BİR OLİQARX NAZİRİN 141 ŞİRKƏTİ LƏĞV EDİLDİ - Tragikomik satınalmaların və şirkətlərin SİYAHISI

Daha 141 şirkət dövlət büdcəsi vəsaitlərinin müəmmalı satınalmalar vasitəsilə “əridilməsində” iştirak etmək missiyasını yerinə yetirərək, “ömrünü” başa vurmaqdadır. Rəsmi mətbuatda bir nəfərin idarə etdiyi bu qədər şirkətin ləğvi haqda elanlar dərc edilib.

Adı şübhəli dövlət satınalmalarında hallandırılan Mehman Canmirzə oğlu Mirzəliyevin direktoru olduğu bu şirkətlərin kimlər tərəfindən yaradıldığı məlum deyil. Məlum olan odur ki, bu şirkətlər 2013-cü ilin sentyabr və noyabr aylarında və ötən ilin yanvar ayında elektron qaydada qeydiyyatdan keçiblər. Ünvan olaraq, Quba, Qusar və Xaçmaz rayonlarındakı kəndlər seçilib. Qeydiyyatdan keçmə və tenderlərdə qalib gəlmə arasında müddət bəzən 2 aya çatır. Satınalmalar üzrə Dövlət Agentliyinin (SDA) açıqladığı məlumatlara görə, bu şirkətlərin bir çoxu 2013-2014-cü illərdə təşkil olunmuş ən azı 243 satınalama prosedurunun qalibi olub.

Qeyd edək ki, SDA-nın tərtib etdiyi dövlət satınalmalarının nəticələri üzrə reyestrdə qalib şirkətlərin adları bir çox hallarda yanlış göstərildiyindən sözügedən ləğv olunan şirkətlərin aşağıda açıqladığımız “uğur siyahısı” güman ki, daha uzun ola bilərdi. "Turan"ın məlumatına görə, ümumi dəyəri 6 milyon 897 min 140 manat olan bu satınalma müqavilələrinin 52-si Milli Elmlər Akademiyasının, 47-si Səhiyyə Nazirliyinin, 40-ı Mədəniyyət Nazirliyinin, 20-si Təhsil Nazirliyinin, 11-i Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin özü və ya tabeli təşkilatları ilə bağlanıb. Qeyri-ciddi şirkətlərlə müqavilə ortağı olanlar arasında Kənd Təsərrüfatı Nazrliyi (6 müqavilə), Gənclər və İdman Nazirliyi (5), Müdafiə Nazirliyi (9), Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Xəzər Kompleks Ekoloji Monitorinq İdarəsi (3), Energetika Nazirliyi (4), yerli icra hakimiyyəti orqanları (18), “Televiziya və Radio Verilişləri” QSC (4) və başqaları da var.

Bir qayda olaraq, birdəfəlik istifadə olunan şirkətlər cari təmir işlərinin, mebellərin, dəftərxana və təsərrüfat mallarının, iri avadanlığın, digər maşın və avadanlığın, ərzaq məhsullarının satın alınması işlərində təchizatçı kimi göstərilir. Onlar, həmçinin, məzmunu qaranlıq olan “digər xərclər”, “idarənin xərcləri”, “sair xərclər” “digər alışlar və xidmətlər”, "kommunal və kommunikasiya xidmətləri” və s. məbləği heç də az olmayan alışları da təmin ediblər. Ən azından büdcədən bu məqsədlə kifayət qədər vəsait bu şirkətlərin hesabına yönəldilib.

Əksər hallarda eyni şirkət bir dövlət təşkilatı üçün bir neçə xidməti eyni zamanda görüb. Məsələn, ləğv edilməkdə olan “TTİ Ltd” MMC Milli Elmlər Akademiyasının İnformasiya Texnologiyaları İnstitutuna 57 min 15 manat dəyərində hansısa xidmətlər göstərib, ona 10 min manatlıq inventar, 5 min manatlıq geyim və 6408 manatlıq dəftərxana ləvazimatları və təsərrüfat malları satıb, 7685 manatlıq nəqliyyat xidməti təşkil edib. Bundan başqa elə həmin şirkət İnformasiya Texnologiyaları İnstitutundan veb-saytların təkmilləşdirilməsi üçün 18 744 manat pul alıb.

"Turan"ın məlumatına görə, kommersiya hüquqi şəxslərin məlumatlarının yenilənməsi göstərir ki, ləğv olunan bu saxta şirkətlərin yerini oxşar adlarla başqaları tutur.

Ekspertlər deyirlər ki, bir çox hallarda bu tipli müəmmalı satınalmaların bir çoxunun qiyməti dəfələrlə şişirdilir, əksəriyyəti isə satınalan təşkilatların “daxili imkanları” hesabına icra olunur. “Birgünlük şirkətlər” isə bu vəsaitlərin mənimsənilməsi üçün bir mərkəzdən idarə olunur, meydana gəldikləri kimi sirli şəkildə də qeyb olurlar.

Onu da qeyd edək ki,  Azərbaycanda tenderlərin formal xarakter daşıdığı, tendelərin oliqarxların şirkətləri arasında bölüşdürüldüyünə dair yerli KİV-lərdə dəfələrlə yazılb. Hansı ki, bu tenderlərdə "qalib gələn" şirkətlərə müəyyən işlər üçün ayrılan büdcə vəsaitinin əhəmiyyətli hissəsi korrupsiyanın yeminə çevrilir. Saxta şirkətlər məhz bu məqsədlə yaradılır və sonradan da qapadılır. Daha doğrusu oliqarxlar tərəfindən qısa müddət üçün yaradılan bu şirkətlər bir müddət müəyyən korrupsiya əməliyyatını həyata keçirdikdən sonra ləğv olunur. Bununla həm korrupsiyanın izi itirilir, həm həmin şirkətlərin həyata keçirdiyi işlərə görə dövlətə ödəməli olduğu vəsaitlər mənimsənilir, həm də ictimaiyyətin, medianın diqqətini üzərlərinə cəlb etmirlər.

Və yaxyud ləğv edilməsi haqda qərar verilən 200 şirkətə adı Sumqayıt şəhər Polis İdarəsi tərəfindən kriminal işlərdə hallandırılan (http://news.lent.az/news/54736) 30 yaşlı Ağarəhim Qəribşah oğlu Məmmədovun rəhbərlik etdiyi məlum olmuşdu. Bu haqda saytımızda dərc olunan

Hansı oliqarxın "kölgəsi" olduğu bilinməsə də, Mehman Mirzəliyevin şirkətlərinin də eyni məqsədlə yaradılıb, eyni səbəbdən də ləğv olunduğu şübhə doğurmur. Azərbaycanda başqa adlarla şirkətləri əsasən nazirlərin yaratdığını nəzərə alsaq, Mehman Mirzəliyevin də hansısa oliqarx nazirlərdən birinə xidmət etdiyini söyləyə bilərik. Hansı nazirdən söhbət gedir? Bu haqda hələlik bizdə heç bir məlumat yoxdur.

Murad Məmmədov

AzPolitika.info

Mehman Mirzəliyevin direktor olduğu və ləğv edilən şirkətlərin siyahısını veririk:

Mehman Mizəliyevin “qalib gəldiyi” satınalmalar (müqavilə dəyəri - manatla):