XƏSTƏ CƏMİYYƏTDƏN NÖVBƏTİ AVANTÜRİST İDEYA...
Məhəmməd Talıblı
Azərbaycan Ermənistanı bir obyekt gözündə alacaq qədər zəngin, Ermənistan (Rusiyanın obyekti) isə özünü satacaq qədər ehtiyaclı və yoxsuldur
(Qrant Ağasyana cavab əvəzi)
Ermənistanın düşdüyü miskin durumdan çıxması üçün ağlasığmaz ideyalar seriyası davam edir. Biri-birindən irəli gedən avantürist ideyaları göylərdə uçuşur. İnsanlar batdıqca əlini saman çöpünə atmağı son çarə bildiyi kimi, Qrant Aqasyan da daha ambisioz hədəflərlə ümidini itirmiş Ermənistan cəmiyyətini səfərbər etmək istəyir.
Erməni əsilli rusiyalı sahibkar, mesenat və ictimai xadim Qrant Ağasyan hərbi əməliyyatları dayandırmaq üçün “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nı Azərbaycandan satın almağı təklif edib.
“Biz, dünyanın ən müxtəlif ölkələrindən olan erməni sahibkarlar bu müharibəni birdəfəlik bitirlmək, sövdələşmə aparmaq üçün hazırıq. Biz bu torpağı qiymətləndirməyə və ona olan iddiaları tamamilə və həmişəlik azərbaycanlı həmkarlarımızdan almağa hazırıq”, - Qrant bildirir.
O, torpağın müstəqil qiymətləndirilməsini, bombardmandan sonra onun real bazar dəyərinin və daşınmaz əmlakın hazırki vəziyyətinin nəzərə alınmasını və ya “Dağlıq Qarabağ Respublikası”na görə Ermənistan və Azərbaycan tərəfinin büdcələrində nə qədər vəsaitin yetmədiyinin hesablanmasını təklif edir.
“Biz erməni sahibkarlar bu vəsaiti toplayacağıq, həmin torpağı alacağıq və orada yaşayan insanlara verəcəyik”, - gənc milyarder bildirib.
Düşmən dövlət olduğu üçün aşağılamıram. Milli ideologiya səviyyəsində olan düşmənə qarşı beyinləri uşaqlıqdan zəhərləyən təbliğat motivlərinə görə bu erməni xalqını məntiqlə xəstə cəmiyyət adlandırmaq olar. XXI əsrdə dövlət səviyyəsində belə bir ideologiyanın daşıyıcısı olan dövlət nəinki çağdaş dövrün dövlət modellərinə, hətta klassik mənada dövlətin təməl anlayışlarını itirmiş durumda görünür. Bir dövlət özünün çıxarları və praqmatik maraqlarını bir kənara qoyub, qeyri-müəyyən gələcək üçün öz millətini zəlil etməsi gerçəkdən orta əsr düşüncəsinin qalıqları sayılmalıdır.
Əlbətdə ki, Azərbaycan torpaqlarını erməni milyarderləri tərəfindən satınalma iddiası olduqca gülüncdür. Özünü qoruma gücü olmayan bir dövlətin başqa dövlət torpaqlarını pulla satınalma cəhdi sadəcə nonsensdir. Amma Azərbaycanın özünün daxili daxili resurslarını mobilizasiya etməsi hesabına Ermənistanın bütün iqtisadi vahidlərini asanlıqla satınala bilər.
Azərbaycan üçün Qarabağda savaş Vətən müharibəsi sayılmaysaydı, asanlıqla valyuta ehtiyatlarından azca xərcləmək hesabına muzdlu döyüşçülər hesabına torpaqları çox asanlıqla ala bilərdi. Amma bir millətin heysiyyatı, milli qüruru və torpağının müqəddəsliyinin dərkı anlayışı varsa, onun sərvətinin çoxluğu milli qeyrətini kölgədə qoymalı deyil. Ona görə insanımız döyüşür, pulumuzu satınalma vasitəsi etmirik.
Ermənistanın 27 il rus-erməni hərbi qoşun heyəti hesabına əldə etdikləri Azərbaycan torpaqlarında daşın-daş üstünə qoya bilmədikləri onların bir dövlət olaraq hansı investisiya potensialına sahib olduqlarını ortaya qoyur. Bunu qaytarılan torpaqlarda hansı sərmayələrin qoyulmadığını təkcə bizlər görmədik. Beynəlxalq hesabatlarda da bu qırmızı hərflərlə keçir.
“Dünya investisiya hesabatı 2020”da qeyd olunur ki, son 6 il ərzində Ermənistana cəmi 1.6 milyard dollar səviyyəsində Birbaşa Xarixi İnvestisiya yatırılıb (müqayisə üçün Azərbaycana 19 milyard dolları). 2019-cu ilədək ölkəyə daxil olan BXİ həcmi isə cəmi 5.9 milyard ABŞ dolları olmuşdur (bu göstərici Azərbaycanda 32 milyard ABŞ dollarıdır). Sən sabit iqtisadi reyslərin mövcud olduğu şəraitdə xarici sərmayəni ölkənə cəlb edə bilməmisənsə, hərbi konfliktin şiddətləndiyi zaman müddətində bunu necə edəcəksən?
Ermənistan regionun enerji layihələrindən tam təcrid halına gəlmiş dövlət iqtisadi dayaqlarını necə yarada biləcəyi infrastrukturu üzərində düşünməkdənsə, ianələrlə dövlət büdcəsini necə doldurmaq haqqında düşünür. Əslində bu durumda olan bir dövlət sabit maliyyə qaynaqlarından məhrum, xarici dövlətlərdə yaşayan həmvətənlərinin maliyyə transfertləri hesabına tədiyyə balansında kövrək müvazinətə nail olmaqdansa, ondan necə xilas olması haqqında düşünməlidir.
Ermənistan büdcəsi dövlət, yoxsa şirkət büdcəsi kimi...
Müharibə başlayandan Azərbaycan dövlət büdcəsi ilin əvvəlində olduğu xərc istiqamətləri üzrə heç bir dəyişiklik aparmayıb. Müdafiə xərclərində heç bir fors-major hal yaranmayıb. Büdcə kərsi həddi böyüməyib. Ümumiyyətlə büdcə ilə bağlı hər hansı sekvestr tətbiq olunmayıb.
Ermənistanın dövlət büdcəsi isə müharibə başlayandan cəmi 10 gün bu xərc “zərbəsinə” dözə bildi. Ermənistan dövlət büdcəsində cari xərclərini artırmaq məcburiyyətində qalıb. Xərcin artımı ÜDM-də payı faizlərlə yox, dəfələrlə artırıb. Əgər büdcə təsdiq olunanda Ermənistanın büdcə kəsri həddi ÜDM-nin 2,4% səviyyəsində proqnozlaşdırılırdısa, son dəyişiklikdən sonra bu rəqəm 7,4%-ə yüksəlib.
Ermənistan rəhbərliyi hələ də başa düşməyib ki, onların bir dövlət kimi büdcə gəlirləri Azərbaycanın təkcə büdcədənkənar bircə fondundan kiçikdir. Azərbaycanın təmir-tikinti, sosialyönlü büdcə yükü, Ermənistandan yenə böyükdür.
Qrant Aqasyan satınalma ideyasını ortaya qoymazdan öncə gərək təəsübünü çəkdiyi bir dövlətin sərvətləri, valyuta ehtiyatları və ixracdan gəlir diapazonuna diqqət yetirəydi. Onda görəcəydi ki, Ermənistanın bu qədər simvolik səviyyədə olan valyuta rezervləri dünya çapında orta səviyyəli şirkətlərin likvid potensialından kiçikdir. Dünyada elə futbol klubları vardır ki, onların transfertlərlə aldıqları oyunçularin dəyəri Ermənistan büdcəsindən bahadır.
Borc bataqlığında olanın satınalma fantaziyası
Q.Aqasyan satınalma haqqında yox, Ermənistan adında dövlətin öz varlığını sürdürmək haqqında düşünə bilməsi onun üçün çox böyük üstünlükdür. İqtisadiyyatını öz yağında bişirə bilsə, bu onlar üçün mühüm avantaj olar. Dərd orasıdır ki, onlarda belə bir fiskal potensial yoxdur. Dövlət öz xərclərini artıq maliyyələşdirə bilmir. Ermənistan dövlət adından daha çox borc yükü altına girməli olub. Müharibə başlanandan sonra təkcə Ermənistanın dövlət borclarının ÜDM-ki payı 6% yüksəlib. Artıq dövlət borclarının həcmi 6 mlrd. dolları ötüb.
Sən dövlət olaraq hələ bu borcu nə zaman qaytarmaq haqqında düşün, sonra torpaqların satınalması kimi sərsəm ideyalarla cəmiyyəti zəhərləyə. Təbii ki, biznesmenlərin torpaqları pulla satın almaq haqqında xəstə düşüncələri orta əsrdən qalma təfəkkürdür. Həmin əsrlərdə torpaqları satınalma üçün xəraclar verilərdi. Onda torpaq müqəddəsliyindən daha çox merkantilist düşüncə də mövcud idi.
Amma XXI əsrdə 2-3 milyonluq dövlət şəkli almamış bir təsisat 10 milyonluq əhalisi, təbii resursu, valyuta ehtiyatları və geniş ərazisi olan bir dövlətdən pay ala bilər? Hələ Azərbaycanın yaxın illərdə artan maliyyə resursları və 10 milyardlarla ölçülən sərmayələri ilə Ermənistana qarşı iqtisadi ekspansiya siyasəti yürütməliyik. Biz çox təvazökar qonşu olmuşuq. İndi artıq qonşuluq münasibətimizin təbiətini kökündən dəyişməliyik. Əzici gücün bütün vektorlarını “Demokl” qılıncı kimi Ermənistanın başı üzərində saxlamalıyıq.
Azərbaycanın Ermənistana qarşı iqtisadi ekspansiyası siyasəti
Azərbaycan torpaqlarımız işğaldan azad olandan sonra görməli olduğumuz birinci iş – Azərbaycan 27 il ərzində dəymiş maddi və qeyri-maddi itkilərlə bağlı yüksək məbləğdə kompensasiya tələbini irəli sürmək olmalıdır.
Qrant Aqasyan bilməlidir ki, xarici impulslar hesabına dövləti sonsuza qədər ayaqda tutmaq mümkün deyil. Azərbaycanlıların belə bir atalar sözü var: “Eldən gələn yardımla öyün olmaz, olsa da doyum olmaz” Xaricdən gələn yardımla bir ölkə büdcəsi dola bilməz, dolsa da öyünə bilməz.
“Kimin pulunu kimə xərcləyirsən?” adlı əhvalat çoxlarına tanışdır. İnsanın pul xərcləmədəki 4-lü kombinasiya var: (ı) öz pulunu özü üçün xərcləyirsə; qiymət və keyfiyyətə baxar, (ıı) öz pulunu başqası üçün xərcləyərsə; yalnız qiymətə baxar, keyfiyyətə baxmaz, (ııı) başqasının pulunu özü üçün xərcləyərsə, yalnız keyfiyyətə baxar, qiymətə baxmaz, (ıv) başqasının pulunu başqası üçün xərclərsə, nə qiymətə, nə də keyfiyyətə baxar.
Bundan Ermənistan üçün hansı mesajın çıxarılması olduqca asandır. Ermənistan başqasının pulun xərcləyər, nə qiymətə baxar, nə keyfiyyətə.
Son: Qrant Aqasyan unutmasın, Ermənistanın dostları Azərbaycan torpaqlarını alacaq qədər varlı, Azərbaycan isə öz torpaqların satacaq qədər yoxsul deyil. Amma Azərbaycan Ermənistanı bir obyekt gözündə alacaq qədər zəngin, Ermənistan (Rusiyanın obyekti) isə özünü satacaq qədər ehtiyaclı və yoxsuldur.
Şərhlər
Очередная авантюрная 2020 Октябрь 24 ( Суббота ) 20:21:28 Печатная версия English Azərbaycan Мохаммед Талыблы Серия немыслимых идей продолжает иметь место, чтобы Армения могла выйти из затруднительного положения. Авантюрные идеи, исходящие одна из другой, витают в воздухе. Как люди хватаются за спасительную соломинку, когда тонут в болоте, так и Грант Агасян хочет мобилизовать лишившееся амбициозных целей армянское общество. Российский предприниматель, меценат и общественный деятель армянского происхождения Грант Агасьян предложил выкупить Нагорно-Карабахскую Республику у Азербайджана, чтобы прекратить военные действия. «Мы, армянские предприниматели из самых разных стран мира, готовы для того, чтобы раз и навсегда закончить эту войну, заключить сделку. Мы готовы оценить эту землю и выкупить претензии на нее полностью раз и навсегда у наших азербайджанских коллег», — сообщает Грант. Он предлагает провести независимую оценку земли, учитывая её действительную рыночную стоимость и текущее состояние недвижимости после бомбардировок или рассчитать, сколько недополучают бюджеты армянской и азербайджанской сторон из-за Нагорно-Карабахской Республики. «Мы, армянские предприниматели, соберем данные средства, выкупим эту землю и отдадим ее людям, которые живут на ней», — уверяет молодой миллиардер. Я не унижаю потому, что это вражеское государство. Армянский народ вполне логично можно назвать больным обществом из-за пропагандистских мотивов, которые с детства отравляли мозги врага на уровне национальной идеологии. В XXI веке страна, являющаяся носителем такой идеологии на государственном уровне, похоже, утратила не только государственные модели современной эпохи, но и базовые понятия государства в классическом понимании. Тот факт, что государство отказывается от своих прагматических интересов и гнобит свою нацию ради неопределенного будущего, следует рассматривать как пережиток средневековья. Конечно, утверждение о том, что азербайджанские земли могут быть куплены армянскими миллиардерами, смехотворно. Попытка представителей государства, не имеющего возможности защитить себя, купить за деньги земли другого государства - это просто нонсенс. Однако все экономические единицы Армении могут быть легко куплены за счет мобилизации собственных внутренних ресурсов Азербайджана. Если бы Карабахская война не считалась для Азербайджана Отечественной войной, он мог бы легко захватить эти земли за счет наемников, потратив при этом немного из валютных резервов. Но если нация обладает чувством собственного достоинства, национальной гордости и чтит святость земли своей, то обилие ее богатств не должно затмевать национальной чести. Вот почему наши люди воюют, мы не используем наши деньги как средство для закупок. Тот факт, что Армения уже 27 лет не может ничего построить на азербайджанских землях, приобретенных российско-армянскими военными, показывает, каким инвестиционным потенциалом они обладают как государство. Мы не единственные, кто видел, что никакие инвестиции не были сделаны в возвращенные земли. В международных отчетах это также проходит красной нитью. В докладе «О мировых инвестициях за 2020 год» говорится, что за последние шесть лет в Армению было вложено всего 1,6 миллиарда долларов прямых иностранных инвестиций (для сравнения, в Азербайджане - 19 миллиардов долларов). К 2019 году объем притока иностранных инвестиций в страну составил всего $ 5,9 млрд (в Азербайджане этот показатель составляет $32 млрд). Если вы не смогли привлечь иностранные инвестиции в страну при наличии стабильных экономических условий, то как вы это сделаете во время эскалации военного конфликта? Армения, государство, полностью изолированное от энергетических проектов региона, думает о том, как наполнить государственный бюджет пожертвованиями, а не об инфраструктуре, которую она может использовать для создания своей экономической базы. По сути, государство в этой ситуации должно думать о том, как выйти из сложившейся ситуации, а не лишаться стабильных финансовых ресурсов и добиваться хрупкого платежного баланса за счет финансовых переводов соотечественников, проживающих за рубежом. Бюджет Армении как государственный или как бюджет компании… С начала войны Азербайджан не внес никаких изменений в государственный бюджет в части направленности расходов, предусмотренных на начало года. Никаких форс-мажорных обстоятельств в расходах на оборону не было. Предел дефицита бюджета не увеличился. В целом никакого секвестра бюджета не применялось. Государственный бюджет Армении смог выдержать этот расходный "удар" в течение всего 10 дней после начала войны. Армения была вынуждена увеличить свои текущие расходы в Государственном бюджете. Доля расходов в ВВП выросла не в процентах, а в несколько раз. При утверждении бюджета Армении, его дефицит прогнозировался на уровне 2,4% ВВП, с момента последнего изменения этот показатель вырос до 7,4%. Руководство Армении до сих пор не понимает, что доходы ее бюджета как государства меньше, чем у одного внебюджетного фонда Азербайджана. Бюджетная нагрузка Азербайджана на ремонт и строительство, а также социальная бюджетная нагрузка опять-таки больше, чем у Армении. Прежде чем прийти к идее покупки, Грант Агасян должен был обратить внимание на богатство, валютные резервы и диапазон экспортных поступлений государства, о котором он беспокоился. Тогда он увидел бы, что валютные резервы Армении, которые так символичны, меньше ликвидного потенциала средних компаний в мире. В мире есть футбольные клубы, игроки которых стоят дороже армянского бюджета. Фантазия покупки в долговом болоте Для Г. Агасяна было бы большим преимуществом иметь возможность думать не о покупке, а о продолжении существования государства, именуемого Армения. Если они смогут “варить свою экономику на собственном масле”, это будет для них важным преимуществом. Проблема в том, что у них нет такого фискального потенциала. Государство больше не может финансировать свои расходы. Армении пришлось влезть в еще большие долги от имени государства. С начала войны доля госдолга Армении в ВВП увеличилась на 6%. Сумма государственного долга уже превысила 6 миллиардов долларов. Будучи государством, во-первых, подумай, как погасить этот долг, а затем можно травить общество такими сумасшедшими идеями, как покупка земли. Конечно, бредовая идея бизнесменов покупать землю за деньги - это средневековый менталитет. В те века земли покупались за деньги. Тогда к земле был больше меркантильный подход, нежели как к чему-то святому. Но может ли в XXI веке институт, не принявший форму государства с населением в 2 миллиона человек, получить долю от государства с населением в 10 миллионов человек, обладающего природными ресурсами, валютными резервами и большой территорией? Пока необходимо проводить политику экономической экспансии против Армении с растущими в ближайшие годы финансовыми ресурсами Азербайджана и 10-миллиардными инвестициями. Мы были очень скромными соседями. Теперь мы должны радикально изменить характер наших добрососедских отношений. Мы должны держать все векторы репрессивной силы, словно "Домоклов меч" над головой Армении. Политика экономической экспансии Азербайджана против Армении Первое, что мы должны сделать после освобождения наших земель - это потребовать большую сумму компенсации за материальные и нематериальные потери, понесенные Азербайджаном за 27 лет. Грант Агасян должен знать, что невозможно вечно держать государство на плаву за счет внешних импульсов. У азербайджанцев есть пословица: “Eldən gələn yardımla öyün olmaz, olsa da doyum olmaz” (Помощью народной авось и прокормишься, но сытым не будешь) – бюджет страны не может быть заполнен за счет приходящей из-за рубежа помощи, а если даже и может, то гордиться здесь нечем. История под названием "чьи деньги и на кого вы тратите?" знакома многим. Существует четыре комбинации траты денег: (i) Если тратишь свои деньги на себя, то будешь обращать внимание и на цену, и на качество; (ii) если тратишь свои деньги для кого-то другого, то будешь смотреть лишь на цену, но не на качество; (iii) если кто-то тратит чужие деньги для себя, он будет смотреть только на качество, но не на цену; (iv) если кто-то тратит чужие деньги для кого-то другого, то не будет смотреть ни на цену, ни на качество. Какое из этих посланий относится к Армении понять легко. Армения тратит чужие деньги, не глядя ни на цену, ни на качество. Грант Агасян не должен забывать, что друзья Армении недостаточно богаты, чтобы покупать азербайджанские земли, а Азербайджан недостаточно беден, чтобы продавать свои земли. Однако Азербайджан многогранен в способности купить Армению (объект России) настолько, насколько она бедна и нуждается в продаже самой себя.
Господин Грант Агасанян, я Вам посоветовал бы найти хороших психологов и потратить ваши деньги на лечение армянского обшества от болезни шовинизма и национализма, а ура-потриотов привлечь к судебной ответственности за разжигание межнациональных войн. В результате которого пострадали когда то жившие в добрососедских отношениях оба народа. Этим Вы помоглги бы своему народу и попали бы в историю как спасатель армянского народа. А если вы останетесь в своем мнение, я бы посоветовал бы вам искать земли в Антрактите.
Господин Грант Агасанян, я Вам посоветовал бы найти хороших психологов и потратить ваши деньги на лечение армянского обшества от болезни шовинизма, а ура-потриотов привлечь к судебной ответственности за разжигание межнациональных войн. Этим Вы помоглги бы своему народу и попали бы в историю как спасатель армянского народа.
Xalqın diqqətini əsas işğalçı olan Rusiyadan yayındırıb,ancaq ermənistanın üzərində dayanmaq doğru deyildir.Gəlin,əsil düşmənin kimliyindən danışaq.