизированы для Chromebook, некоторые из них в порядке, но хуже, чем их браузерные эквиваленты, а некоторые (привет, Facebook Messenger) являются абсолютными катастрофами. По - прежнему гораздо сложнее загружать приложения, чем на Android. Как только вы поймете, какие приложения вы можете безопасно использовать и что вы должны хранить в Chrome, вы сможете отлично ориентироваться в операционной системе. Но если вы новичок в Chromebook, есть кривая обучения. ПРИМЕНЯЮТСЯ ОБЫЧНЫЕ ПРЕДОСТЕРЕЖЕНИЯ CHROME OS Самое интересное здесь то, что Google также внесла несколько изменений в Chrome OS, чтобы оптимизировать его для конвертируемого форм-фактора. Google говорит, что Duet-это первое устройство, которое когда-либо запускалось с версией Chrome, которая на самом деле оптимизирована для использования на планшетах. (RIP Pixel Slate). Существует три режима типа” Режим " (когда клавиатура подключена), режим просмотра (когда подставка открыта, а клавиатура отсоединена) и режим просмотра (когда это просто планшет). (Режим просмотра и режим просмотра, по сути, одинаковы, насколько я могу судить). Функция заголовка в режиме просмотра-это новая система навигации по жестам. Длинный свайп вверх отправляет вас на начальный экран, короткий свайп вверх вызывает полку приложений, проводя вверх и удерживая показывает все открытые окна приложений. Проведите пальцем вверх, удерживайте и перетащите окно в одну сторону, чтобы разделить дисплей; проведите пальцем вправо, чтобы вернуться к предыдущему экрану. Я бы не сказал, что эти жесты были обязательно плавными — по крайней мере, по сравнению с тем, что вы увидите на iPad. Но это начало системы, которая, как я вижу, в будущем станет довольно отшлифованной, и они действительно немного упростили просмотр в режиме планшета. Ничто в дуэте Chromebook не идеально; Я мог бы весь день придираться к различным неоптимальным качествам клавиатуры, тачпада, производительности или экрана. Но Дуэт не пытается быть идеальным. Он не предназначен для опытных пользователей и не предназначен для тяжелой многозадачности. Имея это в виду, это самое близкое к совершенству, что я когда-либо видел с ноутбука-планшета за 300 долларов. Если вы ищете забавное устройство для детей, которое также может справляться с работой на дому, или портативный 2-в-1 для просмотра Netflix и отправки электронной почты на ходу, дуэт должен отлично работать. Это солидный хромбук среднего уровня 2-в-1, который не может быть таким дешевым, как сейчас. https://www.theverge.com/21262694/lenovo-chromebook-duet-review-tablet-chromebook-chrome-os-price