ÜMİD GƏLƏN İLƏ QALDI...

Nurəddin İsmayıl

2024-cü ilin başa çatmasına sayılı günlər qalmasına baxmayaraq Azərbaycanla Ermənistan arasında bağlanması nəzərdə tutulan sülh sazişi, qarşı tərəfin müxtəlif bəhanələrlə sülhdən yayınma cəhdlərinə görə reallaşmadı.

Dörd il ərzində müxtəlif formatlarda görüşlər keçirilməsinə, istər başda ABŞ olmaqla bir sıra qərb ölkələrinin, istərsə də region ölkələrinin bu işə cəlb edilməsinə baxmayaraq dayanıqlı sülhün əldə edilməsi mümkün olmadı. Sülh sazişi ilə bağlı Azərbaycanın konstruktiv, beynəlxalq hüquq normalarına uyğun təkliflərini ciddiyə almaq əvəzinə, bu dövlət yönətimi Fransa, Hindistan, ABŞ kimi dövlətlərin ona göndərdiyi silahlar hesabına yenidən silahlanma xətti yürütməkdə davam edir. Sanki amansız məğlubiyyətə düçür olan, ordusu bir antiterror əməliyyatla iflic vəziyyətə düşən, silah-sursatını qoyub qaçan və sonda təslimçi sülhə imza atan bu dövlət deyilmiş.

Demarkasiya, delimitasiya ilə bağlı yaradılmış komissiyanın apardığı işlər, Paşinyanın və digər dövlət rəsmilərinin verilən təkliflərin əksəriyyətini qəbul etmələri barədə səsləndirdiyi fikirlər, üçüncü dövlətin iştirakı olmadan danışıqların aparılmasına önəm verilməsi müsbət tendensiyalardan xəbər versə də, prosesin məqsədyönlü şəkildə uzadılması, konstitusiyalarında Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının qaldırılmasını arxa plana keçirmə cəhdləri, ölkəmizi beynəlxalq tribunalardan hədəfə almaq planları bu ölkənin sülh sazişinə sədaqətindən xəbər vermir. Şərti sərhədlərimizdə Avropa İttifaqının yerləşdirdiyi mülkü missiyaya sonradan NATO ölkəsi Kanadanın cəlb edilməsi, bu missiyanın ilk tərkibinin artırılaraq zaman baxımından vaxtın uzadılması, dayanmadan silahlanma cəhdləri, əlbəttə, ölkəmizi ciddi narahat edən məsələlərdir və Azərbaycan bu qeyri-müəyyənlik şəraitində hərbi hazırlığını artırmaq məcburiyyətindədir. Biz zaman-zaman Paşinyanın sülh sazişi ilə bağlı verdiyi bəyanatlardan, vədlərdən sonradan necə yayındığının, ambisiyalarının gerçəkləşməsinə xidmət edən şəraitin yetişməsi üçün vaxt udmasının şahidi olmuşuq.

44 günlük müharibə bitdikdən sonra Paşinyanın separatçı rejimə heç bir dəstək vermədiyi barədə bəyanatlar səsləndirdiyini görsək də, gizlin yollarla bu xuntaya siyasi, maliyyə, hərbi yardım etməsinin şahidi olduq. Yalnız ordumuzun bir günlük antiterror əmaliyyatı onu Azərbaycanla münasibətlərində ehtiyatlı olmağa məcbur etdi. Lakin bütün ümidini onun xeyrinə işləyə biləcək zamana, beynəlxalq havadarlarından gələn təlimatlara bağlayan Paşinyan anlamalıdır ki, o, məğlub dövlətdir və bu məğlubiyyətin diktəsi sülh sazişi ilə bağlı verdiyi vədlərə əməl etməkdir.

Paşinyanın Ermənistanın hücum silahları ilə silahlanmasının ölkəsinin müdafiəsi ilə bağlı olduğuna işarət edən yerli mediyaya son müsahibəsi bu adamın yenə də hiyləgərliyindən, baş aldatmağından xəbər verir. Dövlət başçısı İlham Əliyev Rusiya dövlət kanalına verdiyi müsahibədə başda Paşinyan olmaqla dövlət rəsmilərinin sülh sazişinə hazır olmaları ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlərlə əməlləri arasında ziddiyyətlər olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, Qarabağın Azərbaycana mənsubluğunu bəyan edən Paşinyan konstitusiyalarında dəyişiklik etməli, ölkəmizə qarşı olan ərazi iddialarından geri durmalıdır. Sülh sazişindən söhbət gedirsə, sərhədlərimizdə üşüncü bir ölkənin şpion missiyasının yerləşdirilməsi, sülhə zəmanət verən addımlar atılması əvəzinə Ermənistanın sürətlə silahlandırılması hansı məntiqə uyğundur. Dövlət başçısının cavablandırdığı suallar içində yararsız Minsk Qrupu ilə bağlı fikirləri də iki dövlət arasında ortaq məxrəcə gəlməyin qarşısında əngəl olması baxımından diqqəti çəkir. Haqlı olaraq deyilir ki, Minsk Qrupunun əsas fəaliyyəti Qarabağ probleminin həllinə yönəlmişsə və bu gün Paşinyan Qarabağın Azərbaycana aid olduğunu bəyan edibsə, onda bu başabəla qurumun ləğvini hər iki dövlət niyə tələb etməməlidir.

Görünən odur ki, 2025-ci il də iki ölkə arasında sülh sazişinin bağlanması baxımından sınaq ili olacaq. Paşinyan öz ağalarından gizli təlimatlar almayınca, sülh sazişinin reallaşmasını müxtəlif bəhanələrlə uzatmağa can atacaq. Çünki bu dövlət öz əli, öz başında olan dövlət deyil, qərar verməkdə səlahiyyətsizdir və onun bir vaxtlar vassal olduğu Rusiyadan can qurtarmanın müqabilində Cənubi Qafqazı bir sıra Qərb ölkələrinin döyüş poliqonuna çevirmək kimi üzərinə götürdüyü öhdəliklər var.