FES-in FAİZ DƏRƏCƏLƏRİNİ ARTIRMASI NƏ VƏD EDİR? - “Azərbaycana iki cür mənfi təsiri ola bilər”
ABŞ hökuməti ölkədə artan inflyasiyayla mübarizə aparmaq üçün pul-kredit siyasətini sərtləşdirərək, iqtisadiyyatın bu yolla dəstəklənməsini təmin etməyə çalışır.
ABŞ-ın Federal Ehtiyatlar Sistemi (FES) bu yaxınlarda 2022-ci ildə inflyasiya proqnozunu 2,6%-dən 4,3%-ə, 2023-cü ildə 2,3%-dən 2,7%-ə, 2024-cü ildə isə 2,1%-dən 2,3%-ə yüksəltdiyini açıqlayıb. Eyni zamanda qeyd olunur ki, FED 2023-2024-cü illərdə uçot dərəcəsini 3,75%-ə qədər artırmağı planlaşdırır.
FES-in sədri Cerom Pauel bildirib ki, Ukraynadakı hadisələrin dünya və ABŞ iqtisadiyyatı üçün nəticələrini proqnozlaşdırmaq hazırda çox çətindir: “Ukraynada baş verən hadisələr qlobal təchizat zəncirlərinin vəziyyətini pisləşdirə bilər ki, bu da ABŞ iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərəcək”.
Qeyd edək ki, FES-in əvvəlki faiz artımı 2018-ci ilin dekabrında olub və o vaxtdan bəri baza faiz dərəcəsi yalnız azalıb. Son iki il ərzində isə FED-in uçot dərəcəsi illik 0-0,25% diapazonunda olub.
Mövzuyla bağlı iqtisadçı-ekspert Xalid Kərimli “AzPolitika.info”-ya şərhində bildirib ki, FES bu yolla ABŞ-da artan inflyasiyanın qarşısını almağa çalışır: “Bu il Amerikada inflyasiya dərəcəsi 7,9 faizə qədər artıb. Hansı ki, FES bu il ABŞ da inflyasiyanın 2 faiz olacağını hədəfləyirdi. Hazırda bütün dünyada kəskin inflyasiya dalğaları müşahidə olunur. Həmçinin Azərbaycanda inflyasiyanın mənfi təsirləri ilə mübarizə aparmağa çalışır”.
Ekspert qeyd edib ki, ABŞ inflyasiyanı nəzarət altına alaraq, dolların qiymətini bahalaşdırmağa başlayıb: “Bu amil dolların mövqeyinidünyada gücləndirə bilər. Bundan əlavə dolların bahalaşması əmtəə qiymətlərinin ucuzlaşmasına səbəb olur. Eyni zamanda əmtəələrin qiyməti dollarla ifadə olunduğundan, dolların bahalaşması əmtəə qiymətlərinin də ucuzlaşmasına səbəb ola bilər.
Dolların bahalaşması mövcud məzənnə siyasətini nəzərə aldıqda, manatın da bahalaşmasına səbəb olacaq. Dollar bahalaşan zaman, manat da digər valyutalar qarşısında dəyər qazanmağa başlayır. Bu isə ölkənin qeyri-neft sektoruna mənfi təsir edir.
FES-in faiz dərəcələrini artırması Azərbaycana iki cür mənfi təsir edə bilər. İlk növbədə dolların bahalaşması bir növ idxalı situmullaşdırır və manat üzərində təzyiqi artırır. Bu isə əmtəə qiymətlərinin ucuzlaşmasına səbəb olur.
İkinci amil isə dollar bahalaşdıqca manatın digər valyutalar qarşısında dəyəri artmağa başlayır. Qeyd etdiyimiz hər iki amil ölkə iqtisadiyyatı üçün müsbət heç nə vəd etmir”.
Elvin Bəyməmmədli
“AzPolitika.info”
Şərhlər
Maraqlı şərhdir, amma bəzi məqamlar anlaşılan deyil........FES faiz dərəcələrini artırır, ABŞ-da inflyasiyaya təsir baxımından bu, daxili tələbin sıxılması üçündür......dolların mübadilə məzənnəsinin yüksəlməsi digər valyutaların ucuzlaşmadır, yəni ABŞ-a idxal ucuzlaşacaq, yerli iqtisadiyyatın rəqabətqabiliyyətliyinə neqativ təsirlər hesabına. ABŞ kimi super dövlət üçün belə tənzimləmə problem yaratmır......Neftin dünya bazarlarında qiyməti fyuçers kontraktlarının dəyəri ilə müəyyənləşir, FES-in faiz dərəcəsi ilə bir başa yox, bazarda neftə tələb-təklifi müəyyənləşdirən digər fundamental amillər mövcuddur......o ki, qaldı Azərbaycanda manatın mübadilə məzənnəsinin inflyasiya ilə mübarizədə istifadəsinə, əvvəla dolların bahalanması əsas ticarət tərəfdaşı ölkələrdən Azərbaycan üçün (əsas valyuta daxil olması ABŞ dollarında olduğundan) idxalın ucuzlaşmasıdır, əlavə olaraq manatın məzənnəsinin möhkəmlənməsi hesabına daxili bazarda yerli istehsalçıların mövqelərinin pisləşməsi düzgün tənzimləmə deyil. Əksinə, möhkəmlənmə üçün tələb olunan vəsaitləri əhalinin sosial cəhətdən zəif müdafiə olunan təbəqəsinin gəlirlərinin artırılmasına yönəltməklə onların alıcılıq qabiliyyətinin yüksəldilməsi, yüksək inflyasiyanın təsirlərinin zəiflədilməsi üçün, daha səmərəli tənzimləmə olar....