“PUTİN DƏRHAL TAKTİKİ NÜVƏ ZƏRBƏSİ ENDİRƏCƏK... ” – Rusiyanın hərbi yox, siyasi məğlubiyyəti qaçılmazdır”
Azərbaycanlı hərbi analitik, verdiyi şərhləri az qala bütün Ukrayna əhalisinin dinlədiyi Aqil Rüstəmzadə Ukraynanın tanınmış zna.ua portalının əməkdaşı İnna Vedernikovaya geniş müsahibə verib.
“AzPolitika.info” müsahibəni ixtisarla oxuculara təqdim edir:
— Aqil, müsahibələrinizdə müharibədən canlı bir şey kimi danışırsınız. Bizdə hələ də böyüyən bu orqanizm nədir? O nə yeyir? Onu məhv edəcək güc haradadır?
- Çox çətin şəraitdəsiniz. Heç bir ölkənin bu cür problemlə üzləşdiyi müharibələri xatırlamıram. Yalnız İkinci Dünya Müharibəsi və Sovet İttifaqı analoq ola bilər. Lakin SSRİ həmin müharibədə həcm və insan resursları baxımından daha kiçik bir təcavüzkarla vuruşdu. Amma sizin torpağınıza sizdən qat-qat böyük düşmən gəlib. Ancaq bu müharibəni dayandırmaq gücü xalqınızın və ordunun motivasiyasından asılır.
- Bu, dəhşətli müqayisədir. Həm qurbanların sayına görə, həm də vaxt baxımından. Biz başlanğıcda sağ qaldıq, bu, təkcə düşməni deyil, həm də müttəfiqləri şoka saldı. Heç kimin B planı yox idi. Bizə fəal kömək etməyə başlayandan sonra qələbə vəd etdilər. Ancaq nəfəsimiz kəsilməyə başlayanda birdən stayer məsafəsi haqqında danışmağa başladılar. Əgər ilk iki ay ərzində ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımı həftədə orta hesabla 419 milyon dollar təşkil edirdisə, aprelin 27-dən etibarən (Ramşteyn görüşündən sonra) həftədə 158 milyon dollara düşdü və ya 2,6 dəfə az azaldı. Mən heç Avropadan da danışmıram. Niyə bu baş verdi?
- Hamımız SSRİ-dən gəlmişik, ona görə də İkinci Dünya Müharibəsini yaxşı xatırlayırıq. Bu, ilk növbədə, emosional yüklənmədir, burada ürəkaçan bir şey yoxdur, sadəcə çox sayda ölülər var. Ancaq eyni zamanda heç bir müharibə başqa birinə bənzəmir. Həmişə fərqlər var - psixi, coğrafi və s. İkinci Dünya Müharibəsindən danışarkən, mən ilk növbədə vaxtdan danışıram. Artıq dediyim kimi, nə Ukraynanın, nə də Rusiya ordusunun dördüncü nəsil texnologiyası ilə müasir müharibə aparmaq imkanı yoxdur. Siz 21-ci əsrin qısamüddətli müharibəsi ilə üzləşməmisiz, bu ssenaridə bir-iki ay müqavimət olanda düşmən məhv edilir və təslim olmağa başlayır. Demək olar ki, çoxdəfəlik oyununuz var. İndi ruslar Severodonetski aldı, amma bir müddət sonra vəziyyət kəskin şəkildə dəyişə bilər və şəhər yenidən sizin olacaq. Bu, uzun bir prosesdir, uzun müharibədir. Tükəndirmə müharibəsi də adlandırmaq olar.
Ancaq Ukraynanın belə bir müharibədə qələbə qazanmasının sirrini açacağam. Bu, Rusiya iqtisadiyyatıdır. Burada müharibənin bitmə vaxtını proqnozlaşdırmaq olar. Aydındır ki, 2022-ci ilin sonuna qədər Rusiya resurslarla bağlı çətinlik yaşamayacaq. Buna Ukraynanın Rusiya ordusuna davamlı itkilər verməsi təkan olacaq. Mən artıq ölümlərin say həddini göstərmişəm - gündə minə yaxın adam öldürülür.
- İnformasiya məkanını statistika və infoqrafika ilə təmin edən rusiyalı iqtisadçı Andrey İllarionovun sözlərinə görə, fevralda düşmənin itkiləri 1325 nəfər idisə, indi 165 dəfə artaraq 30350-ə çatıb...
- Verilən məlumatları təhlil etməklə məşğul olmaq, onları həqiqətə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Eyni zamanda, dəqiq başa düşmək lazımdır ki, biz Birinci Dünya Müharibəsindən danışmırıq. Hər bir əsgər texnologiya sahibdir və süngü hücumuna girmir. Min nəfərə təxminən 40-50 piyada döyüş maşını var. Rusiya Federasiyasında həqiqətən çoxlu insan resursları mövcuddur, lakin avadanlıqları tükənir. Hərbi-sənaye kompleksinin zəif işi səbəbindən Rusiya ehtiyatlarını dərhal artıra bilmir. Ona görə də bu müharibənin hərbi həlli yoxdur. Bu müharibənin taleyini Rusiya Federasiyasının siyasi məğlubiyyəti həll edəcək. Ona görə də bütün vasitələrlə bir tərəfdən düşmənin texnikasını məhv etməyə davam etmək, digər tərəfdən Rusiyanın siyasi məğlubiyyətinə nail olmaq lazımdır.
- Alətlər?
- Qərbin davam edən siyasi təzyiqi və müharibənin baha başa gəlməsi, iqtisadiyyatı iflic etməsi Rusiyanın bu müharibəni dayandırmaq məcburiyyətində qalmasına gətirib çıxaracaq. Yəni bir daha deyirəm: Rusiya hərbi yolla məğlub ola biləcək ölkə deyil.
— Mövqeyinizdə belə köklü dəyişikliyə nə təsir etdi? Üç aydır ki, sizin optimist verilişlərinizi dinləyirik…
- Mən gözləyirdim ki, anqlo-sakslar təzyiq göstərəcək və bütün Aİ dövlətləri sizə operativ şəkildə böyük miqdarda silah verəcəklər. Lakin onlar bu yolla getmədilər. Bilirsiniz, onlar öz qərarlarını verə bilərdilər, çünki müharibə Rusiya ilə kollektiv Qərb arasında qarşıdurma şəraitində gedir. Qərb kompleks şəkildə mübarizə aparır: hərbi-siyasi və iqtisadi. Rusiya tükənir, amma sizin qarşınızda yıxılmasına da icazə verilmir. Belə bir alqoritm: Fürsətləri bərabərləşdirdiyiniz zaman həqiqət anı gələcək. Bir-iki ay ərzində Qərb sizin atəş gücünüzü bu və ya digər şəkildə artıracaq. Və bu, artıq Şərqdə baş verir, burada Ukrayna ordusu artıq artilleriya ilə düşmənə təsir göstərmək və onun hücum hərəkətlərini dayandırmaq imkanına malikdir.
Amma çoxlu silahınız olmayacağına görə bu müharibədə dönüş yarada bilməyəcək və hücum əməliyyatlarına keçə bilməyəcəksiniz. Müdafiə döyüşlərində düşməni darmadağın etmək üçün sizə kifayət qədər silah veriləcək. Əks halda, sizin Rusiya ərazisindəki hücum əməliyyatlarınız və zərbələriniz həm Rusiyada ümumi səfərbərliyin başlanmasına, həm də könüllülərin və müqaviləlilərin kütləvi hərəkatına səbəb olacaq.
Yəni Qərb ictimaiyyəti bu problemə elə bu rakursdan baxır, mən bunu məhz son iki həftə ərzində başa düşdüm. Bu gün bütün dünya məhz Rusiyanın siyasi məğlubiyyəti üçün çalışır.
- Bunu Qərbin rasional mövqeyi hesab edirsinizmi? Yoxsa nüvə Rusiyası qorxusu əsasında formalaşan, ilk mərhələdə bizə tez bir zamanda silah verməyə imkan verməyən mövqe? Üstəlik, siz özünüz tamamilə fərqli bir ssenari gözləyirdiniz...
- Rusiyada ictimai rəyi izləyirsinizmi? Üç aylıq müharibədən sonra rusların 80 faizi öz rəhbərliyinin hərəkətlərini dəstəkləyir. Belə bir vəziyyətdə potensialı az olan ölkənin nüvə gücünə qarşı heç bir şansı yoxdur. Bütün bu günlər ərzində mən Qərbin məntiqini başa düşməyə çalışıram. Aydındır ki, vahid, kollektiv Qərb yoxdur. Bu prosesdə liderlər anqlo-saksonlardır və bu gün mən onların yanaşmasını rasional hesab edirəm. Aİ ölkələrinin bütün silahlarını alsanız belə, Rusiya müharibəni davam etdirəcək. Onu ancaq o qiymətə endirmək olar ki, bu hərbi əməliyyat Rusiya üçün cəlbediciliyini itirsin. Əvvəla, siyasi və biznes elitası arasında çaşqınlıq artıq müşahidə olunur. Rus cəmiyyəti bu hekayəni vərdişdən çıxararaq başlıq altına alacaq.
- Aparıcı siyasətçiləri bu və ya digər formada daim Putinə çağırış edən Avropanın ikili münasibəti anqlo-saksların mövqeyinin formalaşmasına necə təsir edir?
- Rusiya qazı Aİ ölkələrinin bugünkü siyasətinin əsasını təşkil edir. Xüsusilə Almaniyanın elitası Rusiya ilə sıx bağlıdır ki, bu da onların mövqeyindən aydın görünür. Bunun Almaniyanın milli maraqları ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Yalnız biznes. Eyni zamanda, prezidenti hətta Putinə zəng vuran Fransa, sizə SEZAR özüyeriyən artilleriya qurğularını təqdim etd. Bu silah da hazırda Donbassda ən yaxşı əks-akkumulyator döyüşünü göstərir. Bunları paylaşmaq lazımdır. Kollektiv Qərb yoxdur. Hər bir ölkə öz milli maraqları əsasında hərəkət edir. Başqa bir şey də budur ki, bu vəziyyətdə bəzi siyasətçilər öz maraqları əsasında hərəkət edirlər ki, biz bunu Macarıstanın timsalında görürük. Amma məhz ABŞ-ın Aİ üzərində çoxlu təsir rıçaqları olduğuna görə, o, öz gündəmini reallaşdırmağa, Qərbi mümkün qədər birləşdirməyə və onu Ukraynaya kömək etməyə sövq etməyi bacarır.
- Uzunmüddətli müharibə Ukrayna, Rusiya və Qərb üçün nə deməkdir?
- Ukraynadan başlayaq. Sizin üçün bu, həm insan resurslarınıza qənaət etməyə, həm də Qərb silahlarının gəlişi ilə düşmənə daha dəqiq və dağıdıcı zərbələr endirməyə imkan verən fürsətdir. Hətta təsirli silahlarla öz mövqelərini qorumaqla, eləcə də kiçik əks-hücum əməliyyatları keçirmək sayəsində Ukrayna Silahlı Qüvvələri düşməni məhv edə biləcək. Nəticədə düşmənin texniki və insan itkiləri daim artacaq. Bütün bunlar Rusiya elitasının gündəmində dəyişiklik üçün təkan ola bilər.
Rusiya Federasiyası artıq artilleriya mərmilərindən tutmuş qanadlı raketlərə qədər sursat çatışmazlığı yaşayır. Bu müharibənin uzadılması Rusiya üçün sərfəli deyil, çünki Ukraynadan fərqli olaraq onun itirdiyi döyüş sursatı və hərbi texnikasının yerini doldurmaq imkanı yoxdur. Rusiya iqtisadiyyatını hərbiləşdirmədi. Yaxın bir-iki ayda rus ordusu zəifləyəcək. Bu, yenə də Rusiya Federasiyasının siyasi məğlubiyyətinə təkan verə bilər. Çünki təkrar edirəm: Ukraynanın Rusiyanı hərbi məğlubiyyətə uğratması imkanlarını görmürəm.
Qərbə gəlincə, o iki düşərgəyə bölündü. Bunlardan biri geosiyasi sərhədləri dəyişmək istəməyən Avropa Birliyinin aparıcı ölkələridir. Onlar Rusiyanı, onunla biznesi saxlamaqla Avrasiya qitəsində köklü dəyişikliklərdən qaçmaq istəyirlər. Anqlo-saksların mövqeyi bunun diametral şəkildə əksdir. Onlar Rusiya Federasiyasını zəiflətmək, onun nüvə potensialını aradan qaldırmaq istəyirlər, Rusiyanın yerində bir neçə yeni dövlətin yaradılmasına şərait yaradırlar. Hansı ki, bundan sonra Rusiya nə postsovet məkanı, nə də Aİ üçün təhlükə olmayacaq.
Nəticədə nə əldə edəcəyimizi proqnozlaşdırmaq çox çətindir. Biz prosesin içindəyik. Düşünürəm ki, həm Rusiya-Ukrayna müharibəsinin, həm də ümumən Rusiya-Qərb qarşıdurmasının nə ilə nəticələnəcəyi payızda daha aydın görünəcək.
- Deyirsiniz ki, Ukrayna üçün uzunmüddətli müharibə bizim əsgərlərimizin həyatının qorunmasıdır. Ancaq silah daşınmasının sürətinə və cənub-şərqdəki vəziyyətə baxın. Biz böyük itkilər veririk. Kütləvi artilleriya atəşi altında, Prezidentimizin sözlərinə görə, gündə 60-100 əsgər ölür. Üstəlik, mülki şəxslər. Biz ukraynalıların həyatı bahasına Rusiyanı taqətdən salırıq? Dağılmış infrastrukturumuza görə? İndi mən bunu sizə ünvanlamıram, yaxınlarını itirən insanlara səsləndim. Yəni, özünü tərk edilmiş hiss etməmək, motivasiyanı itirməmək üçün ukraynalılar əsas müttəfiqlərinin strategiyasını başa düşməli və qəbul etməlidirlər.
- Burda nə deyim... Sizi müharibəyə sürükləyən anqlo-sakslar deyildi. Əksinə, vəziyyətdən çıxmağınıza kömək edirlər. Bəli, bu qiymətə... Burada başqa nə təklif edə bilərsiniz? Siz özünüz mübarizə aparmaq üçün layiqli qərar verdiniz. Və təslim olmayın.
- Mən indi təslim olmaqdan yox, silahların çatdırılma sürətindən danışıram. Çünki müharibənin hər yeni günü yüz, hətta daha çox ölümdür. Bəli, bu bizim üçün bir təhlükədir…
— Yaxşı, tutaq ki, başqa ssenari həyata keçirilir. Sizə çox tez və çoxlu silah verildi. Siz düşməni kütləvi şəkildə məhv etməyə başladınız və Krım ərazisinə daxil oldunuz. Putin dərhal taktiki nüvə zərbəsi endirəcək. Sizdə isə belə raketləri vuracaq hava hücumundan müdafiə sistemləri yoxdur...
- Bizə adi hava hücumundan müdafiə də verilməyib...
- Başa düşün, bu müharibədə gərginliyi yüksəldə bilməzsiniz. Siz nüvə dövləti ilə müharibə edirsiniz. Böyük təsirlər məcburi reaksiyaya səbəb olacaq. Təsəvvür edin ki, Rusiyanın böyük şəhərlərini vurmusunuz. İnsanlar şokdadırlar, bunun nəticəsi hakimiyyətdən onları qorumaq tələbi olacaq.
Bıçaqla bir güclü zərbə deyil, düşmənin yavaş-yavaş ölməsi üçün minlərlə kiçik zərbə vuracağınız yeri tapmaq lazımdır. Ukraynada çoxlu qaynar başlar var. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Xarkov vilayətinin Rusiya sərhədinə çatdığı anı xatırlayıram. Sosial şəbəkələr bir ağızdan qışqırdılar ki, Belqorod vilayətinə qoşun yeritmək lazımdır. Ancaq daha müdrik və daha ağıllı olmalısan. İrəlidə bir neçə hərəkət düşünün. Sakit müharibə indi hər kəs üçün faydalıdır. O cümlədən Rusiya da bu vəziyyətdən çıxış yollarını axtaracaq və artıq axtarır. Yəni indi baş verən hər şey ən yaxşı yoldur. Mənə elə gəlir ki, sizin hərbi-siyasi rəhbərliyiniz bunu artıq dərk edib və qəbul edib.
- Son müsahibələrinizin birində belə bir fikir səslənmişdi ki, hətta müdafiə doktrinası çərçivəsində Qərbin silah çatdırılması çox ləng gedir. Bu da itkisiz müdafiə etməyə imkan vermir. Yəni, biz artıq dönüş nöqtəsindən və hücumdan yox, müdafiə və paritetdən danışırıq. Onları tükəndirdikdə, özümüz bu ehtiyatlara güvənməliyik. Bu necə paritet olmalıdır? Bizə nələr verilməlidir? Qərb on milyardlarla hərbi yardımlar ayırır və haubitsa və pilotsuz təyyarələr verilərsə, bu, bizə daha aydın olardı.
- Müdafiə zamanı düşmənə böyük itkilər verməyə imkan verəcək iki əsas silah növü lazımdır. Birincisi, 40-60 ədəd həcmində özüyeriyən artilleriya qurğuları. İkincisi, ən azı 40-60 MLRS (çoxlu raket sistemləri M-270 və M-142). Bütün bunlar sizə müdafiədə olmaqla düşməni, onun hərbi texnikasını məhv etməyə imkan verəcək, müharibə xərclərini ruslar üçün dözülməz hala gətirəcək.
Ancaq özüyeriyən silahların tədarükü ilə bağlı vəziyyət az və ya çox aydındırsa - mənim hesablamalarıma görə, 20-50 ədəd həcmində qurğular bir və ya iki ay ərzində sizə gəlməlidir. Amma MLRS-lərlə bağlı heç bir aydınlıq yoxdur. Təxminən 10-20 ədəddən danışırıq, lakin bu, effektiv şəkildə müdafiə etməyə imkan verəcək say deyil. Buna görə də, müttəfiqləriniz üçün bir sual var, onlar dərhal lazımi sayda MLRS təqdim etməlidirlər. İlk növbədə, Ukrayna ordusunun müdafiəni əsgərlərinin ölümü ilə deyil, müasir yüksək dəqiqlikli silahlardan istifadəyə görə saxlaması üçün.
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin itkiləri ilə bağlı daha əvvəl, o cümlədən Prezident tərəfindən açıqlanan bütün rəqəmlər birinci mərhələnin rəqəmləridir. Hazırda yaşadığınız ikincisində, Qərb silahlarının tədarükündən sonra ən azı beş min ölü və 10-15 min yaralı olacağını proqnozlaşdıra bilərəm.
- Əldə etdiyimiz məlumata görə, müharibə zamanı 900-dən bir qədər çox rus əsgəri əsir götürülüb. Ancaq rus əsirliyində altı mindən çox adamımız var. Bir sıra mübadilələrdən sonra bizdə 600 nəfər qalıb, onlarda da altı min nəfər var. Onların iki mindən çoxu “Azovstal”ı tərk edənlərdir. Əsirlərin nisbəti 1/10 olduqda belə rıçaq nə qədər güclüdür? Və bu vəziyyətdə nə etməliyik?
- Düşünürəm ki, “Azovstal”dan ayrılan iki minlə bağlı ayrı-ayrı razılaşmalar olub. Əsir düşən 900 rusa gəlincə, bu, səhv etmirəmsə, aprel ayının rəqəmidir. Onların sayı daha çoxdur. Amma istənilən halda Rusiyanın bu məsələdə üstünlüyü və əlavə təsir rıçaqı var. Buna baxmayaraq, sizin hərbi-siyasi rəhbərliyiniz kəskin reaksiya vermir.
- MLRS-in uçuş məsafəsinə gəlincə, sizdən sitat gətirirəm: “70 kilometr kifayət deyil. Bizə 150-200 kilometr vuranlar lazımdır ki, rusların hərbi təmir bazalarını dağıdıb onları resurslardan məhrum edək”...
- Gəlin sizə təqdim etdikləri paketin göstəricilərinin açıqlanmasını gözləyək. Bildiyimə görə, ingilislər 80 kilometrə qədər mənzilli raketlər tədarük edəcəklər. 160 kilometrə qədər məsafəyə uçmağa qadir olan digər mühüm modifikasiyalar da var. Hesab edirəm ki, ölkənizin hərbi rəhbərliyi bu vəzifəni başa düşür və tərəfdaşlar qarşısında bu məsələni qaldırır. Düşmənin strukturu və maddi-texniki bazası məhv edilməlidir, bu da onların hücumunun arxa plana keçməsi deməkdir. Buna görə də, payıza qədər Ukraynanın, düşmənin 30 kilometrdən çox yaxınlaşa bilməyəcəyi, bir növ qalaya çevrilməsi ehtimalı yüksəkdir. Bəli, Ukrayna qalaya çevrilməli və uzun müddət döyüşməyi öyrənməlidir. Situasiya haqqında daha yaxşı məlumatınız var. Siz artıq dördüncü nəslin elementlərini - peyk kəşfiyyatını, yüksək dəqiqlikli silahları və s. qismən yerləşdirmisiniz. Ən nəhayət, üçüncü nəsil ordusuna qarşı özünüzü müdafiə edəcəksiniz.
Burada Ukraynanın hərbi-siyasi rəhbərliyinə kamikadze dronlardan istifadə etməyin vacibliyini xatırlatmaq istəyirəm. Mən başa düşmürəm ki, hərbi komandanlıq niyə sizdə olan bu çoxyönlü sursata kifayət qədər diqqət yetirmir. Ukrayna ordusu aviasiyasından fəal şəkildə istifadə etməyə başlayıb. Kamikadze dronları da düşmənin hava hücumundan müdafiəsini məhv etmək üçün əla vasitədir. Onların kütləvi istifadəsi obyektiv səbəblərdən tam gücü ilə işləməyən “Bayraktar”ları da əvəz edə bilər.
- Kamikadze pilotsuz uçan aparatlara qarşı laqeyd münasibət Ukrayna Silahlı Qüvvələri komandanlığının yeganə səhv hesablamasıdır, yoxsa daha çox səhvlər var?
- Hazırda cənubda müdafiənin uğursuzluğu istisna olmaqla, Ukrayna ordusunun komandanlığı tərəfindən heç bir xüsusi səhv görmürəm. Amma cənubda müdafiənin uğursuzluğunun bir çox səbəbləri var. Bütün təfərrüatları bilənə qədər heç bir əsassız iddia irəli sürə bilmərəm.
- Bəzi nüanslara özünüz ad verin…
- Qismən xəyanət. Ukraynanın cənubunun xeyli ölçüdə itirilməsi birmənalı deyil.
- İndi biz çətin ki, kimin və nə üçün cənubdakı körpüləri partlatmadığını bilək. Amma son iki həftə ərzində Ukrayna Silahlı Qüvvələri Xerson vilayətində iyirmi kiçik yaşayış məntəqəsini azad edib. Düşməni tədricən qovmaq və qalanı genişləndirmək üçün dəqiq zərbələr etmək imkanları varmı? Cənubdakı rus qrupunu öz resurslarından məhrum etmək üçün real şanslar varmı?
- Artıq məlum olduğu kimi, əlinizdə olanı müdafiə etməlisiniz, mümkünsə düşmənin müdafiəsində boşluqlar axtarmağa, əks hücuma keçməyə davam etməlisiniz. Əks-hücumlar üçün eyni uduşlu imkanlar Xarkov vilayətində, Zaporojyedədir. Bütün bunlar müharibənin ümumi strateji müdafiə əməliyyatına daxildir. Cənubdakı qruplaşmanın kommunikasiyalarının kəsilməsinə gəlincə, yüksək dəqiqlikli silahlar olmadan hücum etmək mümkün deyil. Onsuz, hər bir qəsəbəni əsgərlərinizin qanı ilə qaytarmalı olacaqsınız. Və bu kontekstdə sizin komandanlığınız düşünmədən öz qüvvələrini rusların möhkəmləndirilmiş sərhədlərinə atmağa tələsmir. Eyni şeyi sakinlərini və infrastrukturunu mümkün qədər qoruduğunuz şəhərlər haqqında da demək olar.
- Müharibə zamanı Zalujnı və ya Ali Baş Komandan çərçivəsində irəliləyişlərə səbəb olan və ya gələcək qələbələrin əsasını qoyan hansı uğurlu qərarları görürsünüz?
- Düşünürəm ki, ilk günlərdən Nikolayev yaxınlığında və bölgədə müdafiə düyünü çox uğurla formalaşmışdı. Hansı ki, düşmənə rayon şəhərini tutmağa imkan vermədi, həm də gələcək əks-hücum əməliyyatları üçün şərait yaratdı. O cümlədən, Xersonun gələcəkdə azad edilməsi üçün. Bu gün gördüyümüz kimi, Ukrayna Silahlı Qüvvələri rusların Xerson qrupuna davamlı olaraq Nikolayev tərəfdən təzyiq göstərir. Kiyev, Çerniqov, Sumı... Qismən uğur var, çünki düşmənin 30 minlik dəstəsi Ukrayna ordusunun müqavimətindən sonra geri çəkildi. Lakin Ukrayna Silahlı Qüvvələri geri çəkilərkən onlara böyük ziyan vura bilmədi.
Rasim Əliyev
“AzPolitika.info”
Son yazılar
Обзор новинок в сфере смартфонов - Smartphone Trends 2024
Смартфоны продолжают оставаться одними из самых быстроразвивающихся технологий, предлагая пользователям новейшие решения, которые делают нашу жизнь проще и продуктивнее. В 2024 году производители уделили особое внимание инновациям в дизайне, производительности, камерах и экосистемах. Давайте подробнее рассмотрим, какие тренды и устройства формируют рынок смартфонов сегодня. Дизайн и форм-фактор Раскладные устройства Раскладные смартфоны вышли из категории нишевых продуктов и стали массовым явлением. Производители, такие как Samsung, Huawei, Oppo и Motorola, предлагают устройства, которые сочетают компактные размеры с большими дисплеями. Например, Samsung Galaxy Z Fold 6 и Huawei Mate X5 отличаются улучшенными шарнирами, более прочными экранами и более легкими корпусами. Безрамочные экраны Технологии безрамочных экранов достигли новых высот. Компании, такие как Xiaomi и Vivo, активно разрабатывают смартфоны с экранами, которые полностью обволакивают корпус устройства. Xiaomi Mix Fold Alpha 2, например, стал пионером в использовании "360-градусного" дисплея. Устойчивость к внешним условиям Новые модели смартфонов становятся всё более прочными. iPhone 15 Ultra и Samsung Galaxy S24 Ultra предлагают усиленную защиту от воды и пыли по стандарту IP68+, а также новые материалы, такие как сапфировое стекло и титановый корпус. Производительность Производительность смартфонов продолжает увеличиваться благодаря новым процессорам и увеличению оперативной памяти. В этом году важной вехой стал выпуск процессоров, созданных по технологии 3-нм, таких как Apple A18 Bionic и Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3. Эти чипы предлагают не только мощь для сложных задач, но и повышенную энергоэффективность. Искусственный интеллект Искусственный интеллект стал неотъемлемой частью смартфонов. Новейшие модели оснащены сопроцессорами AI, которые позволяют улучшать фотографии, оптимизировать производительность и даже предлагать персонализированные функции. Например, Google Pixel 8 Pro использует алгоритмы AI для устранения шума и автоматического улучшения фотографий. Геймерские смартфоны Любители игр получают еще больше возможностей с такими устройствами, как ASUS ROG Phone 7 и RedMagic 8 Pro. Эти смартфоны оснащены активными системами охлаждения, высокочастотными экранами с частотой обновления 165 Гц и уникальными триггерами для удобного управления в играх. Камеры Камеры смартфонов 2024 года достигли новых высот, предлагая функциональность, сравнимую с профессиональными камерами. Большие сенсоры и оптический зум Смартфоны, такие как Xiaomi 14 Ultra и Sony Xperia 1 VI, оснащены крупными сенсорами, что позволяет захватывать больше света и улучшать качество изображений. Оптический зум на уровне 10x и более стал стандартом для флагманов. Видео 8K Запись видео в формате 8K становится доступной для большинства премиальных моделей. Компании также добавляют функции стабилизации, включая сенсорный сдвиг и электронную стабилизацию. Инновации в программном обеспечении Google и Apple активно работают над улучшением ночной съемки и портретного режима. Например, iPhone 15 Pro Max автоматически определяет освещение и может менять диафрагму, чтобы улучшить кадры в условиях низкой освещенности. Экосистема и программное обеспечение Смартфоны становятся частью всё более обширных экосистем. Например, Apple продвигает интеграцию с другими устройствами через iCloud+, а Samsung делает акцент на синхронизации с бытовой техникой через SmartThings. Поддержка долгосрочных обновлений Производители, такие как Samsung, Google и OnePlus, предлагают до 5 лет программной поддержки, включая обновления безопасности и новые версии операционных систем. Это делает покупку флагманов более долгосрочной инвестицией. Развитие операционных систем В 2024 году Android 14 и iOS 17 принесли множество улучшений. Android 14 делает акцент на безопасности и кастомизации, тогда как iOS 17 предлагает новые функции для взаимодействия между устройствами и улучшения в сфере конфиденциальности. Батареи и зарядка Увеличенная емкость Смартфоны, такие как Realme GT Neo 6, предлагают батареи емкостью до 6000 мАч, обеспечивающие более длительное время автономной работы. Быстрая зарядка Быстрая зарядка выходит на новый уровень. Xiaomi 14 Pro поддерживает зарядку мощностью 200 Вт, позволяя зарядить устройство до 100% за менее чем 10 минут. Беспроводная зарядка Беспроводная зарядка стала быстрее и универсальнее. Компании активно внедряют стандарты Qi2, улучшая совместимость между различными устройствами. Тренды и будущее 5G и спутниковая связь 5G стал стандартом для большинства смартфонов, но в 2024 году внимание сместилось на спутниковую связь. Apple, Huawei и Samsung предлагают базовые функции связи через спутники, такие как отправка сообщений в экстренных ситуациях. Устойчивое развитие Компании делают акцент на экологичности. Смартфоны теперь содержат больше переработанных материалов, а упаковка становится минималистичной и экологически чистой. Концептуальные устройства Концептуальные устройства продолжают вдохновлять. Например, Oppo X Nendo демонстрирует инновационный подход к складным конструкциям, а Nothing Phone 3 удивляет прозрачным дизайном и уникальными световыми эффектами. Заключение 2024 год стал годом значительных инноваций в сфере смартфонов. От улучшенных камер и мощных процессоров до новых форм-факторов и экосистем — выбор устройств огромен, и каждый пользователь найдет то, что соответствует его потребностям. Следите за новыми анонсами, ведь мир технологий не стоит на месте!
Обзор новинок в сфере ноутбуков - Laptop Trends 2024
Рынок ноутбуков в последние годы демонстрирует стремительное развитие, предлагая пользователям устройства, способные удовлетворить самые разные потребности — от работы и учебы до профессионального творчества и гейминга. В 2024 году производители сосредоточились на улучшении производительности, портативности, энергоэффективности и внедрении инновационных технологий. В этой статье мы подробно рассмотрим ключевые новинки и тренды в сфере ноутбуков. Дизайн и конструкция Тонкость и легкость Компании продолжают стремиться к созданию более компактных и легких ноутбуков. Новые модели, такие как Dell XPS 13 Plus 2024 и LG Gram SuperSlim, устанавливают новые стандарты в портативности, сохраняя при этом высокую производительность. Использование материалов, таких как магниевый сплав и углеродное волокно, делает устройства прочными и невероятно легкими. Экранные инновации Технологии дисплеев играют важную роль в новых моделях ноутбуков: OLED-дисплеи становятся все более популярными благодаря превосходному качеству изображения, глубокому черному цвету и высокой энергоэффективности. Например, ASUS ZenBook Pro 16X оснащен 4K OLED-панелью с высоким уровнем яркости. Мини-LED технологии, используемые в устройствах, таких как Apple MacBook Pro M3, предлагают превосходную цветопередачу и контрастность. Сенсорные экраны становятся стандартом для многих моделей 2-в-1, включая HP Spectre x360. Расширение экранов Устройства с дополнительными экранами набирают популярность. Например, ASUS ROG Zephyrus Duo 16 предлагает дополнительный дисплей для удобного многозадачности, что особенно ценно для креаторов и геймеров. Производительность Новые процессоры В 2024 году лидеры индустрии, такие как Intel, AMD и Apple, представили мощные процессоры: Intel Core 14-го поколения предлагает значительное улучшение однопоточной и многопоточной производительности благодаря усовершенствованной архитектуре. AMD Ryzen 8000 отличается увеличенной энергоэффективностью и интеграцией графики RDNA 3. Apple M3 устанавливает новые стандарты для ARM-архитектуры, обеспечивая превосходную производительность и долгую автономную работу. Графика нового поколения Графические процессоры NVIDIA RTX 40-й серии стали ключевым элементом для игровых и профессиональных ноутбуков. Такие устройства, как Razer Blade 18 и Alienware x16, поддерживают трассировку лучей в реальном времени и технологии DLSS 3, обеспечивая невероятное качество графики. Оперативная память и хранилище В новых моделях ноутбуков используется оперативная память стандарта DDR5, которая обеспечивает более высокую скорость и энергоэффективность. Для хранения данных всё чаще применяются SSD NVMe 4.0, предлагающие молниеносную скорость загрузки и передачи данных. Энергоэффективность и автономность Энергоэффективность стала одним из главных приоритетов для производителей ноутбуков. Новые чипы от Apple и AMD демонстрируют выдающуюся автономность — до 20 часов работы без подзарядки. Например, MacBook Air M3 и Lenovo ThinkPad X1 Carbon Gen 12 предназначены для долгосрочного использования в мобильных условиях. Быстрая зарядка Современные ноутбуки поддерживают технологии быстрой зарядки. Например, устройства с зарядкой 100 Вт через USB-C могут восстановить до 50% заряда за 30 минут. Искусственный интеллект и машинное обучение Встроенные ИИ-ускорители Некоторые новые процессоры оснащены интегрированными ИИ-ускорителями, которые оптимизируют задачи машинного обучения, улучшают видеоконференции и повышают энергоэффективность. Например, Microsoft Surface Laptop Studio 2 использует ИИ для улучшения работы камеры и микрофонов. Программное обеспечение Производители интегрируют ИИ в программные платформы. Например, Windows 11 добавляет функции интеллектуального управления батареей, а macOS Sonoma делает взаимодействие с экосистемой Apple более интуитивным. Игровые ноутбуки Игровые ноутбуки продолжают совершенствоваться, предлагая пользователям ещё больше мощности и функциональности. В 2024 году особое внимание уделяется: Экранам с частотой обновления до 360 Гц (например, MSI Titan GT77 HX). Поддержке Ray Tracing и технологий повышения FPS, таких как NVIDIA DLSS 3. Охлаждающим системам, включающим жидкометаллические термоинтерфейсы и паровые камеры. Тренды и инновации Экологичность Многие производители делают акцент на экологически чистых материалах и переработке. Например, Acer Aspire Vero 2024 изготовлен из переработанного пластика и имеет упаковку, пригодную для повторного использования. Ноутбуки с 5G Подключение к сетям 5G становится стандартом для премиальных моделей, таких как HP Elite Dragonfly G4, что обеспечивает высокую скорость передачи данных в любом месте. Концептуальные устройства Производители экспериментируют с новыми форм-факторами. Например, Lenovo Yoga Book 9i предлагает два полноценных сенсорных экрана, которые можно использовать в различных конфигурациях. Заключение 2024 год принес множество интересных новинок в сфере ноутбуков. Производители продолжают удивлять инновациями, создавая устройства, которые становятся не только инструментами для работы, но и настоящими помощниками в повседневной жизни. Независимо от ваших потребностей — будь то творчество, гейминг или бизнес — вы наверняка найдете ноутбук, который удовлетворит все ваши требования.
Тренды крипторынка 2024 - Crypto Market Trends
Криптовалютный рынок — одна из самых динамично развивающихся областей финансовых технологий. Несмотря на высокую волатильность и неоднозначное отношение регуляторов, интерес к криптовалютам продолжает расти. В этой статье мы рассмотрим ключевые тренды, которые определяют развитие крипторынка в 2024 году. Усиление регулирования Регуляторная прозрачность В 2024 году многие страны усиливают свои усилия по регулированию крипторынка. Основной акцент делается на: Борьбу с отмыванием денег (AML) и финансированием терроризма (KYC-процедуры). Защиту интересов розничных инвесторов через создание стандартов для криптобирж. Разработку национальных стратегий регулирования. Примером может служить Европейский Союз с инициативой MiCA („Markets in Crypto-Assets“), которая устанавливает единые правила для участников криптовалютного рынка. CBDC (Цифровые валюты центральных банков) Страны продолжают активно разрабатывать и внедрять цифровые версии национальных валют. Такие проекты, как e-CNY в Китае и пилотный Digital Euro, направлены на повышение эффективности платежных систем и сокращение доли наличных расчетов. Расширение применения блокчейн-технологий Токенизация активов Тренд токенизации активов продолжает набирать обороты. Блокчейн позволяет: Создавать токены, представляющие реальные активы, такие как недвижимость, произведения искусства и ценные бумаги. Упрощать доступ к инвестициям благодаря дробным долям. DeFi 2.0 Финансовые сервисы на основе блокчейна (DeFi) переходят на новый уровень. В 2024 году проекты сосредотачиваются на: Устойчивости бизнес-моделей. Повышении безопасности. Разработке гибридных решений, сочетающих централизованные и децентрализованные элементы. Пример: платформы, предоставляющие стейкинг с улучшенной ликвидностью и страхованием. NFT 2.0 Рынок невзаимозаменяемых токенов (NFT) меняется. Если в прошлом он был сосредоточен на цифровом искусстве, то теперь NFT используются в: Игровой индустрии для создания внутриигровых активов. Метавселенных для представления виртуальной недвижимости. Управлении интеллектуальной собственностью. Метавселенные и Web3 Интеграция криптовалют в метавселенные Метавселенные, такие как The Sandbox и Decentraland, активно используют криптовалюты для внутриигровой экономики. Пользователи могут зарабатывать токены, участвуя в мероприятиях или создавая контент. Развитие Web3 Технологии Web3 предлагают новый взгляд на интернет: Полная децентрализация данных. Управление через DAO (децентрализованные автономные организации). Прозрачность и безопасность операций. Углеродная нейтральность Критика криптовалют за высокий углеродный след стимулирует разработчиков переходить на экологичные алгоритмы. Примером служит переход Ethereum на алгоритм Proof-of-Stake, который сократил энергопотребление сети на 99%. Другие проекты, такие как Chia и Algorand, делают ставку на энергосберегающие механизмы консенсуса. Институциональное принятие Участие традиционных финансов Банки и инвестиционные компании увеличивают свои вложения в криптоактивы. В 2024 году такие гиганты, как BlackRock и Goldman Sachs, предлагают клиентам доступ к криптовалютным ETF и другим инструментам. Криптовалюты в розничной торговле Все больше компаний интегрируют криптовалютные платежи. Например: PayPal предлагает оплату в криптовалюте. Сеть магазинов Starbucks принимает биткоины через Lightning Network. Автоматизация торговли Алготрейдинг Трейдеры используют алгоритмы и ИИ для анализа рынка и выполнения сделок. Это позволяет: Реагировать на изменения быстрее человека. Снижать риски за счет диверсификации стратегий. Платформы социального трейдинга Популярность таких платформ, как eToro, продолжает расти. Инвесторы могут копировать стратегии успешных трейдеров, что упрощает вход для новичков. Основные вызовы Безопасность Кибератаки остаются одной из главных угроз. В 2024 году проекты уделяют больше внимания: Защите смарт-контрактов. Обучению пользователей принципам кибербезопасности. Волатильность Криптовалюты остаются высоковолатильным активом. Это создает сложности для их использования как платежного средства и долгосрочного хранения стоимости. Регуляторная неопределенность Несмотря на прогресс, подходы к регулированию остаются различными в разных странах, что создает барьеры для глобальной интеграции. Заключение Криптовалютный рынок продолжает эволюционировать, предлагая новые возможности для инвесторов, разработчиков и пользователей. Тренды 2024 года демонстрируют, что индустрия стремится к устойчивости, безопасности и интеграции с традиционными финансовыми системами. Тем не менее, она сталкивается с вызовами, требующими внимания и адаптации. Крипторынок остается одной из самых инновационных и перспективных областей в мире финансовых технологий.
Şərhlər
Gah kosmosdan,marsdan indidə min yerdən rusyaya tuşlanan nüvə başlığlarından nə əcəb rusya qorxmur,sizin dediyiniz bir lətifəyə bənzəyir " bundanda ağır günun olacaq,o,xəncəli belində niyə gəzdirirsən".
Rusiya yaxşı bilir ki,minlərlə nöqtədən Rusiyaya tuşlanmış nüvə raketləri var.Onlar Rusiyanın kiçik bir səhvini gözləyirlər ki,Rusiyanı alov tonqalına çevirsinlər.