BİR DAHA MUĞAM MÜSABİQƏSİ HAQQINDA

Ələmdar Məmmədov, hüquqşünas

05 avqust 2022-ci ildə muğam müsabiqəsinin final mərhələsi illərdir arzu etdiyimiz məkanda - mədəniyyət paytaxtımız Şuşada keçirildi, qaliblər müəyyən edildi. Əslində, qələbəni ayrı-ayrı iştirakçılar deyil, əsrlərdən gələn, bu günə çatan və gələcək nəsillərə ötürüləcək Azərbaycan muğamı qazandı.

Təəssüf ki, final mərhələsində ifaçılara az vaxt verildiyindən heç kim əsl gücünü göstərə bilmədi.

20 il öncə muğamımız tənəzzül dövrünü yaşayırdı. Toylarda muğam ustalarını az görürdük. Cənublu qardaşlarımız muğam ifa edəndə elə təsəvvür yaranırdı ki, başqa millətin nümayəndəsi oxuyur. İndi isə ancaq Azərbaycan muğamına xas olan nəfəslə və təmiz azərbaycan dilində oxunuş eşidirik. Bu keçirilən müsabiqələrin ən böyük uğurlarından biridir.

Bütün bunlara baxmayaraq, gələcək müsabiqələrdə təkrar olunmaması üçün bəzi qüsurlar barədə fikir bildirməyi özümə borc bilirəm.

Münsiflərin əvvəlki yazımızda qeyd etdiyimiz qeyri adekvat hərəkətləri qismən azalsa da, sonrakı mərhələdə yenə təəccüblü yanaşmaların şahidi olduq. Bir neçə misal gətirmək istəyirəm.

7-ci turda Daşqın Kürçaylı 10 dəqiqə ərzində segah zabulun 5 şöbəsinə dəydi, bərdaşt oxudu, mayədən manəndi müxalif elədi, segah və zil manəndi müxalifə dəydi, təsnif oxudu. 10 dəqiqədə bu gəzişmələri edən hər bir xanəndə alqışa və təşəkkürə layiqdir. Amma münsiflər Daşqının çıxışını cəmi 75 balla qiymətləndirdilər.

 Daşqın Kürçaylı

Nəzəri biliyinə heç bir şübhə olmayan Sərdar müəllim bu “danlaq prosesində” xüsusi fəallığı ilə seçilirdi. Üzeyir bəyin məqalələrinə istinad edən Sərdar müəllim “danlağının” sonunda əsəbi halda iki dəfə “bu nə deməkdir, bu nə səyahətdir?”- deyə, 9 bal göstərdi. (Yaqub Məmmədov 10 dəqiqə, Xan əmi isə 6 dəqiqəlik mirzəhüseyin segahında nələr etmədilər? “O olmasın, bu olsun” filmində Xan 100 saniyədə kürdü-şahnazın, demək olar ki, bütün şöbələrini gəzişmişdi).

Hörmətli Sərdar müəllim! İncəsənət nümayəndələri ilə incə və yumşaq davranmaq lazımdır. Gəncləri sındırmaq olmaz. Sizin iradlarınız bəzən ittiham nitqinə bənzəyir.

Səkinə xanım, Razi Şükürovun bərdaştda bütün şöbələri gəzişməsini qeyd etdi. Razi Şükürovun ustalığına heç bir şübhə olmasa da, zil oxuyan xanəndələrdən misal gətirilsəydi, daha yaxşı olardı.

Münsiflər haqlı olaraq gənclərə söz səhvlərini və tələffüzünü irad tuturlar. Xüsusilə İlqar Fəhminin izahları çox mükəmməldir. Təəssüf ki, bəzi münsiflər özləri sözləri düzgün tələffüz etmir, Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarına əməl etmirlər.

Bəzən adamda belə təsəvvür yaranır ki, müəyyən şəxslərə deyiləsi sözlər və fikirlər əvvəlcədən qərarlaşdırılır.

 

Tahir Şəfiyev əvvəlki çıxışlarına nisbətən zəif oxudu. Münsiflər haqlı olaraq aşağı - 8 bal göstərdilər. Yalnız Fərqanə xanım 9 bal göstərdi. Axırıncı fikir bildirən İlqar müəllim heç bir söz demədən, sanki acığa, plan doldururmuş kimi 7 bal göstərdi. Cəmi 64 bal.

Sərdar müəllim Məftunun (bəlkə də Tahirin) ifasına münasibət bildirərkən “səhvsiz oxudun, lakin zövq ala bilmədik” deyib, aşağı bal göstərdi. Maraqlıdır, Sərdar müəllimin zövq alması üçün ifaçı daha nə etməli idi?

Münsiflər tərəfsiz olmalı, öz rəğbətini gizlətməyi bacarmalıdır.Mərhum ustadımız Əlibaba müəllim deyirdi ki, xanəndə 30 yaşa qədər öyrənir. 

Vüqar Əbilov gənclər arasında ən yaşlı olmaqla bərabər ifa etdiyi muğamların incəliklərini bilən, sabit çıxışı ilə fərqlənən pəsxan xanəndələrimizdəndir. 9-cu turda Vüqar ən zəif çıxışını etdi. “Bayatı Qacar”da bərdaşt edə bilmədi, səsi pərdədən çıxdı.Tez mayəyə düşdü, xeyli pəstən oxuduqdan sonra hüseyni, şikesteyi fars elədi. Təsnifi başlayanda da səsi “sürüşdü”. 

 Vüqar Əbilov

Vüqar özü də əvvəlkilərdən zəif oxuduğunu bilirdi. İlk sözü deyən Arif müəllim haqlı olaraq “Səkinə xanımın tələbəsi olsan da, zil pərdəyə dəymədin” - deyə 9 bal verdi. İki tur əvvəl başqasının (Daşqının) şöbə gəzişmələrini kəskin tənqid edən Sərdar müəllim Vüqarın gəzişmələrini xüsusi şövqlə bəzədi və ayaqları düzgün verdiyinə görə 10 bal göstərdi. 

Digər münsiflər də, hətta Vüqarın təəccübünə səbəb olan təriflər yağdırıb 10 bal göstərdilər. Düzü, yadıma keçən müsabiqədən bir hadisə düşdü. Tanınmış xanəndələrin birinin qardaşı oğlu müsabiqəyə qatılmışdı. Gəncin səsi xəstələndiyi üçün qətiyyən işləmirdi. Münsiflər onu zorla saxladılar. ”Səs olanda oxumağa nə var, səs olmayanda oxumaq igidlikdir” dedilər. Təkrar turda hiss olunurdu ki, gənc oxumaq istəmir. Özünü zorla bəzi münsiflərin əlindən qurtarıb müsabiqəni ləyaqətlə tərk etdi.

Bəzən sanki irad tutmaq xatirinə söz deyənlər olur. 9-cu turda Daşqın Kürçaylı möhtəşəm rast oxudu. Hamı 10 bal verdi. Mələk xanım “çox narahat oxudun, zəngulələrin səliqəsiz idi, eşqin yox idi” dedi və 10 bal göstərdi. Hörmətli Mələk xanım, əgər bu qədər nöqsanı var idisə, nə üçün 10 bal göstərdiniz? Sanki, hamı bu gəncə irad tutmaq istəyir, ən mükəmməl ifasına heç nə tapmadıqda “yaxşı oxudun, dinamika çatışmırdı” deyirlər. Əlbəttə, Daşqında həyacan hiss olunur, çünki tənqid olunacağını qabaqcadan bilir və öz potensialını tam göstərə bilmir.

Ümumiyyətlə, zil oxuyanlara tez-tez təkrar edilən irad “zildə sözlərini başa düşmək olmur” ifadəsidir. Maraqlıdır, irad tutanların özləri zil pərdədə sözləri aydın deyə bilirlərmi?

Keçən əsrin 30-cu illərində təkcə görkəmli şəxslərimiz deyil, həm də kimliyimizi, mənliyimizi bildirən muğamımız da repressiyaya məruz qalmışdı.”Oxuma tar, səni istəmir proletar” şuarı ilə başlanan bu kompaniyaya nakam şairimiz M.Müşfiq kimi ziyalılarımız:

Oxu, tar!
Səni kim unudar?
Ey geniş kütləmin şirini, şərbəti,
Alovlu sənəti!..

ilə cavab verdilər.Belə bir fikir formalaşmışdı ki, pessimist əhval-ruhiyyə yaratdığından və fərdiyyətçiliyi təbliğ etdiyindən muğam kommunist əxlaqına zidd elementdir. Xüsusi ilə şaqraq zəngulələr vuran, uzun nəfəsli zil oxuyan xanəndələr sanki kommunistlərin gözünə bıçaq kimi girirdi. Çünki zil zəngulələr qəhrəmanlıq, döyüşkənlik, cəngavərlik rəmzi kimi xalqımızın ruhuna daha uyğun idi. Belə bir vəziyyətdən çıxış yolunu dahi Üzeyir bəy Cabbar Qaryağdıoğlunun dəstəyi ilə pəsxan xanəndələrin önə çəkilməsində gördü. Beləliklə, muğam dəstgahlarının mahir bilicisi pəsxan Zülfü Adıgözəlov ön plana keçirildi və muğamımız ağır basqılardan qurtulmuş oldu.

Tezliklə Zülfü Adıgözəlovun ardıcılları əmələ gəldi. Ağabala Abdullayev, Sahib Şükürov, Əbülfət Əliyev, İldırım Həsənov, Mütəllim Mütəllimov, Hacıbaba Hüseynov, Əlibaba Məmmədov,cənubda Mustafa Payan (O taydan bu taya Mustafa Payan, Oxuyur Vahidin qəzəllərini -B.Vahabzadə) sonrakı dövrlərdə Ağaxan Abdullayev, Tələt Qasımov, Razi Şükürov, və başqaları məhz Zülfü məktəbinin yetirmələridir. Maraqlıdır ki, 30-cu illərin ortalarından 50-ci illərin axırlarına qədər zil oxuyanlara meydan verilmədi. Hətta inqilaba qədər artıq tanınmış xanəndələr Xan Şuşinski və Seyid Şuşinskinin səsləri lentə yazılmırdı.

Yaqub Məmmədovun səhnəyə gəlməsi ilə “zilxanlara” qismən imkan verildi.Sonrakı illərdə Canəli Əkbərov, Sabir Mirzəyev, Qədir Rüstəmov, Qaraxan Behbudov və Alim Qasımov çətinliklə olsa da, öz sözlərini deyə bildilər. Lakin “zilxanlara” hücum heç vaxt dayanmadı və bu gün də davam edir.

Zil zəngulələrə münasibətin acı nəticəsidir ki, Ovşarı muğamını zil pərdədə oxuyan azyaşlı ifaçı Sabir Ağayev növbəti turda Şur (Şur-şahnaz) muğamını axıra qədər bəm pərdədə ifa etdi və haqlı olaraq aşağı bal aldı.

Muğamın gözəlliyi şaqraq zəngulələrlə ifadə olunur, züm-zümə etməklə yox!

Azyaşlıları və gəncləri hazırlayan xanəndələrimizin zəhməti danılmazdır və hər cür alqışa layiqdir. Amma müəllimlərin zalda hərəkəti, bəzən az qala işarələr etməsi düzgün deyildir. Məsələn: 10-cu turda Ülkər Abdullayeva “Mahur hindi” muğamını əla ifa etdi və haqlı olaraq münsiflərdən maksimum bal aldı. Sənətdə olduğu kimi pedoqoji fəaliyyətində də böyük uğurlar qazanan müəlliminin sürəkli, nümayişkarana və davamlı şəkildə alqışlaması müsabiqə qaydalarına uyğun deyil. Yenə 10-cu turda Vüqar Əbülovun ifasına ağsaqqal münsifin öz hisslərini təkcə üz ifadəsi ilə deyil, həm də əl oynatması ilə büruzə etməsi müsabiqə ruhuna tamamilə zidd hərəkətdir.

Fikrimizcə ifalar qiymətləndirilərkən məxsusi hallar da qeyd olunmalıdır.

Məsələn: 10-cu turda Humayun oxuyan Məftun Səfərli “bidad”da bir ağız segah etdi. Deyilənlərə görə Məftuna qədər bunu heç kim etməmişdi. Lakin, təəssüf ki, münsiflər bu “ilki” layiqincə qiymətləndirmədilər.

Müsabiqə qaydalarına uyğun olsa da, xanəndənin qəzəli üzünə oxuması ifanın effektini azaldır. Keçən müsabiqələrdə belə xanəndələrə tövsiyə xarakterli iradlar səslənsə də, bir neçə dəfə üzünə oxuyan Vüqar Əbilova heç bir söz deyilmədi.

Xalqımız həmişə sənətə və sənətkara hörmətlə yanaşıb, son tikəsini bölüşüb, yaşadıb sənətkarı. Son 30 ildə bu sevgiyə dövlət qayğısı da əlavə olunub. Tam məsuliyyətlə demək olar ki, bu gün dünyanın heç bir ölkəsində sənətkarlar dövlət qayğısı ilə bizdəki səviyyədə əhatə olunmayıb. 200-ə yaxın sənət adamına fəxri adlar verilib, müxtəlif mükafatlarla təltif olunublar. Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın böyük sənətkarımız Əlibaba Məmmədovu xəstə olarkən evində yoluxması və onunla dialoqu bunun bariz nümunəsidir.

Hamıya bəllidir ki, muğamımızın və keçirilən müsabiqələrin əsl hamisi hörmətli Mehriban xanımdır. Təsadüfi deyil ki, məhz Mehriban xanımın səyi və dəstəyi nəticəsində 2008-ci ildə muğamımız UNESKO-nun mədəni irs siyahısına daxil edilib. Sonrakı illərdə tar, kamança və digər mədəniyyət nümunələrimiz cəmi 13-ü bu siyahıya əlavə olunub.Bu günkü muğam müsabiqəmizdə Mehriban xanımın dəstəyi və xeyir duası ilə həyata keçirilir. Münsiflər Mehriban xanımın bu qayğısına tez-tez, yerli-yersiz təşəkkür səsləndirməkdənsə, öz vəzifələrini layiqincə icra edib, doğru-düzgün seçim etsəydilər, daha yaxşı olardı.

Heç kim unutmasın ki, ictimai-siyasi fəaliyyətində minlərlə xoşməramlı əməllərinə görə nəinki ölkəmizdə, hətta dünyada xeyirxah insan kimi tanınan Mehriban xanım həm də Heydər Əliyev ocağında yetişmiş tanınmış dövlət xadimidir. Və bir gün himayə etdiyi, mən deyərdim ki, hətta əzizlədiyi layihənin icra vəziyyətini yoxlatdırar!!!

TƏKLİFLƏR.

1. Gələcək müsabiqələrdə münsiflər mütləq rotasiya olunmalı, Qəzənfər Abbasov, Aqil Məlikov kimi muğam biliciləri dəvət edilməlidir.

2. Münsiflər səhvləri qeyd edirlər, lakin necə oxumağı göstərmirlər. (Bir neçə dəfə Fərqanə Qasımova və Teyyub Aslanov bunu etdilər) Bu boşluğu doldurmaq üçün Təyyar Bayramov, İlkin Əhmədov, Babək Niftəliyev və Gülyanaq xanım kimi nisbətən gənc sənətkarları münsiflər heyətinə qatmaq lazımdır.

3. Münsiflər seçilərkən sənətdə uğurları, ustalığı ilə yanaşı fikrini səlis ifadə edən, natiqlik qabiliyyəti olan sənətkarlara üstünlük verilməlidir.

4. Bal verilməsi 5-8 arası olmalı, 9 bal çıxarılmalı və son dərəcə yüksək ifaya görə, nadir halda 10 bal göstərilməlidir. Münsiflərə hər turda bir dəfə 10 bal vermək hüququ verilməlidir.

5. Müsabiqənin obyektiv keçirilməsi üçün ifaçını hazırlayan müəllimlərin zalda olması düzgün deyil.

6. Qaliblər müəyyən edilərkən sosial şəbəkələrdə kimin ifasına neçə nəfərin baxması nəzərə alınmalıdır.

7. Aparıcıların alqışların kəsilməsində və münsiflərə söz vermə ardıcıllığında müəyyən qayda yaradılması zəruridir.

8. Tamaşıçıların zala buraxılmasında tərəfsizlik olmalıdır. Eyni münsifləri və izləyiciləri nə qədər görmək olar? Arzu edənlərin nə vaxt, hara və kimlərə müraciət etməsi əvvəlcədən elan olunmalıdır.

P.S.

Xalq artisti Mənsum İbrahimova

Hörmətli Mənsum müəllim!

Bir dəfə Sizinlə söhbətimizdə xanəndələrimiz nə üçün İslam Abdullayevin, Şəkili Ələsgərin, M.M.Fərzəliyevin təsniflərinə müraciət etmirlər deyə soruşduqda “indi o səslər yoxdur” dediniz və mən Sizinlə razılaşdım. Qocaman xanəndələrin biri deyirdi ki, klassik muğam Yaqubla getdi, Arifdə ilişib qalıb. Böyük sənətkarımız Əlibaba Məmmədov çıxışlarının birində dedi ki, hamı oxuyur, amma mən 60 ildə 3 səs eşitmişəm. Xan əmi, Yaqub Məmmədov və Arif Babayev.

Əgər Əlibaba müəllim sağ olsaydı, sonuncu müsabiqədə ifalarında “bərdaşt” eləyən, tarın bütün pərdələrində gəzişən və səs məlahətini itirməyən, bəmdə və zildə ən çətin qəzəlləri doğru düzgün tələffüzlə dinləyiciyə çatdıran, tamaşaçılar tərəfindən ən çox alqış qazanan, sosial şəbəkələrdə baxış sayı hamıdan üstün olan, yerli-yersiz irad və tənqidlərə məruz qalsa da, ruhdan düşməyib finalçı olmağı bacarıb, şərikli 3-cü mükafata layiq görülən, Cabbarın “Vilayətisini”, Seyidin “Bərdaştını” (çahargah), Ələsgərin “Rahabını”, Xanın “Kürdü- şahnazını” , Yaqubun ağ segahlı “Mənsuriyyəsini” 21-ci əsrə daşıyacaq, Sizin dediyiniz “səslə” bir əsrdən sonra İslamın “yetim segahını”oxuyan və bununla da klassik muğamla müasir muğamın sintezini yaradan Daşqın Kürçaylını da bu siyahıya əlavə edərdi. Allahın nəzəri, ustadların diqqəti bu gəncin üzərində olsun.

Amin.

Şərhlər

Səməndər Məmmədli 2022-11-10 23:03:49

Əziz və hörmətli Ələmdar müəllim, sizə sonsuz təşəkkürlər! Arzu edirəm bizim xalqımız sizin kimi savadlı, bacarıqlı və ziyalı insanın varlığının tezliklə fərqinə varar və bunu ən mükəmməl səviyyədə qiymətləndirər. Bizim sizin kimi insanlara çox ehtiyacımız var. Allah sizi qorusun. Amin.

Nizami Yisifov 2022-08-18 21:30:59

Ələmdar müəllim təşəkkürlər !!! Daşqın Kürçaylı birinci yerə layiq idi. Bu müsiflərin ən böyük səhfi idi. Bu yaşda hər oxuduğu muğamın bütün şöbələrində qorxmadan gəzişmək müsabiqədə iştirak edən uşaqların heç birində yox iidi.

Əliyev Şəmsəddin 2022-08-13 18:14:37

Dəyərli Ələmdar müəllim! Doğrusu heyrət etdim.İncə sənətin -muğamın incəliklərinə bu qədər bələdçilik hüquqşünasa hardandır? Amma cavabını özüm də tapdım."Hüquqşünas üşün əlçatandır",-deyə düşündüm.Sizin kimi peşəkar və təcrübəli hüquqşünasa muğam mövzusu qəribə deyil. Muğamı,klassik mahnıları sevən və bəzən o mahnı gəmilərində yırğalanıb üzəndə runum cavanlaşır.Xəyallara dalır,nakam gəncləri gözlərimin önünə gətirib bir az xoşhal,bir az kövrəlsəm də ləzət alıram.Sənin məntiqli təhlil və şərhini də oxuyandan sonra keçmişə getdim…Var olun. Yazdıqlarında danılmaz həqiqət var.Həqiqəti yazan qələmin mürəkkəbi isə həmişə şəhidlərin qanına bərabər tutular-Peyğəmbər kəlamını xatırladım.Əslində müsabiqədə iştirak edən namizədin müəllimi münsiflərin sırasında oturub səs verməsi həqiqətə kölgə salır,maraqların toqquşmasına imkan verir,şəxsi maraqlar ictimai marağı üstələyir.Kimin nə deməsindən və necə düşünməsindən asılı olmayaraq bu belədir.Yazdığınız kimi münsiflərin rəyi,bəzən şahə qalxan bal “dəyənəyi”ilə uzlaşmır(Kursiv mənimdir).Və yaxud Kürçaylının ifasından sonra sürəkli alqışlar həqiqi balın elan olunmasının davamı kimi dəyərləndirilməliydi.Amma…əksini görəndə həqiqət yazıq görkəmdə salonu tərk etdi… Münsiflərin müasir durumu “tələb və təklif”ə uyğun deyil.Düz qeyd edirsiniz ki,heyət rotasiya qaydasında işini davam etdirməlidir.Zamanında münsiflərin məhz bu əksər tərkibi Universitetin uzun müddət Muğam kafedrasına rəhbərlik etmiş,çoxlu qəzəl bilən məşhur xalq artisti Canəli Əkbərovu heyətə buraxmadı.Amma düz davrandılar.Ona görə ki,Canəli orada olsaydı,bəziləri tərkibdə əriyəcəkdi.Mərhum onu da özünə dərd etdi…Bu gün Canəli Əkbərovun kartotekada olan,Seyid Şuşinskinin səsinə bənzər “…Can vermə qəmu eşqə ki,eşq afəti candır…”sözlərilə başlanan “Mənsuriyyə”sini hələ ki,oxuyan olmayıb.Qənaətim belədir.Allah xatirinə heç kim inciməsin. Bəli,gözəl muğam ifa edən gənclərimiz çoxdur.Amma onların hələ(bəzilərini)münsif olaraq iştirakı bəlkə də tezdir. Az qala unudacaqdım.Uzun zaman muğam sənəti ilə məşğul olanlar var,amma repertuarında 4 və ya 5 qəzəl səsləndirirlər.Muğam ifaçıları böyük Fizulinin,Nəbatinin,Seyid Əzimin,Nəsiminin,Şəhriyarın,Bəxtiyarın,Vahidin qəzəl janrından çox az istifadəsi təəssüf hissi yaradır.Bu sırada xalq artistləri də var.Bəzən bildikləri qəzəlləri dinləyicilərə yanlış çatdırırlar.Alimdən başqa çox qəzəl bilən xalq artisti yoxdur. Çox istərdim ki,qiymətləndirmədə tərəfkeşlik olmasın,oxuyanlar ancaq“qarabağlıdır”,-deyə düşünməsinlər.”Çahargah”da,”Segah” və digər muğamların adı fars mənşəl sözlərdir.Qarabağa aidiyyəti yoxdur.Bəli,yaxşı və məlahətli səsə malik Qarabağlılar çoxluq təşkil edir.Allah qorusun !

Rahib 2022-08-11 16:30:30

Huquqwunas hara musiqi hara.goresen oz iwinide bilir.

İsmayıl Səlimov 2022-08-11 12:04:42

Allah Əlibaba müəllimə rəhmət etsin.Münsiflər heyəti elə sənətkarlardan olmalıdır.Tərəfsiz ,düzgün ,ədalətli.Əgər bu gün başqa bir sahədə çalışmış bir ziyalımız Ələmdar m (əslində hər bir sahədə öz sözünü deyən musiqi,şahmat və digər sahələrdə)muğam sənəti,münsiflər heyəti,iştirakçılar haqqında öz irad və təkliflərini verirsə buna sevinmək , düşünmək lazımdır.Demək harada isə boşluqlar var.Əgər bu gün Dövlət səviyyəsində muğam sənətimizə bu qədər dəstək varsa,bir vətəndaş kimi hamımızın borcudurki ,bu şərəfli işdə muğam sənətimizin nəsildən nəsilə ötürülməsində əbədi varlığına dəstək olaq.

Şakir Ələsgərov 2022-08-11 10:18:13

Hörmətli Ələmdar müəllimin muğam müsabiqəsi haqda yazdığı fikirlər təqdirə layiqdir və fikrimcə, növbəti müsabiqələrdə mütləq nəzərə alınmalıdır. Yazı müəllifini obyektiv olduğuna görə alqışlayıram

Roma 2022-08-11 00:03:21

Çox sağ olun Ələmdar müəllim! Sizin təhlilinizi çox bəyəndim...

lala metin 2022-08-10 20:34:32

Urəyimdən keçenləri və həqiqətləri yazdığınız üçün təşəkkürlər.

Ramazan SİRACOĞLU 2022-08-10 17:06:14

Görkəmli hüquqşünas ziyalımız Ələmdar müəllimin musiqi savadına, məsələnin mahiyyəti üzrə təhlilinə, haqlı iradlarına, məntiqi ümumiləşdirməsinə və rasional təkliflərinə heyran qaldım. Gerçəkdən də, münsiflər heyəti müntəzəm olaraq dəyişdirilməli, musiqi nəzəriyyəsini dərindən bilən, avazı xoş, tələffüzü səlis, nitqi rəvan, iddiası ilə ifaçılıq qabiliyyəti uyğun, zəruri hallarda məsələni şəxsi performansı ilə əyani şəkildə açıqlayan savadlı mütəxəssislər cəlb olunmalıdır. Təəssüf ki, məşhurların bəziləri zənguləni qışqırıqla qarışdırır. Çox təriflənənlərdən biri bu yaxınlarda bir televiziya proqramında dahi bəstəkarımız Fikrət Əmirovun “Şeyx Sənan” əsərinə bəstələdiyi, sözləri ölməz şairimiz Hüseyn Cavidə aid olan əsəri səhv oxudu: “Nə xəlq olaydı, nə xaliq, nə eşqi-həsrət olaydı”. Bu misradakı ifadə, əslində, “əşki- həsrət”dir. “Əşk” gözyaşı deməkdir. Maraq üçün xatırlatmaq istəyirəm ki, “eşqi- həsrət” izafət birləşməsinin mənası yoxdur, lakin “əşki- həsrət” ifadəsi “ayrılıq yaşları, həsrətin gözyaşları” anlamındadır. O xanəndə Cavidin “olaydı” sözünü də “oleydi” şəklində tələffüz edirdi.

Rəfail Əliyev 2022-08-10 16:18:25

Çox sağ olun Ələmdar müəllim!

Son yazılar


Новости

Обзор на EPOS GTW 270 Hybrid

Они доступны только в этой цветовой гамме из оружейного металла. Обновление 22 апреля, 10:03 утра по восточному времени: EPOS выпустила обновление прошивки для GTW 270, доступного через программное обеспечение Gaming Suite на ПК, которое обеспечивает одновременное Bluetooth и беспроводное подключение к его ключу USB —C. Вы можете переключаться между режимами, нажав кнопку на ключ. Компания говорит, что теперь он доступен. Гибридные наушники GTW 270 стоимостью 199 долларов от аудиокомпании EPOS, насколько мне известно, являются первыми по — настоящему беспроводными наушниками, созданными для игр, но сами наушники не являются самой большой точкой продаж. Приемник Bluetooth USB-C, который поставляется с наушниками, получает это различие. Он намного компактнее, чем стандартные USB-ключи размером с флэш-накопитель, входящие в комплект многих гарнитур. Он также более способен работать с кодеком aptX low latency (aptX LL), который обеспечивает хорошее звучание звука без заметной задержки. Используя приемник, гибрид GTW 270 может быть особенно хорош для быстро развивающихся игр, где звуковые сигналы имеют значение для успеха; но на самом деле, это приятно иметь для любого названия. Однако есть одна проблема: микрофоны не работают, когда вы слушаете звук через приемник USB-C. (Однако встроенные микрофоны наушников работают, когда они подключены к устройству через Bluetooth.) Гибрид EPOS GTW 270 Вот звезда шоу. Это больше зависит от технических ограничений aptX, чем от принятия решений EPOS. Чтобы определить приоритет полосы пропускания для качества звука и быстродействия, при прослушивании с помощью ключа USB-C активен только канал воспроизведения. Это потенциальный разрыв сделки для некоторых геймеров, которые, возможно, захотят перейти в голосовой чат с друзьями на своих консолях. Но к чести EPOS, задержка между ключом и наушниками действительно кажется несуществующей. Эти бутоны цвета оружейного металла имеют простой, сдержанный дизайн, чтобы они не слишком высовывались из вашего уха. Они не слишком тяжелые, и посадка удобная, благодаря сменным силиконовым ушным наконечникам, которые помогают получить хорошую герметичность в ухе. Что касается элементов управления, у них есть только одна многофункциональная кнопка, которая обрабатывает приостановку и возобновление музыки, смену треков, а также прием телефонных звонков. Другими словами, без ключа USB-C они не являются чем-то особенным. (EPOS действительно делает версию за 169 долларов без ключа.) Для общего использования — например, для телефонных звонков или музыки — вы можете получить больше, потратив меньше, если посмотрите некоторые из вариантов в руководстве по покупке доступных беспроводных наушников моего коллеги Криса Уэлча. НАШ ОБЗОР ГИБРИДА GTW 270 7 ИЗ 10 Плюсы Незаметная задержка при подключении к ключу USB-C Сменные силиконовые наконечники для комфорта и звукоизоляции Совместимость с несколькими устройствами Минусы Микрофоны не работают при подключении через USB-C Чехол для зарядки, подверженный царапинам Они легки в использовании по цене За пределами игр эти наушники можно использовать, как и любой другой беспроводной набор, для подключения к телефону, планшету или ноутбуку через Bluetooth. Они поддерживают Bluetooth 5.1 (с кодеком SBC или aptX, в зависимости от устройства, к которому вы подключаетесь) для музыки, видео, игр и телефонных звонков, и EPOS говорит, что вы можете сопрягать их с восемью устройствами. Сопряжение выполняется, удерживая нажатой кнопку на корпусе зарядки. Гибрид EPOS GTW 270 Единственная кнопка гибрида GTW 270 находится на левом наушнике. Говоря о зарядном чехле: он имеет цельнометаллическую конструкцию, которую, к сожалению, очень легко поцарапать. Он заряжается через USB-C; при полной зарядке EPOS говорит, что он может обеспечить до 15 часов дополнительного времени автономной работы наушников. В течение рассматриваемого периода гибридные наушники GTW 270 достигли пятичасовой отметки времени автономной работы, что соответствует заявлениям компании. И если вы тот, кто время от времени совершает потную пробежку или просто не хочет попасть под дождь, они водонепроницаемы по стандарту IPX5. Я провел последние несколько недель, используя наушники, чтобы играть в игры поочередно на моем PS5, моем коммутаторе и моем рабочем ноутбуке несколько раз в день. (Если вам интересно, в комплект поставки входит адаптер, который позволяет подключить ключ к устройству с портами USB Type-A.) Гибрид GTW 270 работает как любая беспроводная игровая гарнитура, но действительно беспроводной форм - фактор имеет некоторые очевидные преимущества. Мне нравится, что они позволяют мне свободно передвигаться по проводам, и их использование не изолирует меня (или не портит мои волосы), как громоздкие банки для ушей. Приемник предварительно соединен с бутонами, и они подключаются почти мгновенно. Гибрид EPOS GTW 270 Каждый наушник заряжается через контактные точки, а светодиоды показывают оставшееся время автономной работы. Мне также нравится удобство использования только правого наушника (правый управляет передачей Bluetooth, поэтому прослушивание только через левый наушник не работает), поэтому я могу держать ухо доступным для прослушивания отправленных пакетов. Это, конечно, не является чем-то новым для людей, которые уже используют действительно беспроводные наушники. Это просто кажется новым, чтобы испытать эту свободу с игровой гарнитурой. В течение отчетного периода я попробовал римейк "Души демона", "Бог войны" 2018 года, "Приключения в кольце" и "Призрак Цусимы", а также несколько других игр. Хотя у них нет самой широкой звуковой сцены или самого четкого частотного разделения, которое я слышал для прослушивания музыки, они сияют игровым звуком — в частности, эффектами объемного звучания и доставкой басов. Общее качество звука не является взрывоопасным, и есть предел тому, насколько захватывающими могут быть эффекты объемного звучания, учитывая небольшие драйверы наушников. Но звук не слишком скомпрометирован. Если вы не хардкорный геймер, которому нужно услышать каждую деталь в кристально чистой презентации, они, скорее всего, подойдут вам. Гибрид EPOS GTW 270 Они великолепно работают как с PS5, так и с коммутатором. Для расширения совместимости в комплект поставки входит адаптер USB-C-USB Type-A. Гибрид GTW 270 был бы очень близок к идеалу, если бы микрофоны работали при подключении с помощью ключа USB-C. Увы, это не так, поэтому использование ключа будет практически бесполезно для тех, кто часто играет в многопользовательские игры с друзьями. (Это немного другая история, если вы играете в много однопользовательских игр и не возражаете против отсутствия микрофона для игр.) Поскольку наушники не так уж полезны для игр без ключа, это означает, что вы идете на большой компромисс, и это тот, который ни одна из лучших игровых гарнитур, которые я тестировал (большинство из которых дешевле, чем это), не просит вас сделать. Это твой выбор. Часы OnePlus - это первые умные часы от OnePlus. Он стоит всего 159 долларов и длится до двух недель между зарядками, но он также делает намного меньше, чем конкурирующие умные часы от Samsung, Fossil, Apple и других. https://www.theverge.com/22241197/epos-gtw-270-hybrid-truly-wireless-earbuds-usb-c-gaming-bluetooth

Лучший Chromebook 2021 Lenovo Chromebook Duet

Лучший Chromebook 2021 Lenovo Chromebook Duet Lenovo Chromebook Duet-это впечатляющее конвертируемое устройство за 279 долларов. Часть руководства Verge по Chrome OS и Chromebook Дуэт Chromebook от Lenovo далек от безупречности. Но когда вы оцениваете устройство, которое начинается с 279 долларов, вопрос не в том, “Является ли это идеальным устройством”, а в том, “Лучше ли это, чем другие вещи, которые вы можете получить за эту цену” Chromebook в этом ценовом диапазоне, как правило, неуклюж и дешев, как Chromebook 14 от HP или Chromebook x360 12b. Если вам нужна альтернатива Windows, вы смотрите на самый нижний конец линий Acer Aspire или Acer Swift или другие чрезвычайно простые варианты, такие как Motile 14. И, конечно, есть iPad начального уровня и другие базовые планшеты Android, но они не поставляются с клавиатурой. Lenovo, безусловно, срезала некоторые углы, чтобы сократить дуэт Chromebook до этой ценовой точки. И поскольку я работаю профессиональным ворчуном, я буду ворчать. Но в конце дня они чувствуют себя как срезанные углы — не как серьезные ошибки, которые значительно затрудняют работу устройства. И после нескольких дней использования дуэта в качестве основного драйвера я чувствую себя комфортно, говоря, что он гораздо больше похож на Surface Go с некоторыми уступками, чем на ультрабюджетный ПК. НАШ ОБЗОР Duet Chromebook ОТ LENOVO 8,5 ИЗ 10 Плюсы Ультра портативный 11-часовое время автономной работы В комплекте клавиатура и подставка для ног Вы не можете превзойти цену Минусы Тесная клавиатура и тачпад Только один порт (и это не разъем для наушников) Не хватает лошадиных сил для серьезной многозадачности По сравнению с последними iPad или более дорогими хромбуками, такими как Pixelbook Go, Chromebook Duet имеет значительные недостатки. Но эти устройства являются шагом вверх в цене (особенно если вы включаете крышки клавиатуры). Если вы ищете кабриолет в диапазоне ниже 300 долларов, у которого есть нога в обеих дверях, дуэт-лучшее, что вы найдете. Базовая модель Chromebook Duet имеет 4 ГБ оперативной памяти и 64 ГБ памяти. В стоимость входит клавиатура и подставка, чего не скажешь о Surface Go или любой другой модели iPad. Я протестировал версию за 299 долларов, которая имеет тот же процессор и оперативную память, но 128 ГБ памяти. Двадцать долларов — это не огромная разница, поэтому я рекомендую вам пойти на дополнительное хранилище, если вы можете себе это позволить-64G быстро заполнится, если вы планируете загружать много приложений, видео или других носителей. Дуэт Lenovo Chromebook Лучшие ноутбуки 2020 Lenovo Chromebook Duet Легко изменить угол наклона экрана. Помимо его головокружительной цены, главное, что нужно знать об этом Chromebook,-это то, что он маленький. При 10,1 дюйма это типичный размер для планшета, но если вы пытаетесь использовать его так, как вы использовали бы рабочий ноутбук (например, с десятками вкладок и окон рядом), все становится тесным. Я смог написать весь этот обзор на дуэте, но возвращение к 13-дюймовому 32-дюймовому экрану на моем персональном компьютере казалось совершенно новым миром. Дисплей действительно имеет соотношение сторон 1610, что я ценю, и если вы привыкли использовать 169 панелей, вы заметите дополнительное вертикальное пространство. Я все еще чувствую себя немного менее стесненным на 13-дюймовом экране 169, но это близко. Как следствие, съемная клавиатура также крошечная. Большинство клавиш не страшны для нажатия; на самом деле они немного больше, чем клавиши Surface Go, с шагом около 1,3 мм. К тесной настройке потребовалось некоторое время, чтобы привыкнуть, но после дня или около того использования устройства я смог достичь своей обычной скорости набора текста (около 130 слов в минуту). Однако Lenovo пришлось пойти на компромисс с клавишами на окраине колоды (tab, backspace, enter, двоеточие, апостроф, тире и т. Д.). Они крошечные (чуть более половины размера буквенных клавиш), и их нажатие было рутиной. Даже после использования устройства в течение нескольких дней я все еще правильно нажимал backspace примерно в 75 процентах случаев — я не могу сказать вам, сколько раз я вместо этого хлопал знаком равенства. Точно так же я очень часто нажимал enter, когда хотел нажать соседнюю клавишу апострофа. Нажатие на тире, которое находится слева от клавиши "равно", было похоже на сценарий "иголка в стоге сена", и я инстинктивно избегал использования тире в своем письме. Я предполагаю, что вы привыкнете ко всему этому, если купите Дуэт, но ожидайте крутой кривой обучения. ТЕХНИЧЕСКИЕ ХАРАКТЕРИСТИКИ LENOVO CHROMEBOOK DUET (В СООТВЕТСТВИИ С ОБЗОРОМ) MediaTek Helio P60T 4 ГБ ОПЕРАТИВНОЙ ПАМЯТИ 128 ГБ памяти 10,1-дюймовый дисплей (1920 x 1200) батарея емкостью 7000 мАч (27 Вт * ч) Адаптер 10 Вт Два динамика Два цифровых микрофона Один порт USB-C Вы не будете шокированы, узнав, что тачпад также небольшой-3,4 х 1,9 дюйма. Он прекрасно себя чувствует и грамотно прокручивается (хотя у меня маленькие руки). У меня были некоторые проблемы с щелчком и перетаскиванием (я часто прибегал к этому на сенсорном экране), и щелчки двумя пальцами иногда регистрировались как обычные щелчки. Кроме того, когда клавиатура неровно лежала у меня на коленях, она иногда поворачивалась в положение, когда кликер перестал работать (болезнь, с которой вы будете знакомы, если раньше использовали дешевые чехлы для клавиатуры). Если вы предпочитаете использовать экран, дуэт также совместим со стилусами USI. Если вы надеялись подключить кучу периферийных устройств вместо прилагаемой клавиатуры, убедитесь, что у вас есть разветвители и ключи на буксире. Дуэт имеет всего один порт USB-C, который будет занят всякий раз, когда устройство заряжается. Было бы неплохо иметь хотя бы аудиоразъем, хотя Lenovo включает в себя ключ для наушников. (Пока мы составляем списки пожеланий, будет приветствоваться еще один порт USB-C, чтобы мы могли подключить мышь во время зарядки). Дуэт Lenovo Chromebook Дуэт включает в себя подставку и клавиатуру. Дуэт Lenovo Chromebook. Снаружи на экране был сильный яркий свет. Однако при такой цене я не рассматриваю тесную периферию как ошибку со стороны Lenovo; это компромисс, который вы делаете. В обмен вы получаете довольно компактное и портативное устройство. Один только планшет весит 0,99 фунта (449g), а с клавиатурой и подставкой для ног он составляет всего 2,03 фунта (921g). И, несмотря на углы, которые были срезаны с помощью клавиатуры и тачпада, ни одна часть дуэта не выглядит и не кажется дешевой. Сам планшет изготовлен из алюминиевого сплава, который прочен и приятно держать. Обложка сделана из шикарной серой ткани — в закрытом состоянии она выглядит как классный блокнот. И клавиатура, и подставка надежно оставались на месте, пока я пользовался устройством. Дуэту действительно не хватает двухкомпонентного магнитного механизма, который Surface Go использует для удержания обеих крышек на месте, что означает, что клавиатура имеет тенденцию скользить, когда ноутбук закрыт. Опять же, углы. Еще одна область, где дуэт пробивает выше своей весовой категории срок службы батареи. Lenovo утверждает, что 10 часов; Я приблизился к 11 с половиной, запустив устройство через свою типичную рабочую нагрузку вкладок Chrome и приложений, включая Gmail, Twitter, Slack, Asana, Facebook, Документы и листы, а также случайный вызов масштабирования и потоковую передачу Spotify, с экраном средней яркости. В тот день, когда я использовал только Chrome, я получил чуть больше 12. (Lenovo, однако, экономила на зарядном устройстве; включенный в комплект 10 Вт USB-C кирпич только увеличил мощность устройства на 24 процента за час.) Есть четкое (по крайней мере, частичное) объяснение этому результату-процессор низкого класса. Lenovo использует восьмиядерный процессор MediaTek Helio P60T с частотой 2,0 ГГц. По мощности он ближе к бюджетному процессору смартфона Snapdragon, чем чипы Intel, которые вы найдете в хороших хромбуках. Учитывая это, выступление Дуэта было на удивление достойным. Если вы просматриваете несколько вкладок, транслируете Netflix или запускаете одно или два приложения, у вас не должно возникнуть проблем. Я даже смог запустить ежедневную дозу от восьми до 12 вкладок Chrome и от шести до восьми приложений для Android без особых проблем. Docs и Spotify разбились один или два раза, но это не было серьезной проблемой. Было почти невозможно сделать что-либо еще во время вызова масштабирования (хотя это может быть скрытым благословением для моих коллег). Я также запустил дуэт в течение дня использования только Chrome, и все начало замедляться примерно на 15 вкладках. Но опять же, тяжелая многозадачность-это не то, для чего предназначено это устройство (и 4 ГБ оперативной памяти, вероятно, является таким же ограничивающим фактором, как и процессор). СОГЛАСИТЕСЬ ПРОДОЛЖИТЬ ДУЭТ LENOVO CHROMEBOOK Теперь каждое интеллектуальное устройство требует, чтобы вы согласились с рядом условий и положений, прежде чем сможете его использовать, — контрактов, которые на самом деле никто не читает. Мы не можем прочитать и проанализировать каждое из этих соглашений. Но мы начали подсчитывать, сколько раз вам нужно нажать “согласиться” на использование устройств, когда мы их просматриваем, поскольку это соглашения, которые большинство людей не читают и определенно не могут вести переговоры. Чтобы использовать Lenovo Chromebook Duet, вы должны согласиться Подключение к Wi-Fi Условия предоставления услуг Chrome OS Синхронизация Chrome (перенос истории, закладок, паролей и других настроек из вашей учетной записи Google) Персонализированные сервисы Google Условия предоставления услуг Google Play Следующие соглашения являются необязательными Отправляйте диагностические данные и данные об использовании в Google Учетная запись Google Резервное копирование на Google Диск Разрешить приложениям и службам с разрешением на местоположение использовать местоположение вашего устройства Google Assistant voice match Пусть помощник покажет вам информацию, связанную с тем, что находится на вашем экране Подключение к телефону Android Итоговый подсчет пять обязательных соглашений и семь факультативных Говоря о зуме, дуэт имеет две камеры, включая 2-мегапиксельную переднюю стрелку и 8-мегапиксельную заднюю стрелку. Оба были на самом деле лучше, чем веб-камеры, которые я обычно вижу на ноутбуках. Мое лицо во время видеозвонков было четким и не особенно размытым, а камера заднего вида не делает невероятных фотографий, но прекрасно подойдет, если вам нужно сделать снимок ваших заметок или слайда PowerPoint. Двойные динамики (расположенные в верхней панели) обеспечивали удивительно хорошо сбалансированный звук, который был четким при более высокой громкости. Они не становятся такими громкими, как многие полноразмерные ноутбуки-это понятно, учитывая их размер, но это еще одна причина, по которой на этой штуке действительно должен быть разъем для наушников. Игра также была хорошим опытом. Перелистывание Легенд и Легенд о монстрах иногда заикалось, но в целом было довольно гладким. Они также выглядели четко на экране 1920 x 1200. Дуэт даже хорошо поработал с фотоработами в Lightroom. Редактирование, как отдельных фотографий, так и пакетов, не было мгновенным, но и не было мучительно медленным; этот опыт был примерно на одном уровне со среднечастотными хромбуками на базе Intel, которые я тестировал в прошлом. (Панель немного тусклая для тех, кто занимается серьезной творческой работой; яркий свет был достаточно сильным, чтобы экран было трудно увидеть на открытом воздухе). Дуэт Lenovo Chromebook. Буквенные клавиши в порядке, но внешние-это борьба. Переходя к программному обеспечению, все, что нравится людям Chrome OS в Chrome OS, здесь. Дуэт загружается быстро, интерфейс прост, вы получаете автоматическое обновление фона каждые шесть недель, у вас есть доступ к вашим любимым приложениям для Android (включая Microsoft Office) через Google Play Store, а Google Assistant может отвечать на ваши запросы и составлять вам компанию. ОС хорошо интегрирована с остальной экосистемой Google, и есть множество симпатичных способов использовать ее с вашим телефоном Android. Дуэт поддерживает мгновенную привязку, что означает, что вы можете автоматически подключать его к соединению для передачи данных вашего телефона без необходимости возиться с горячими точками. Вы также используете Android для удаленного входа и выхода из Chromebook, если он находится поблизости. И вы можете использовать Click-to-Call для отправки контактных номеров из дуэта на свой телефон. Обычные предостережения Chrome OS также применимы; Приложения для Android являются хитом или промахом, причем некоторые из них хорошо оптимизированы для Chromebook, некоторые из них в порядке, но хуже, чем их браузерные эквиваленты, а некоторые (привет, Facebook Messenger) являются абсолютными катастрофами. По - прежнему гораздо сложнее загружать приложения, чем на Android. Как только вы поймете, какие приложения вы можете безопасно использовать и что вы должны хранить в Chrome, вы сможете отлично ориентироваться в операционной системе. Но если вы новичок в Chromebook, есть кривая обучения. ПРИМЕНЯЮТСЯ ОБЫЧНЫЕ ПРЕДОСТЕРЕЖЕНИЯ CHROME OS Самое интересное здесь то, что Google также внесла несколько изменений в Chrome OS, чтобы оптимизировать его для конвертируемого форм-фактора. Google говорит, что Duet-это первое устройство, которое когда-либо запускалось с версией Chrome, которая на самом деле оптимизирована для использования на планшетах. (RIP Pixel Slate). Существует три режима типа” Режим " (когда клавиатура подключена), режим просмотра (когда подставка открыта, а клавиатура отсоединена) и режим просмотра (когда это просто планшет). (Режим просмотра и режим просмотра, по сути, одинаковы, насколько я могу судить). Функция заголовка в режиме просмотра-это новая система навигации по жестам. Длинный свайп вверх отправляет вас на начальный экран, короткий свайп вверх вызывает полку приложений, проводя вверх и удерживая показывает все открытые окна приложений. Проведите пальцем вверх, удерживайте и перетащите окно в одну сторону, чтобы разделить дисплей; проведите пальцем вправо, чтобы вернуться к предыдущему экрану. Я бы не сказал, что эти жесты были обязательно плавными — по крайней мере, по сравнению с тем, что вы увидите на iPad. Но это начало системы, которая, как я вижу, в будущем станет довольно отшлифованной, и они действительно немного упростили просмотр в режиме планшета. Ничто в дуэте Chromebook не идеально; Я мог бы весь день придираться к различным неоптимальным качествам клавиатуры, тачпада, производительности или экрана. Но Дуэт не пытается быть идеальным. Он не предназначен для опытных пользователей и не предназначен для тяжелой многозадачности. Имея это в виду, это самое близкое к совершенству, что я когда-либо видел с ноутбука-планшета за 300 долларов. Если вы ищете забавное устройство для детей, которое также может справляться с работой на дому, или портативный 2-в-1 для просмотра Netflix и отправки электронной почты на ходу, дуэт должен отлично работать. Это солидный хромбук среднего уровня 2-в-1, который не может быть таким дешевым, как сейчас. https://www.theverge.com/21262694/lenovo-chromebook-duet-review-tablet-chromebook-chrome-os-price