“RUSİYA İLƏ DANIŞIQLARI İNTENSİVLƏŞDİRMƏLİYİK” – “Görünür, onlar nədənsə narazıdırlar”

BAXCP sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyevlə müsahibəni təqdim edirik:

- Qüdrət bəy, Əfqanıstanda baş verənlər barədə fikirlərinizi bilmək istərdik. Bu gün orada bizim 120-yə qədər əsgərimiz antiterror koalisiyası tərkibində xidmət keçir. Onların həyatına təhlükə artıbmı?

- 2020-ci ilin sonunda Milli Məclisdə Əfqanıstanda səfirliyimizin təsis olunması barədə qanun layihəsi müzakirə olunanda çıxış edərək bildirdim ki, Əfqanıstanda səfirlik açmaq diplomatlarımızın təhlükəsizliyi baxımından risklidir, amma hökumət bunu zəruri hesab edirsə, olsun. Yaxşı olar ki, bizə dost ölkə olan, müasir silahlar satan İsraildə səfirlik açaq. Bunu ona görə söyləmişdim ki, 2009-cu ildən başlayaraq Əfqanıstanda “Taliban” hərəkatı terror aktlarının sayını artırmağa və daha mütəşəkkil hərbi-siyasi qüvvə kimi çıxış etməyə başlamış və bəzi əraziləri öz nəzarətinə keçirməyə bacarmışdı. Artıq çoxları başa düşürdü ki, ABŞ-ın qurduğu işğal hökuməti süqut edəcək. Çünki ABŞ Əfqanıstanda icrası mümkün olmayan demokratik dövlət qurmaq vəzifəsini qarşısına qoymuşdu. Bir trilyon dollardan artıq vəsait xərcləsə də, buna nail olmaq mümkün olmadı. Amerikalılar Lenin kimi anlamadılar ki, demokratik dövləti iqtisadi baxımdan inkişaf etmiş ölkələrdə qurmaq mümkündür. Əfqan cəmiyyətinin sosial-inkişaf səviyyəsi buna imkan vermir. Korrupsiyanın, xüsusilə rüşvətxorluğun məhkəmə sistemində geniş yayılması hökumətləri xalqın gözündən saldı, onların dəstəyindən məhrum etdi. İnsanlar gizli şəkildə hüquqlarının pozulması zamanı “Taliban”ın şəriət məhkəmələrinə müraciət etməyə başladı. Əfqan cəmiyyətində “Taliban”a qalib gəlməyin tək yolu onlardan daha qəddar rejimin yaradılması ilə mümkün ola bilərdi. Rusiyada 1917-ci ildə bolşeviklər çar rejimindən daha qansız bir totalitar sistem yaratdıqları kimi. Bu günlərdə Pol Qoblun bir müsahibəsinə qulaq asdım. Deyir ki, bir dəfə Heydər Əliyevdən demokratik dövlət quruculuğu barədə soruşdum, cavabında Heydər Əliyev dedi ki, bunun üçün əvvəlcə həmin dövləti qurmaq lazımdı.

Təəssüf ki, ABŞ rəhbərliyi anlamamışdı ki, çoxluğun orta əsr qanunları ilə yaşamaq istədiyi cəmiyyətdə demokratik dövlət qurmaq mümkün deyil.

Əfqanıstanda xidmət keçən əsgərlərimizin təhlükəsizliyi hər birimizi ciddi narahat etməlidir. Bayden elan edəndə ki, 11 sentyabra qədər ABŞ öz qoşunlarını Əfqanıstandan çıxaracaq, bundan dərhal sonra parlamentdə çıxış edərək təcili hərbçilərimizi ordan çıxarmağa çağırdım. Təəssüf ki, bu, edilmədi. ABŞ öz qoşunlarını çıxarmamışdan öncə müttəfiqlərə deməli idi ki, qoşunlarınızı çıxarın. Yalnız bundan sonra öz diplomatlarını və sonda əsgərlərini Əfqanıstandan çıxarmalı idi. Bayden qondarma “erməni soyqırımı” barədə açıqlama verəndə demişdim ki, qocalığın əlamətlərinin açıq sezildiyi bu şəxs dünya lideri olan bir ölkənin başçısı olmaq yükünün altına girməklə ABŞ və bütövlükdə bəşəriyyət üçün ciddi problemlər yaradacaq qərarlar qəbul edəcək. Onu da vurğulamışdım ki, vəziyyəti həm də o çətinləşdirir ki, vitse-prezident Kamala Harris də təcrübəli dövlət adamı deyil. Baydenin zəifliyi isə həm də təkcə yaşla bağlı deyil. O, vitse-prezident olanda da xarakter nümayiş etdirə bilməmiş, heç bir uğurlu fəaliyyəti ilə yadda qalmamışdı. Hazırda, düşünürəm ki, təcili qardaş Pakistan Respublikasının liderləri ilə danışıb, əsgərlərimizin oradan təhlükəsiz çıxarılmasını təmin etməliyik.

- Qarabağda vəziyyət hər keçən gün gərginləşir. Prezidentin “CNN Türk”ə verdiyi müsahibədən də bunu görmək mümkündür. Hadisələrin sonrakı gedişini necə görürsünüz?

- 44 günlük savaşda olduğu kimi, genişmiqyaslı müharibə olmayacaq, amma ola bilsin DTX-nin və Müdafiə Nazirliyinin, yaxud DSX-nin xüsusi təyinatlıları hansısa əməliyyatlar keçirib yenə də təxribatlara yol verən erməni hərbçilərindən kimlərisə həbs etsinlər. Rusiya erməniləri silahlandıra bilər, amma bu, heç nəyi dəyişməyəcək, atəşkəs pozulsa, ermənilər həmin silahları atıb qaçacaq. Erməni hərbçilərinin psixoloji reabilitasiyası üçün uzun illər lazımdır. Vəziyyətin gərginləşməsi Rusiyanın separatçıları və revanşistləri dəstəkləməsi ilə əlaqədardır. Görünür onlar nədənsə narazıdırlar. Rusiya ilə danışıqları intensivləşdirmək lazımdır, çünki münaqişənin yenidən alovlanması onların da maraqlarına cavab vermir. Rusiyanın onsuz da çoxlu problemləri və kifayət edəcək qədər düşmənləri var. Rusiyanı inandırmalıyıq ki, biz sizinlə səmimi dost olmaq istəyirik, eyni zamanda, hansı yolla olursa olsun, Qarabağ üzərində suveren hüquqlarımızı bərpa edəcəyik. Əgər Rusiya buna mane olmağa cəhd etsə, Azərbaycanın timsalında yeni bir düşmən dövlət qazanacağına əmin olmalıdır. Bu tipli siqnalları Rusiyaya qardaş Türkiyə də, Pakistan da göndərməlidir. Bir daha təkrarlayıram, əgər vəziyyət göründüyü kimidirsə, Ceyhun Bayramovun Türkiyəyə, Pakistana səfər etməsinə ciddi ehtiyac var.

- Prezident çıxışında Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərini pozmaq istəyən qüvvələrin olduğunu da vurğuladı, həmin qüvvələr nəyəsə nail ola bilərlərmi?

- Bəzi region dövlətləri, o cümlədən Rusiyada, Azərbaycanda, Türkiyədə Qərbin müəyyən dairələrinə bağlı, həmçinin ermənipərəst qüvvələr var ki, onlar bu üç ölkə arasındakı münasibətləri pozmaq üçün mümkün olan-olmayan hər şeyi edirlər. Rusiyayla bizi tarixi əlaqələr, həyati maraqlar və mənafelər bağlayır. Amma anlamırlar ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlər siyasi deyil, qan birliyi, milli birlik, eyniyyət məsələsidir. Baxın, 44 günlük savaşda Türkiyə bizə hansı dəstəyi verdi, Türkiyədə meşə yanğınları zamanı bizim yanğınsöndürənlər alovla mübarizədə hansı peşəkarlığı göstərdi, necə şücaət və qəhrəmanlıq nümayiş etdirdi. Bunlar dostluq və qardaşlığımızın necə sarsılmaz olduğunun nümayişidir. Region dövlətləri bir-birini qısqanmamalı, bir-birlərinin ərazi bütövlüyü və suverenliyinə hörmət etməli, Azərbaycan Prezidentinin təklif etdiyi 3+3 formatında sıx əməkdaşlıq etməklə, regionun çiçəklənməsinə və sabitliyə töhfə verməlidirlər.

axar.az