NAZİRLİKLƏRDƏKİ KÜTLƏVİ GƏNCLƏŞDİRMƏNİN FƏSADLARI... – Milyonlar xaricə axır, bürokratiya və narazılıqlar artır

“Gəncləşən” nazirliklərdə dövlət qulluqçusu anlayışının deqradasiyaya uğraması baş verir

Köhnə idarəetmə sisteminin yenilənməsini, gənc, savadlı, enerjili, işi bilən və şəffaf reputasiyalı kadrların önə çəkilməsini Azərbaycanda istəməyən kəs yoxdur. Zatən də bu istiqamətdə müəyyən təqdirəlayiq addımların atıldığı göz qabağındadır. “Köhnə qvardiya”, “5-ci kolon” kimi təsvir edilən və cəmiyyətin bütün sahələrində inkişafı əngəlləyən şəxslərin əhəmiyyətli vəzifələrdən kənarlaşdırılması əlbəttə ki, müsbət addımdır. Və bununla yanaşı, doğrudan da müxtəlif sahələrdə xeyli sayda gənc və parlaq kadrlarımız formalaşıb, onlar yüksək vəzifələrə təyin olunub və sair.

Lakin təəssüf ki, bir çox nazirlik, komitə və digər idarəçilik strukturlarında kadrların gəncləşdirilməsi siyasəti “qaş düzəldən yerdə göz çıxarmaq” prinsipi ilə aparılır və heç də hər zaman “ASAN” Xidmətdəki effekti vermir.

Belə ki, kütləvi şəkildə nisbətən yaşlı və təcrübəli kadrların ağına-bozuna baxmadan müxtəlif adlar altında işdən kənarlaşdırılması, onların yerinə işi bilməyən, təcrübəsiz, məsul olduğu sahədən bixəbər gənclərin təyinatına rast gəlinir. Bu təyinatlar əsasən xaricdə təhsil, xarici dil bilgisi və s. məlum kriteriyalara əsaslanır. Lakin çox zaman həmin gənclərin onlara həvalə olunan sahəyə dair nəzəri və xüsusilə də praktiki bilgilərə, təcrübəyə nə dərəcdə sahib olduqları heç kimi maraqlandırmır. Bu da nəticə etibarilə müxtəlif ağrılı fəsadlar törədir, bu və ya digər qurumun fəaliyyətinin effektivlik səviyyəsinə mənfi təsir edir, süründürməçilik, bürokratiya kimi əlavə problemlər yaradır.

Çünki işi bilməyən gənc kadr ona həvalə olunan işi yerinə yetirə bilmədiyi, bəzən isə ümumiyyətlə həmin sahədən bixəbər olduğu üçün nəyisə öyrənməyə, kimlərəsə müraciət etməyə, mütəxəssislərdən bilgi almağa və s. xeyli vaxt sərf etməli, ya da işi öz boynundan atmaq üçün vətəndaşı get-gələ salmalı olur. Bu da gecikmələrə, süründürməçiliyə, bürokratiyaya yol açır.

Adətən, nisbətən yaşlı və təcrübəli kadrlar bu və ya digər qurumdan struktur islahatı, yaxud ixtisar adı ilə uzaqlaşdırılır, çox vaxt onların işlədikləri şöbələr ümumiyyətlə ləğv olunur. Lakin qəribədir ki, onların yerində bir çox hallarda yeni struktur vahidləri yaradılır və həmin yeni adlı şöbələr əvvəl ləğv olunmuş şöbələrin funksiyalarını yerinə yetirirlər. Lakin bu dəfə həmin şöbələrə təcrübəli kladrlar deyil, gənclər yerləşdirilir. Və təəssüf ki, bu cür hesablanmamış, ölçü-biçisiz, səhv kadr siyasəti bir çox nazirlik və komitələrin, idarələrin fəaliyyətini az qala iflic edir.

Belə ki, yeni gətirilən kadrlar heç bir təcrübəyə, iş bacarığına malik olmadıqları üçün əsas iş belə şöbələrdə qalan 3-5 təcrübəli kadrın üzərinə düşür. Onlarsa bütöv bir şöbənin etməli olduğu işi təkbaşına görməli olurlar və təbii ki, bunun öhdəsindən gələ, işi tam başa çatdıra bilmirlər.

Misal üçün Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Səhiyyə Nazirliyinin müvafiq strukturlarında xeyli müddətdir əlilliyin təyinatı, bununla əlaqədar komissiyaların təşkili, onların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və s. ilə bağlı yaranan və əhalidə, cəmiyyətdə böyük narazılığa səbəb olan məlum problemlər – süründürməçilik, bürokratiya, əlillik təyinatında yol verilən ciddi qüsurlar və s. digər səbəblərlə yanaşı, həm də sözügedən qurumlardakı kadr problemlərilə əlaqədardır. Yetərli təcrübəyə və biliklərə malik olmayan kadrlar bu işin yüksək səviyyədə təşkilinə və tezləşdirilməsinə yox, əngəllənməsinə, yubanmasına xidmət etmiş olublar. Çünki zamanında onların təyinatı səhv aparılıb.

Axı, sadəcə ingilis dilini bilmək, yaxud xaricdə təhsil almaq kifayət etmir. Konkret sahə üzrə mütləq nəzəri və xüsusilə də praktiki biliklərə, təcrübəyə malik olmaq lazımdır. Ucdantutma köhnə kadrların işdən çıxarılması və onların yerinə yuxarıda qeyd etdiyimiz, belə demək mümkünsə, yetişməmiş, kal gənclərin təyin olunması təkcə adlarını çəkdiyimiz nazirliklərdə deyil, digər əksər qurumlarda da ağır fəsadlar yaradır.

Maraqlıdır ki, bir çox nazirlik və komitə rəhbərləri yaranmış xoşagəlməz vəziyyətdən özünəməxsus çıxış yolu tapıblar - xaricdən məsləhətçi, konsaltinq və s. şirkətləri dəvət etmək. Yəni ki, əvvəllər nazirlik və komitələrin daxilindəki öz mütəxəssislərimizin görə bildikləri işi indi xarici şirkətlərə həvalə edirlər. Bu isə hər ayrıca götürülmüş idarəetmə strukturunda milyonlar, on milyonlarla ölçülən vəsaitlərin “məsləhət” adı ilə xaricə axıdılması deməkdir. Bunu son illərdə əksər nazirliklərin xaricdən məsləhətçi şirkət dəvət etməsinə dair mətbuatda gedən xəbərlərin xeyli çoxalması da təsdiqləyir. Bu, o deməkdir ki, səhv kadr siyasəti digər mənfi tərəflərilə yanaşı, həm də xaricə külli miqdarda valyuta axınına səbəb olur.

Onu da qeyd edək ki, xaricdə bahalı təhsil almış və hazırda kifayət qədər yüksək vəzifələrə yerləşdirilən gənclərin hamısı da olmasa, bir çoxu imkanlı şəxslərin, əsasən də məmurların övladları, yaxınlarıdır. Belələri gənc və təcrübəsiz olmaqla yanaşı, həm də “qara camaat”dan, onun sosial problemlərindən, güzəranından və psixoloji durumundan bixəbərdirlər. Bu da həmin kadrların əhali ilə dil tapmasına, problemləri dərindən dərk etməsinə və onları effektiv şəkildə həll etməsinə imkan vermir.

Həmçinin, belələrinin bir çox hallarda öz iş yerlərində işdən çox əyləncəyə vaxt sərf etməsi, vaxtlarını kompüter oyunları arxasında, yaxud iki gündən bir ad günü qeyd etmək, tort kəsməklə keçirirməsi dövlət qulluqçusu anlayışını və etikasını da zədələyir. Nizam-intizamın son dərəcədə zəifləməsi, dövlət qulluqçusu anlayışının deqradasiyaya uğraması baş verir. Eyni zamanda, qeyd etdiyimiz yanlış kadr siyasəti bürokratiyaya, süründürməçiliyə, məsuliyyətsizliyə, bir sözlə, dərəbəyliyə yol açır...

Əslində bu, çox geniş mövzudur və onun bir məqalə ilə əhatə olunması qeyri-mümkündür. Lakin bütün bunları qeyd etməkdə məqsədimiz əlbəttə ki, gənclərin önə çəkilməsinə, ən əsası da təmənnasız, şəffaf şəkildə bu və ya digər vəzifələrə təyinatına qarşı çıxmaq deyil, sadəcə, bütün işlərdə olduğu kimi, kadr siyasətində də düşünülməmiş, sərt, radikal addımların böyük risqlər və fəsadlar yaratdığını qeyd etməkdir.

Əks halda, bu cür kadr siyasəti iş keyfiyyətinin aşağı düşməsi, bürokratiyanın, süründürməçiliyin daha da geniş yayılması, dövlət qulluqçusu anlayışının dəyərsizləşməsi, ölkədən valyuta axını və s. kimi mənfi fəsadlardan başqa heç nə verməyəcək.

Cəlal Məmmədov

“AzPolitika.info”

Qeyd: Məqalə Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə və müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq "Vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət quruculuğu" mövzusunda hazırlanmışdır.

635x100

Şərhlər

Aryom 2021-09-03 17:45:54

belə gəncləşdirmə işləri daha da korlayıb.Məsələn:Sahil Babayev,elə digər bir çoxları.

Natiq Mehdiye 2021-08-03 19:53:08

Aktual problemdir. Bizim Nazirlikləedə ümumi bir xəstəlik var - yeni Nazir gəldi, bütün kadrlar dəyişməlidir. Heş kin düşünmür ki, Nəzirlikləldə çalışan kadrlar illərlə təcrübə toplatıb peşakar mütəxəssislərə çevrilirlər. Ən yaxşı halda dünənki məzunu gətiriib bu peşakarən müdiri qöyurlar, və bu müdir alamır ki, nə etməlidir?

Cəmşid Dərələyəzli 2021-08-03 18:25:09

Qatılıram. Bu gün ölkədə kadr islahatları deyib, kütləvi şəkildə təcrübəli kadrları işdən kənarlaşdırmaq və yaşı 35-dən yuxarı təcrübəli kadrları işə qəbul etməmək bəzi dövlət strukturlarında katastrafik vəziyyət yaradıb. Bu da ondan qaynaqlanır ki, keçmiş kadrların hamsısına rüşvətxor gözündə baxılır. Onlar rüşvətxor deyillər, əslində rüşvətxor rüşvəti onlardan məcbur tələb edənlərdir. Bir şeyi anlamaq lazımdır ki, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində belə, işçi işə onun CV-də (bizdə Əmək kitabçasında)qeyd olunan təcrübəsinə və savadına görə seçilər. Bizdə isə əksər vaxt yalnızca ali təhsilinə bir də frəngcə (yənin xarici dil) bilməsinə görə işçi seçilir. Nə yazıq ki, məqalədə də qeyd olunduğu kimi, bu katastrafik vəziyyət Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindədir. Ona görə də bu gün ən çox narazılıq bu nazirlikdəndir. DOST mərkəzləri çox yaxşı. Amma əksəriyyəti təcrübəsiz olduğu üçün, vətəndaşlar dolğun cavablandırılmırlar. Bu gün 3 sayl Məqulluq mərkəzində olmuşam. Təcrübəsi olmayan, etiq davranış qaydaları aşağı olan, vətəndaşlarla danışmaq qabiliyyəti olmatyan ( məsələn adları yadımda qalan Fərrux və Əhliman kimiləri) gənclər işə götürülüb. Üzərlərinə düşən vəzifəni icra etmələrini tələb edirsən, üçü-dördü birdən tökülür üstünə, sanki qoçu dəstələridi. Müvin qəbul edir, səninlə söhbət etsin. Qapı döyülmədən, haqqında şikayət edilən üç dörd nəfər birdən dolur içəri. Sadəcə biyabırçılq. Ona görə də Məleykə xanımın İmtahan merkəzi adlı deyirmanı bağlanılmalı, kadrlar onların təcrüübəısinə və savadına görə işə qəbul edilməlidir. Çünki, imtahan mərkəzi müsabiqəni orta məktəb həcmindəki suallarla keçirir. Müsahibə də Azərbaycan variantında. Bir dəfə Maliyyə Nazirliyində bir idarə rəisi (rəhmətə gedib indi) dedi bu dəqiqə şöbəmdə üç vakansiya var. Səni bilirəm dəvət edə bilmirəm. Ki, gərək İmtahan mərkəzindən keçəsən (əslində keçməkdə mənim üçün problem deyildi), Qorxumdan da İmtahan mərkəzinə vermirəm, orta məktəb həcmində kadrlar gələcək, onda da gərək işimi buraxam onları öyrədəm dedi. Bunun üçün demişəm, problemin həlli İmtahan mərkəzini buraxıb, ölkədə kadr bankı yaradılmasından keçir. Əmisiz, dayısız, qudasız , sırf təcrübəsinə, milliliyinə, savadına, natiqliyinə və təşkilatçılıöına gorə bir seçim.

Niyaməddin-ə 2021-08-03 11:42:09

Kadların düzgün seçilməməsi və yerləşdirilmədiyindən ölkənin iş bilən,bacarıqlı şəxslərinin imkanı olanları AZərbaycanı tərk edib və edir.

Gülşən 2021-08-03 08:04:18

Dəmir yolunu da buraəlavə edin

Dövlət qulluqcusu 2021-08-03 00:14:26

Tamamilə doğrudur.Bəlkə adı cəkilən nazirliyin"başbilənı" yerində olmayan "başbilən"dir.Doğrudanda bu nazirlikdə 3 ildir əsil kadr soyqırımı davam edir.

rasim quliyev 2021-08-02 23:24:16

Gomruye qebul olub seherde islemek ucun isteyirsiz Ensteyn olun xeyr elemir

Niyaməddin 2021-08-02 21:43:39

Dövlət dərhal xaricdən məsləhətçi, konsaltinq və s. şirkətləri dəvət etməyi qadağan etməlidir. Canları çıxsın, işlərinin öhdəsindən gəlsinlər! Ən əsası isə müxalifət partiyalarının rəhbərləri ilə hərəkət etmək lazımdır. Misal üçün, Qubad İbadoğlu, İlyas İsmayılov və s. vətənpərvər siyasətçilərdən maksimum istifadə etmək lazımdır! Allah aqibətimizi xeyir etsin!

Aslan 2021-08-02 21:41:15

Azərbaycanda bütün sahələr üzrə ixtisaslı və işi bilən kadr bolluğudur.Sadəcə kadrların düzgün seçilməməsinə yönələn regionçulu, ,qohum-dostu başına yə\ma praktikası bu işi əngəlləyir

Qoca Molla 2021-08-02 20:20:10

Xarici təhsil və bilik deyil idarəetmə bacarığı və siyasi mənsubiyyət prioritet olmalıdır.Xarici təhsilli gənc şöbə müdiri mediyaya elə bir yararsız, bərbad açıqlama verir ki, sonrada həmin qurumun Mətbuat Xidməti 2-3 həftə agentliklərə zənglə yalvar yaxar edərək informasiyanı sildirir. Biabırçılıqdır...

С.Э 2021-08-02 19:46:16

tamamile haqlisiniz,sizinle raziyiq,teshekkurler!

Amon 2021-08-02 19:04:59

Cenab prezident bele.deyir ki genclerle tecrubelilerin vehdetini yaratmaq lazimdi ancaq emek nazirliyi her zaman oldugu kimi basa dusmur vehdet sozunu

Kəndli 2021-08-02 16:02:27

Salam Rabitə naziri dəyişəndən beri bütün layihələr dayanıb, 4 yüz manat negd pul da verirəm ama telfon çekdire bilmirem. Allah keçmiş nazirlerin ölənlərinə rehmet eləsin

Rabitəçi. 2021-08-02 15:22:07

Rabitə nazirlikdən başqa digərlərində heç olmasa insaf var bunu keçmiş rabitə naziri və indiki nazir haqqında söyləmək olmaz,bunların hər ikisi mütəxəsis rabitəçiləri kütləvi şəkildə əsasız ixtisar edib,yerinə dediyiniz ingilis dilini bilənlər yox papasının gül balalarını neqativ yolla işə götürürlər,bunların içində adını tam yaza bilməyənlərdə az deyil,bir sözlə son 7-8 ildə rabitəçilərə qarşı soyqrım elan edilib.Çox təssüflər olsunki hələdə qarşısı alınmır.

Rasim 2021-08-02 15:04:01

Həmişə sual verirdimki,niyə bu mövzuya toxunmursuz..çox gözəl təhlildi

Rafiq 2021-08-02 15:00:02

Fox actual movzudur

vətəndaş 2021-08-02 14:56:43

Çox saģ olun, Cəlal müəllim. Mükəmməl araşdırma aparmısınız. Hər zaman olduģu kumi cəsarətli yanaşmanız var. Bu ölkədə savadlı, təcrübəli kadrları işdən çıxartmaqla ölümə məhkum edirlər.

Şaiq Hacıyev 2021-08-02 14:34:40

NRYTN-ni də buraya əlavə edə biərsiniz. Kadrlar kütləvi şəkildə ingilis dilinində danışan iqtisadçılarla əvəzlənir. Təklif edərdim ki, ali məktəblərdəki bütün ixtisasları bağlayıb, əvəzində iqtisadiyyat üzrə ixtisaslar açılsın. İqtisadi sahəyə isı kənd təsərrüfatı üzrə mütəxəssislər yerləşdirsə yaxşı olar. Kənd təsərrüffatına da həkumlər və s.

M.Əsgərov 2021-08-02 14:26:13

Tam razıyam, düzgün düşünmüsünüz, bi daha çox faydalı olardı....

Xalid 2021-08-02 14:08:30

Əhsən! Aktual mövzudur.

Rəfail 2021-08-02 13:44:44

Tamamı ilə razıyam. Gənc kadırların yetişməsi üçün təcrübəli, savadlı mütəxəssislərin olması vacib hesab edirəm

Son yazılar