"BİR MİLYARDIN HARA XƏRCLƏNƏCƏYİ MƏLUM DEYİL" - "Bu xərcləri kəsmək lazımdır"

Qüdrət Həsənquliyev: “ Əhalinin, xüsusilə də aztəminatlı ailələrin sosial vəziyyətində problemlər var”

“Öncə Sosial Müdafiə Fondu ilə bağlı bəzi məsələlərə diqqəti cəlb etmək istəyirəm. Məni ciddi narahat edən məsələ ondan ibarətdir ki, yaşayış minimumu məbləği 157, pensiyanın aşağı həddi 200, orta hədd 293, əlilliyə görə orta aylıq pensiya 197, birinci qrup əlillər üçün isə 238,2 manat nəzərdə tutulub”.Bu fikirləri Bütöv Azərbaycanm Xalq Cəbhəsi Partiyasının (BAXCP) sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev Milli Məclisin noyabrın 13-də keçirilən plenar iclasında səsləndirib.

Millət vəkili bildirib ki, bu məbləğlər əslində Azərbaycan reallığında çox kiçlik rəqəmlərdir: “Biz hamımız bilirik ki, 157 manatla bir nəfərin yaşaması mümkün deyil. Pensiyanın aşağı həddi 200 manatdır, yaşayış minimumu isə 157 manat müəyyən olunub. Biz kommunal xərcləri, işıq, qaz, su pulunu, yaşlı insanların da bir çoxunun tibbi müayinəyə və dərmanlara böyük ehtuyacının olduğunu nəzərə alsaq görərik ki, həqiqətən də pensiyaçıların vəziyyəti ağırdır. Əlbəttə, müəyyən artım var. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Sahil Babayev qeyd elədi ki, ötən illə müqayisədə sosial xərclər 30 faiz artırılıb. Amma hesab edirəm ki, bu rəqəmlər yetərli deyil. Ona görə yetərli deyil ki, 2015-ci ildə baş vermiş iki devalvasiyadan sonra Azərbaycan manatı xarici valyutaya nisbətdə 2 dəfədən artıq dəyər itirib. Bir çox ərzaq və sənaye, xüsusilə də yüngül sənaye məhsulları, geyimlər ölkəmizə xaricdən idxal olunur. Təsadüfi deyil ki, məsələn, ötən ilin 9 ayı ilə müqayisədə bu il idxal 31,3 faiz artıb.

Vergi orqanlarının xətti ilə qeyri neft sektorundan toplanan vəsait 5 milyard olduğu halda, Gömrük Komitəsinin xətti ilə toplanan vəsait 4 milyarddır. Bu rəqəmlər də bir-biri ilə xeyli dərəcədə yaxınlaşır və hesab edirəm ki, bu hökuməti ciddi şəkildə narahat etməlidir. Məni ən çox narahat edən məsələlərdən biri əlil və şəhid ailələrinin mənzil təminatı ilə bağlıdır.

Əgər Sahil Babayevdə o statistika varsa çox istəyərdim ki, bizi də məlumatlandırsın. Sahil Babayev qeyd etdi ki, əlil və şəhid ailələri üçün 934 mənzil tikilib təhvil veriləcək. Gələn il də bunlar üçün mənzil tikintisinə 110 milyon manat vəsait ayrılıb. Məsələn, mənim tanıdığım 20 yanvar əlilləri var ki, bu günə qədər mənzil ala bilməyiblər. Nə qədər adam növbəyə dayanıb və biz hər il 110 milyon manat ayırsaq, bizə neçə il lazımdır ki, əlilləri, xüsusilə də şəhid ailələrini mənzillə təmin edə bilək? Biz komitə iclasında bu məsələləri qaldıranda maliyyə naziri Samir Şərifov qeyd elədi ki, “büdcə qaydalarına görə, xərclərin yuxarı həddi var, biz bunu artıra bilmərik”.

Söhbət gedir ki, cari illə müqayisədə büdcənin həcmi 103 faiz həddində artırıla bilər. Amma mən düşünürəm, tutaq ki, bəndlər üzrə elə sahələr var ki, o sahələrdən həmin vəsaiti götürüb bu istiqamətdə xərcləri artırmaq mümkündür. Vaxt çatmadı, büdcənin müzakirəsi zamanı bir məsələyə toxunmaq istəyirdim, məsələn, beynəlxalq və ölkə səviyəli tədbilərin keçirilməsinə 226 milyon manat vəsait ayrılıb. Bura idman tədbirlərinin keçirilməsi daxil deyil.

Ona görə ki, əlavə olaraq idman obyektlərinin tikintisi və idman tədbirlərinin keçirilməsinə büdcədən 200 milyon manat vəsait ayrılıb. Yəni bu xərcləri kəsmək lazımdır. Bizə də məlumat verilmir ki, söhbət hansı beynəlxalq və ölkə səviyyəli tədbirlərdən gedir”.

Millət vəkili əlaə edib ki, Prezidentin 300 milyonluq ehtiyat fondu var, lazım olarsa belə tədbirlərə oradan vəsait ayrıla bilər: “Bundan başqa, tutaq ki, Milli Məclisin tədbirləri olur. Tədbirlərin keçirilməsi, qonaqların qəbulu və yola salınması xərcləri Milli Məclisin büdcəsindən qarşılanır. Yaxud, Prezident Administrasiyasının qonağı varsa, onların öz xərcləri var və tələb olunan vəsaitlər o xərclərə daxildir. Yəni buna bir aydınlıq gətirilməlidir. Milli Məclisin müvafiq komitəsi bu məsələdə hökumətlə işləyir. Bunlar barədə bizə də məlumat verməlidirlər. Yoxsa ümumi formada tərifləməklə iş düzəlməyəcək.Yaxud islahatlarla bağlı xərclər 878,52 milyon manat göstərilir. Bu bir milyarda yaxın vəsaitin hara xərclənəcəyi barədə bizə heç bir məlumat verilmir. Adını sadəcə qoyublar ki, islahatlarla bağlı xərclər. Yəni hesab edirəm ki, bu məsələnin üzrərində də düşünməliyik. Qaçqınlar üçün mənzil tikintisinə cəmi 200 milyon manat vəsait ayrılıb. Bu insanlar ev-eşiklərini, torpaqlarını itiriblər. Bunlar nə qədər növbə gözləyəcəklər?

Hər il mən bu məsələni qaldırıram. Əlbəttə, birinci vitse-prezident Mehriban xanım çox sağ olsun ki, onun təşəbbüsü ilə Paşa Holding qaçqınlar üçün əlavə olaraq böyük bir kompleks tikdi. Özəl sektor da bu işə kömək etdi. Amma bu yetərli deyil. Bu birbaşa Qaçqınlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin işi olduğu kimi, həm də Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Sahil Babayevin də işi olmalıdır. Bu onu da, ümumiyyətlə hökuməti, hər birimizi düşündürməlidir. Mən hesab edirəm ki, islahatlarla bağlı xərclər üçün tələb olunan 878, 52 milyon manatı qaçqınlar, əlil və şəhid ailələri üçün mənzillərin tikintisinə ayırmaq lazımdır. Sahil Babayev keçən dəfə dedi, amma aydınlıq gəlmədi. Mən istəyərdim ki, burada iştirak edən Hesablama Palatasının sdəri Vüqar Gülməmmədov aydınlıq gətirsin. Hesablama Palatasının bizə verdiyi rəydə qeyd olunur ki, qarşıdakı 3 il ərzində inflyasiyanın həcmi 4,1, əməkhaqqılarının artımı isə 1,7 faz proqnozlaşdırılır. Hətta bizə diaqram da təqdim ediblər, Hesablama Palatasının rəyinin 44-cü səhifəsində bu öz əksini tapıb. Amma sonra Sahil Babayev çıxış edərək bildirdi ki, bu doğru məlumat deyil, hər il orta hesabla əməkhaqqında 17 faz artım gözlənilir. Bu ziddiyyətə də aydınlıq gətirilməlidir.

İstehlak mallarının böyük əksəriyyəti xarici valyuta hesabına alınır. Ona görə də bəzi məhsulların qiyməti yüksəkdir. Əhalinin, xüsusilə də aztəminatlı ailələrin sosial vəziyyətində problemlər var. Ona görə də biz, həm pensiyaların aşağı həddini, həm də yaşayış minimumu ilə bağlı müəyyənləşdirilən 157 manat məbləği artırmalıyıq. Mən hesab edirəm ki, bu çox zəruridir. Sonda Sahil Babayevə bir daha müraciət edirəm. İşsizliyə görə burada qeyd olunub ki, 1243 adam sığorta alıb. Bu da çox az bir rəqəmdir. Niyə bu qədər az insan işsizliyə görə sığorta alıb, Müraciət etməyiblər, yoxsa həqiqətən də cəmi 1243 adam bununla bağlı müraciət edib? Buna da aydınlıq gətirilsəydi, yaxşı olardı”.