PUTİNİN DEVRİLMƏSİ SSENARİSİ – Təkcə Kurskun ələ keçirilməsi kifayətdirmi?
Ukrayna ordusunun Rusiya ərazisinə gözlənilməz hücum əməliyyatı uğurlu alındı və indi Moskva yeni reallıqla üz-üzə qalıb. Yaranmış mürəkkəb vəziyyətdən çıxmağa çalışan Vladimir Putin qısa zaman fasiləsindən sonra həmişəki adətinə uyğun olaraq yenə də baş verənlərə görə başqalarını günahlandırdı.
Rusiya hakimiyyətinin mahiyyəti heç bir halda dəyişmir. Ukraynanın Kursk vilayətinə daxil olması artıq müharibənin Rusiya torpaqlarına keçməsinin başlanğıc nöqtəsidir. Düzdür, indiyədək Ukrayna dronları Rusiyadakı hərbi bazalara və infrastruktur obyektlərinə çoxsaylı zərbələr endiriblər. Lakin artıq müharibənin yeni fazasında bu zərbələrin intensivliyi və dağıdıcı gücü artacaq. Bir müddətdən sonra tamamilə mümkündür ki, Ukrayna öz istehsalı olan uzaq mənzilli ballistik raketlərlə də Rusiya dərinliklərinə zərbələr vursun.
Amma Ukrayna hakimiyyətinin qazandığı uğurlardan eyforiyaya düşmək lüksü yoxdur və o, anlayır ki, müharibə qeyri-müəyyən vaxtadək uzanacaq, Qərb isə özünün ikibaşlı siyasətindən əl çəkməyəcək. Ukrayna hər şeyə hazır olmalı və bütün variantları hesablamalıdır.
Rusların əhalini təcili surətdə təxliyə etməsinə xüsusi diqqət ayırmağa ehtiyac var. Ehtimal etmək olar ki, bu tədbirlərin görülməsi yalnız birbaşa əhalinin təhlükəsizliyi ilə əlaqəli deyil. Kremldə yaxşı bilirlər ki, Ukrayna ordusu dinc sakinlərə heç bir zərər verməyəcək. Ona görə də kütləvi təxliyənin üç səbəbi ola bilər.
Birincisi, Kremldə qorxurlar ki, Ukrayna ordusu bu ərazilərdə əsaslı şəkildə yerləşdikdən sonra oradakı əhali kütləvi olaraq Putinə qarşı çıxar. Putinin Kursk və Belqorod vilayətlərindəki əhalinin total təxliyəsi mövzusuna daha çox vaxt ayırması onun keçirdiyi müşavirənin gedişindən də aydın görünürdü. Ukrayna ordusunun zəbt etdiyi yaşayış məskənlərinin video görüntülərindən bəlli olur ki, dağıntılar azdır. Əhali arasında kütləvi təlaş salıb insanları evrlərindən qovub çıxaran Rusiya hakimiyyətidir. Daim “yarıyuxulu” vəziyyətdə olan Belqorod vilayətinin qubernatoru Vyaçeslav Qladkov sakinlərin avtobuslara doldurulmasına şəxsən başçılıq edir. Putin düşünür ki, Ukrayna rəhbərliyi onun Donetsk və Luqanskda etdiyini təkrarlaya, müəyyən zaman içərisində "Kursk Xalq Respublikası" və ya "Belqorod Xalq Respublikası" yarada bilər. Deməli, həm də buna görə hamını ərazidən, evlərindən kütləvi şəkildə qovub çıxarırlar. Əslində, qaçqınların aqibəti Rusiya rəhbərliyini maraqlandırmır və əlbəttə ki, onları sonradan taleyin ümidinə buraxacaqlar.
İkinci səbəb Kremlin daha məkrli plan hazırlaması ola bilər: Kreml Ukrayna ordusunu tədricən Rusiyanın içərilərinə çəkir və sonra ona qarşı taktiki nüvə bombasından istifadə edir. Bunu bir il əvvəl Yevgeni Priqojin də söyləmişdi. Bundan sonra Rusiya rəhbərliyi deyəcək ki, biz hərbi doktrinamıza uyğun şəkildə nüvə silahından istifadə etmişik və kiminsə ərazisinə nüvə bombası atmamışıq, özümüzü qorumaq üçün bunu etməyə məcbur olmuşuq və s. Əlbəttə, belə bir hiyləgər planın həyata keçirilmə ehtimalını şübhəsiz ki, Ukrayna tərəfi də görməmiş olmaz. Ancaq bu avatürist planın reallaşdırılması rusların özü üçün də böyük risk daşıyır. Çünki artıq hər iki ordu demək olar ki, bir-birinə yaxın məsafədə üz-üzə durub, Kursk şəhərində isə hazırda 400 mindən çox insan yaşayır...
Üçüncüsü, Rusiya Kursk vilayətində ukraynalılara qarşı güclü əks-hücum hazırlayır və buna görə də öz əhalisini təxliyə edir. Həm də göstərmək istəyir ki, baxın, “biz özümüzünküləri atmırıq”.
Rusiyada ictimai-siyasi sabitlik pozula bilərmi?
Bu gün beynəlxalq mətbuatda tez-tez səslənən tezislərdən biri də Ukrayna ordusunun hücumunun Rusiyadakı ictimai sabitliyi pozacağı ilə bağlıdır. Ukrayna Silahlı Qüvvələri təxminən 1000 kvadrat kilometr ərazini zəbt edib və irəliləməkdə davam edir. Əgər nəzərə alsaq ki, Rusiya cəmiyyəti siyasi cəhətdən apatikdir və təxliyə edilən əhalinin sayı milyonlarla ölçülmür, o zaman hər hansı ictimai-siyasi etirazın baş qaldırmasını söyləməyə dəyməz. Həmçinin unutmayaq ki, Rusiyadakı mərkəzi televiziya kanallarına böyük pullar ona görə axıdılır ki, təbliğat vasitəsi ilə əhalinin beyni yuyulsun və oraya təhrif olunmuş məlumatlar doldurulsun, insanlar çaşdırılsın. Rusiya hakimiyyəti təkcə təbliğatla yetinməyərək, bir sıra mürtəce qanunlar da çıxarıb və bu qanunlar əsasında müharibə əleyhinə etiraz səsini ucaldanları asanlıqla cinayət məsuliyyətinə cəlb edir.
Kremlin təbliğat korpusunun “cəngavərlərı” deyirlər ki, Ukrayna blitskriqə nail ola bilmədi və Rusiyanın ərazisi böyükdür, onların canlı resursu bizimki qədər deyil. Təbliğatçılara tapşırıq verilib ki, Putinin tənqidinə qətiyyən yol verilməsin və xalq qorxudulsun ki, əgər Ukrayna qalib gəlsə, sizin hamınız məhv olacaqsınız. Vladmir Solovyovun verilişində məhz belə bir fəndə əl atıblar. Həmin verilişdə kinorejissor Karen Şahnazarov deyir ki, rusiyalılar Rusiya məğlub olsa, bunun nə ilə bitəcəyini düşünməlidirlər. Solovyov isə əlavə edir ki, Rusiya uduzsa, ölkə kimi mövcud olmayacaq və Rusiya olmasa, bəşəriyyət də olmayacaq. Yəni, Solovyov həm rusları, həm də bütün dünyanı nüvə müharibəsi ilə təhdid edir. Ancaq demir ki, Rusiya uduzsa, “dahi rəhbər” Vladimir Putinə, onun sevimli əyanlarına nə olacaq. Məlumdur ki, Rusiya məğlub olacaqsa, Kremldə yeni rəhbər əyləşəcək və Solovyovun, Kiselyovun, Simonyanın, Mardanın və sairə bu kimilərin doğrudanda sonu gələcək.
Rusiya Avropa deyil. Onun tarixində etiraz və üsyan yalnız silahlı güclər tərəfindən həyata keçirilib. Əgər Priqojin kimi birisi meydana çıxarsa və hökumət qüvvələri ilə ciddi qarşıdurma yaranarsa, onda ölkədə ictimai təlatüm yaşanar. Əlbəttə, Ukrayna Silahlı Qüvvələri Kursk, Belqorod və Bryansk vilayətlərinin ərazisini tam ələ keçirsə və ya Donbasdakı rus qoşunlarını əzib sıxışdırsa, o zaman Kremldə mütləq təlaş başlayacaq. Yoxsa, tək Kursk vilayətində Ukrayna ordusunun var-gəl etməsi Vladimir Putinin hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması ssenarisi üçün kifayət etməyəcək. Çünki hakim elita ən kritik məqamı gözləyir. Əlbəttə, elita görsə ki, Rusiya real məğlubiyyətlə üz-üzədir, o zaman heç kim “Putinlə uçuruma doğru irəli” marşrutu ilə getməyəcək. Ona görə də hər şey döyüş meydanında həll olunur.
Vaqif Nəsibov
“AzPolitika.info”
Şərhlər
Hörmətli Cəmşid müəllim,sizin fikirlərinizlə tam razıyam,1813,1826-27-ci illərdə rusya-iran müharibəsinin səbəbinidə açıqlasaydınız əla olardı,beləki,iran daxilində baş verən daxili parçalama və nəticədə xanlıqların seçimi bax bunlarıda yazsaydınız çox gözəl alınardı.
Kim nə deyir- desin, iİndiki halda Azərbaycanın Rusiya ilə yürütdüyü qarşılıqlı siyasəti məqbul sayıram. Hər bir Azərbaycanlı kimi, mən də Rusiyanın keçmişdə etdiyi acılardan dolayı, nə qədr sevməsəm də, amma bəzi gerçəkləri də umursamadan keçmək olmur. Birincisi nəzərə almalıyıq ki, istəsək də, istəməsək də, sevsək də sevməsək də Rusiya ilə iki əsrdən artıq birgə tariximiz var və acısı ilə, şirini ilə bu tarix bizim də tariximizdir. Onu da bilməmiş deyilik ki, keçmişini bilməyən, bilib də ondan nəticə çıxarmayan millətlər gələcəyini inşa edə bilməzlər. Ona görə də bəzi soydaşlarımıza Rusiya ilə münasibətlərə yalınız acılardan dolayı baxmamalarını və Rusiyanın gücünün küçümsəməmələrini tövsiyyə edərdim. Hərçənd ki, onların bir çoxu, söylədiyim bu fikirlərin fərqinə varmadan, məni o saat Rus yandaşlı və ya Rusiyanın adamı kimi qələmə verməyə səy görsətməyə çalışacaqlar, amma kəsinliklə söyləyirəm, bu belə deyildir. Yenə də deyirəm, sadəcə fikir bildirən də çəkdiyimiz acılarla yanaşı, müsbət anları da yada salmanızı istədim. Bu baxımdan da bu paylaşmamda Rusiya ilə bağlı sizlərin də bildiyiniz bəzi müsbət anları yada salmanızı istədim. Birincisi, hər birimiz etiraf etməliyik ki, 1813 və 1826 cı illərdə Çar Rusiyaı ilə İran arasında baş vermiş müharibədə İran məğlub olub kapituliyası aktına imza atmasının nəticəsində Şimali Azərbaycan, yəni biz İrandan qoparıldıq. O zaman qoparılmasa idik, indi İranın tərkibində o taylı soydaşlarımız kimi biz də inim -inim inildəyirdik. İkincisi, Rusiyanın tərkibində ilk zamanlar quberniyalara parçalansaq da, sonradan zaman keçdikcə Borçalısız, İravansız, Dərbənsiz də olsa, artıq Sovet hakimiyyəti qrulanda biz ittfaqa ayrıca bir respublika kimi daxil edildik. Yarım müstəqil olsaq da bizim ayrıca bayrağımız, himnimiz, konistitusiyamız, dilimiz oldu. Sovetlər dönəmində düzdür çox acılar çəkdik, amma keçən əsrin əllinci illərindən sonra elmidə, təhsildə, mədəniyyətdə və sosial vıziyyət cəhətdən ( bunu İranın, Türkiyənin əyalətlərinə səfər edənlər daha əyyani surət də derk edərlər) çox inkişaf etdik. Hansı ki, indiki müstəqillik şəraitində təkcə təhsilimz belə Sövet təhsil sisteminin əllinci iləri səviyyəsində deyil. Sonda da Sovet İttifaqı dağlandan sonra müstəqil Respublika elan edildik. Bəzi siyasi dəllallar bu müstəqilliyi nə qədər öz adlarına çıxmağa çalışsalar da, gerçək bu idi. Əslində o bəziləri təndirdən qabaq küt getməklə, yalnız millətə acılar gətirdilər (keçən əsrin 90-ci illərin əvvəllərini o dövün nəsili yaxşı xatırlayır). Bir mənalı olaraq, o dövrün canlı şahidi olaraq, altını cızaraq deyirəm, Sovet höküməti dağılmasa idi, biz hansısa gələcək zamana kimi müstəqil ola bilməzdik. Sonuncu, əgər Rusiya sonuncu Qarabağ savaşında imkan verməsə idi (baxmayaraq ki, iki yüz ildə erməni bəlasını başımıza o sarmışdı), biz Qarabağda bir güllə belə ata bilməzdik. Təbii ki, bu da, İlham Əliyevin bu yöndə Rusiya ilə balanslaşdıtrılmış siyasətinin nəticəsi idi. Yoxsa bəzi soydaşlarımızın güvəndiyi Qərb, yəni ATƏT gəlib torpaqları alıb bizə verəcəkdi. Əsla, bir dəfəlik anlamalıyıq ki, Qərb özünün çıxarları və bizim kimi müsəlman ölkələrinə ikili standartlardan yanaşmalarından dolayı, bunu etməyəcəkdi. Onların bizim kimi ölkələrə vəd etdikləri “demokratiya” da yalançı vədlərdən başqa bir şey deyildir. Reallıqda onlar bizim kimi ölkələrə demokratiya pərdəsi altında fəlakət ixrac edərlər. Biz bunu yaxın tariximizdə İrakda, Əfqanstanda, Liviyada, Suriyada və nəhayyət də Ukrayna və Gürcüstanda da gördük. Bizim çıxış yolumuz, qonşularla dinc münasibətlər yaratmaq, olmayanlarla da dil tapmaq və öz ölkəmiz daxilində özümüzün ədalətli bir cəmiyyətin qurulmasından keçir. Yoxsa bizim kimi, indiki halda həm ərazicə, həm də millətcə kiçik bir ölkənin Rusiya kimi böyük bir dövlətlə çiling ağac oynamaq və gücünü küçümsəmək fayda gətirməz. Əvvəl kəndinə baxmalısan, sonra boyundan böyük danışmalısan. O da ki, ola Rusiya. O Rusiya ki, iki ildən artıqdır ki, həm iqtisadi, həm də hərbi yolla Ukraynada Amerika başda olmaqla 39 Qərb ölkəsinə qarşı vuruşur. Unutmayaq ki, Rusiya tükənən bir ölkə deyil. Rusiyada rejimin çöküşü içdənn olmasa, kənardan çökdürülməsi mümkün deyil. Önun hərbi texnikası bütün NATO ölkələrinin ayrı-ayrılıqda hərbi texnikasından çoxdur. Bunu da mən demirəm, bunu uzmanlar deyir. Bunu qardaş ölkənin prezidenti, sayın Erdoğan Rusiya Ukrayna müharibəsinin ilk günlərində Putinlə görüşəndən sonra mətbuata açıqlama verdi ki, “təssüf ki Qərb Rusyanın gücünü çox hafifə aldı”. Lütfən gəlin kerçəkçi olaq. Bir daha deyirəm, düşməninin gücünü küçümsəyib, ona hər mənada hücum etmək intihara cəhddir. Bu gün HAMASIN İsrailin gücünü küçümseyib ona hücum etdiyi kimi. Olan isə Qazeyə və qazzeliler oldu. Bütün bunların nəticəsi olaraq, bir daha da qeyd edirəm ki, Azərbaycan dövlətinin xarixici siyasət qonusunda bütün fəaliyyətini dəstəkləyirəm və bir ziyalı olaraq da yanındayam.
Dünyəvi *Siyasət* diplomatiyadan Hərbi-zor cinayətlər münasibətinə keçib. Belə qarşıdurmada heç çevriliş və könüllü istefadan belə cəmiyyətlərə fayda gözlənmir? Təcili-birbaşa *Qarşılıqlı anlaşma və Sülhə razılıq* Yer kürəmizin yeganə Ekoloji azadlıq yoludur! V.V.Putin də birgə saf-mehriban gələcək naminə işğal edilmiş ərazilərini də Ukraynaya-Kiyev Rusuna qaytara bilər?
Bu xemir hele çıx su aparacaqve ABŞ, Avropa Putini yeherleyib minene kimi davam edecek.
Şəxsi fikirlərinizi və sizin kimi arzuda olanların sözünü analitik yazı kimi oxucuya sırımaqdan yorulmadınız? Amerika-Avropa sevgisi ilə nəyi təbliğ edirsiniz? Güya Putini işğalçı kimi qələmə verirsiniz?
İnşallah Rusiya parçalanacaq. Sonsuz heç nə yoxdur. Hər imperiyanın da bir sonu olubdur. İndi də İnşallah yəqin ki Rus İmperiyasının sonu olacaq. Bunun üçün tarixi şərait də yaranıb. Rus milləti o qədər azalıb ki artıq bu ərazini imperiyanı əhatə edə bilmir. Milli artım doğum yoxdur. Rus tapıb müharibəyə göndərə bilmirlər. Hamısı qeyri millətlərdir əsas da türk kökəmlilər. Artıq onlar da ayılıblar. Bir gün onların əllərindəki silah da elə Rusa tərəf çönəcək İnşallah. Rus imperiyasının dağılması türk kökəmli millətlərin dirçəlməsi və yenidən formalaşması birləməsi üçün bir çıxış yoludur.