Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü dövlət müstəqilliyinin simvoludur - Professorun yazısı

Hər bir insan üçün onun milli-mənəvi mənsubiyyəti onun qürur mənbəyidir.Mən həmişə fəxr etmişəm,bu gün də fəxr edirəmki,mən azərbaycanlıyam.

Ümumilli lder Heydər Əliyev

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali məclisinin 1991-ci il dekabrın 16-da Heydər Əliyevin sədrliyi ilə keçən iclasında 31 dekabrın Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü kimi rəsmiləşdirilməsi ilə bağlı qərarının Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinə müraciətinin dekabrın 25-də Ali Sovetin Milli Şurası tərəfindən ratifikasiyası və 31 dekabrı Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü kimi təsbit etməsi müstəqil dövlət quruculuğu prosesinin tarixi nailiyyəti idi. Niyə?

Hamıya məlumdur ki,Sovet imperiysı süqut etdikdən sonra yaranan tarixi şəraitin simvolu olaraq Araz çayının hər iki sahilində yaşayan Azərbaycanlılar sərhədə doğru yürüş etməklə, Quzey və Güney Azərbaycan arasındakı sərhəd dirəklərini yıxmaqla, həftələrlə Arazın qırağında gecə-gündüz birləşmə şüarları səsləndirərək əslində azərbaycanlıların bir millət olduğunu beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaq, Bütöv Azərbaycan anlayışını ictimailəşdirməni Xətti-Hərəkatın düsturuna çevirmək cəhdi idi.

Ümumilli Lider Heydər Əliyev bu tarixi təşəbbüsünə toxunaraq demişdir:“Dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi gününün dövlət bayramı kimi qeyd edilməsi xalqımızın milli azadlıq mübarizəsinin məntiqi nəticəsi olaraq artıq xoş ənənəyə çevrilmişdir. Qədim və zəngin tarixə malik olan Azərbaycan xalqının dirçəlişini, tərəqqisini və milli birliyini əks etdirən, onu müstəqil dövlətçilik uğrunda müqəddəs və məsuliyyətli mübarizəyə səfərbər edən həmrəylik günü hər bir azərbaycanlı üçün inam və ümid anıdır. Dünyanın müxtəlif ölkələrində milyonlarla soydaşımız yaşayır, işləyir, fəaliyyət göstərir. Buna baxmayaraq, onların milli-mənəvi varlığını yaşadan yeganə bir dövlət var. Bu, müstəqil, suveren Azərbaycan Respublikasıdır. Dünya azərbaycanlılarının birliyi və həmrəyliyi ideyasının əsasını da məhz Azərbaycan dövlətçiliyinə, xalqımızın dilinə, dininə, milli-mənəvi varlığına və ümumbəşəri dəyərlərə hörmət, onların daim qorunmasına, yaşamasına qayğı təşkil edir”.

Dünya Azərbaycanlılarının milli birliyinin ideoloji təbliğatçısı və təşkilatçısı olan Ulu öndər sonralar ölkə rəhbəri kimi xarici dövlətlərə səfəri zamanı proqramının zənginliyinə,iş gününün gərginliyinə baxmayaraq həmin ölkələrdə yaşayan, fəaliyyət göstərən həmvətənlərimizlə görüşlərə də vaxt ayırar, onların problemləri ilə maraqlanar, onların gələcək diaspor fəaliyyətləri üçün dəyərli tövsiyyələrini verərdi. Onun 31dekabr Həmrəylik Günü ilə bağlı tarıxı təşəbbüsü xalqımızın birləşməsinə, onların ideoloji həmrəyliyinə təkan olmaqla,sonralar öz hüdudlarını aşaraq diaspor hərəkatına tarixi təkan oldu.

Ulu öndərin başladığı tarixi ənənəni davam etdirən Prezident İlham Əliyev bütün xarici səfərləri zamanı diaspor nümayəndələri ilə görüşür, onların problemləri ilə maraqlanır, diaspor nümayəndələri ilə fikir mübadiləsi əsasında tövsiyələrini verir.

31 dekabr Həmrəylik bayraml dünyanın 70-dən çox ölkəsində yaşayam 50 milyondan artıq azərbaycanlı ilə əlaqə qurmaq, onlar arasında birlik və həmrəylik yaratmaq işində mühüm rol oynayır. Məhz bu diqqətin nəticəsidir ki, həmvətənlərimiz yaşadıqları ölkələrin sosial-iqtisadi,ictimai-siyasi və mədəni həyatında daha fəal rol oynayır, respublikamızla həmin ölkələrin qarşılıqlı əlaqələrin genişlənməsinə ciddi töhvələr verir.

Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayında yaradılmış Əlaqələndirmə Şurasının 2008-ci il dekabrın 18-də Bakıda keçirilmiş iclası və həmin toplantıda “Dünya azərbaycanlılarının Xartiyası”nın qəbulu birlik və mütəşəkkilliyinin artması, tarixi Vətənlə əlaqələrinin möhkəmlənməsi, diaspor potensialının möhkəm amilə çevrilməsini göstərməklə yanaşı, müstəqil Azərbaycanın bütün dünya azərbaycanlıları üçün cazibə mərkəzi olduğunu da bir daha təsdiqlədi.

Azərbaycan diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinə dəstək vermək, onların maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək, milli-mənəvi dəyərlərimizi inkişaf etdirmək və dünyada daha geniş tanıtmaq, xaricdə yaşayan azərbaycanlıların sosial müdafiəsini gücləndirmək və bu sahəyə dövlət dəstəyinin ünvanlılığını təmin etmək məqsədilə Prezident İlham Əliyevin 2018-ci 6 iyul tarixli Fərmanı ilə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin tabeliyində Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu yaradıldı. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə 2019-cu ildə “Diaspor fəaliyyətində xidmətə görə” Azərbaycan Respublikasının medalı təsis edildi.

Həmrəylik Günü təkcə geosiyasi reallıqlar baxımından əhəmiyyət daşımır, hər şeydən öncə milli birlik, Vətənə məhəbbət və bağlılıq hisslərinin güclənməsinə, mənəvi dəyərlərimizin daha da zənginləşməsinə töhvələr veirr. Yeri gəlmişkən, bir faktora da diqqəti cəlb etmək istəyirəm. Bu da Türk diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinin də formalaşmasına böyük təsiri ilə bağlıdır.

Belə ki, 2007-ci il martın 9-da Bakıda keçirilən Azərbaycan və Türk diaspor təşkilatları rəhbərlərinin birinci forumu bütün türkdilli xalqların həyatında mühüm hadisəyə çevrilmiş, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin türk dünyasının birliyinə verdiyi əhəmiyyətin parlaq təzahürü kimi tarixə düşmüşdür. 17 noyabr 2014-cü ildə İstanbulda “Qarabağda üç nəslin bir soyqırımı” mövzusunda sərgi çərçivəsində keçirilən beynəlxalq konfransda Azərbaycan və Türkiyə diaspor təşkilatlarının əməkdaşlığının daha da gücləndirilməsi ilə bağlı məsələlər diqqət mərkəzində olub. Digər ölkələrdə də, Türk və Azərbaycan diasporları eyni mövqedən çıxış edirlər. Məsələn ABŞ-da Türk və Azərbaycan icması erməni diasporunun yalanlarını birgə ifşa edirlər. Eyni zamanda Azərbaycanda yəhudi icması ilə dinc yanaşı yaşamaq təcrübəsi də, ABŞ-a daşınmışdır. ABŞ-dakı diasporumuz buradakı yəhudi təşkilatları ilə müntəzəm işləyirlər.

31 dekabr Dünya Azərbaycanlılarının təntənəsi 22 aprel 2022-ci ildə Şuşa şəhərində Dünya Azərbaycanlılarının V qurultayının - yəni Zəfər qurultayının keçirilməsi oldu. Bununla bağlı cənab Prezident İlham Əliyev demişdir: “Biz bu gün azad Qarabağda, azad Şuşada Dünya Azərbaycanlılarının Qurultayını keçiririk. Bu qurultayın adı Zəfər qurultayıdır və bu, təbiidir. Çünki tarixi Zəfərdən sonra ilk dəfədir ki, dünya azərbaycanlıları toplaşır, qurultay keçirir və ümumiyyətlə Zəfər adı xalqımıza çox yaraşır. Siz buraya Zəfər yolu ilə gəlmisiniz, qurultayın adı Zəfər qurultayıdır. Hazırda ölkəmizin müxtəlif yerlərində, ilk növbədə, azad edilmiş ərazilərdə Zəfər muzeyləri inşa edilir.

Bundan sonra Azərbaycan xalqı müzəffər xalq kimi əbədi yaşayacaq, bundan sonra bizim dövlətimiz qalib dövlət kimi yaşayacaq. Bu, böyük xoşbəxtlikdir - hamımız üçün, Azərbaycanda yaşayanlar, Azərbaycan vətəndaşları üçün, xaricdə yaşayan azərbaycanlılar üçün. Bu tarixi missiyanı həyata keçirən bizim qəhrəman övladlarımız tarix qarşısında, xalq qarşısında, Vətən qarşısında misilsiz xidmətlər göstərmişlər. Müstəqillik dövründə yetişən gənclər, vətənpərvərlik ruhunda yetişən gənclər bu tarixi hadisəni, tarixi müjdəni Azərbaycan xalqına bəxş etmişlər.

Buraya gələrkən 2001-ci ildə keçirilmiş ilk qurultayı xatırlayırdım. Bildiyiniz kimi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə ilk qurultay 2001-ci ildə keçirilmişdir. Ulu Öndər dərin məzmunlu çıxışında, eyni zamanda, təbii ki, Qarabağ problemi ilə bağlı öz fikirlərini bildirmişdir və demişdir ki, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək, işğal altında olan torpaqlar işğaldan azad ediləcək və Azərbaycan xalqı öz dədə-baba torpaqlarına qayıdacaqdır. Biz - Ulu Öndərin davamçıları bu sözləri gerçəyə çevirdik və V qurultaya hazırlıq işləri başlayarkən mənə məruzə edildi və mən dedim ki, bu qurultay mütləq Şuşada keçirilməlidir.”

Bəli, sözün böyük mənasında 31 dekabr-Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü milli, müstəqil, demokratik dövlət quruculuğunun simvoludur.

Həsən Bayramov

Qərbi Azərbaycan İcması Ağsaqqallar Şurasının üzvü, İcmanın Binəqədi rayon nümayəndəsi, Bakı Qızlar Universitetinin “Pedaqogika” kafedrasının müdiri və professoru, Pedaqogika elmləri doktoru,  Pedaqoji və Sosial Elmlər Akademiyasının akademiki