BU MİLLƏTDƏN NƏ İSTƏYİRSİNİZ?!

Ələmdar Məmmədov, hüquqşünas

“Ay millət vəkilləri, partiya sədrləri, “alimlər”...”

Bu ilin əvvəlində İrəvanda keçirilən mitinqlərdə bir qadın çıxıb demişdi ki, Şuşa Azərbaycanındır, nə istəyirsiniz? Onu aşağıladılar, fitə basdılar, təhqir etdilər. Bizim bütün telekanallar, saytlar o qadının çıxışını yayımladı. Bu qadın kim idi? Xidmətçi, Paşinyanın partiyasının üzvü...

İndi Azərbaycanda bəzi millət vəkilləri, partiya sədrləri, alimlər isə tariximizə ləkə yaxırlar. Ermənilər tariximizi ömür boyu öz xeyirlərinə saxtalaşdırıblar, bizimkilərinsə bəziləri onu ləkələyir. Erməni saytları da onlara istinad edirlər… 

Tarixə vahid baxış yoxdur. Vaxtilə ilk rus marksisti Qeorqi Plexanov tarixə vahid baxış nöqteyi-nəzərini əks etdirən "Tarixə monist baxışın əsasları" adlı kitab yazmışdı. Bu kitabda irəli sürülən ideyalar özünü doğrultmadı.

Tarix nədən ibarətdir?

Fakt və ona qiymət vermək! Məsələn, sinfi baxımdan 27 aprel 1920-ci ildə bolşeviklər qalib gəldilər və Azərbaycanda sovet hakimiyyəti quruldu. 70 il ərzində 28 apreli bayram etdik. Milli baxımdan isə bolşeviklər müstəqil Azərbaycanı işğal edərək, milli dövlətçiliyimizə son qoydular.

Bu gün bizim tarixə və şəxsiyyətlərimizə qiymət verməyimiz yalnız milli bucaq altında olmalıdır.

Adətən, zaman keçdikcə tarixdə böyük hadisələr və bu hadisələrdə baş rolda iştirak etmiş insanların adları qalır. Ona görə də bir milləti pisləmək üçün onun tarixi şəxsiyyətlərini aşağılamaq ən yaxşı üsuldur.

Vətənə məhəbbət və milli ləyaqət kimi əxlaqi tələbləri dini ehkam səviyyəsinə qaldırmalı olduğumuz bir vaxtda bəzi “məqam sahibləri”nin tarixi şəxsiyyətlərimizi aşağılamaq meylləri başadüşülən deyil.

Bir millət vəkili televiziyada çıxış edərək deyir ki, Babək dövründə arvadlar "ümumiləşdirilirdi". Bunu deyən həm partiya sədridir, həm də alimdir. Soruşan yoxdur ki, sən bunu hansı əsaslarla deyirsən? Ərəb mənbələrinə baxmısan? Ərəblər Babəki kafir elan etmişdilər. Onlara istinad etməklə nə desən yazmaq olar, o cümlədən, qadınların "ümumiləşdirilməsini" də (Fransanı xilas edən Janna Darkı kilsə xadimləri kafir elan edib, diri-diri odda yandırmadılarmı?!).

Daha bir sual odur ki, bu sözləri deməkdə onun məqsədi nədir? Babək 50-60 milyonluq Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq simvoludur. Dünya tarixində əsarətə, zülmə, işğalçılığa qarşı mübarizədə ən çox iki qəhrəmanın adı çəkilir. Onlardan birinin adı Babəkdir, digərinin adı Spartak. Biz isə, görün Babəki necə aşağılayırıq. Babəkin dövründə Ərəb xilafətində iki xəlifə - Harun ər Rəşidin oğlu Məmun (səltənət dövrü 813-833) və Mütəsim (səltənət dövrü 833-843-cü illər) hakimiyyətdə olub. Bu xəlifələr 44 ölkəni özündə birləşdirən nəhəng dövləti dini dəyərlərlə deyil, imperiya təxəyyülü ilə idarə edirdilər, yəni onların savaşı “din davası deyil, un davası” idi. Əvvəla, İslamda zorakılıq, zorla dini qəbul etdirmək yoxdur (Bəqərə surəsi 256-cı ayə). Xəlifə peyğəmbərin müavini, canişini deməkdir. Deməli, xəlifə peyğəmbər əxlaqına, əqidəsinə malik olmalıdır. Amma onların sarayında min nəfərə çatan cariyyəsi, kənizi, əxlaqsızlıq yuvaları və “iki guşəli“ hərəmxanaları da olub... Nəinki qardaşlarını, hətta hakimiyyətə heç bir iddiası olmayan, həqiqi islamı təbliğ edən peyğəmbər övladları 8-ci imam Rzanı Məmun, 9-cu imam Mühəmməd Taqini Mütəsim xaincəsinə qətlə yetirib.

Yaxud başqa partiya sədri bu yaxınlarda çıxış edib deyir ki, Babəkin bir arvadı erməni olub, onun qardaşı Səhl Sumbat Şəkidə Babəki ərəblərə təhvil verib. Əvvəla, o Şəki, bizim Şəki şəhəri deyil, hazırda Qərbi Azərbaycan ərazisində olan Şəkidir ki, onun da əsl adı Qarakilsə olub. Səhl Sumbat isə milliyətcə albandır. Partiya sədrinin sözlərindən belə çıxır ki, ermənilər doqquzuncu əsrdən bu ərazilərdə yaşayıblar (Erməni üçün göydən düşmə “fakt”dır).

Ən çox tənqidə məruz qalanlardan biri də həyatı faciələrlə dolu, bir yaşında atasını, 6 yaşında himayəsində olduğu boyük qardaşını itirən, atasının dostları tərəfindən qəsdinə duranlardan 5 il gizlədilən, Azərbaycan ərazisində feodal dağınıqlığı aradan qaldırıb, ilk dəfə mərkəzləşmiş dövlət qurub onu “14 ildə 14 ölkə fəth edərək imperiyaya çevirib əsl fateh olduğunu” (K.Marks) sübut edən, “Orta əsrlərin İskəndəri” adlandırılan, adı Çingiz xanla, Əmir Teymurla yanaşı çəkilən, dövlət idarəçiliyində dövrünü qabaqlayan humanist addımlar atan, türk dilini dövlət dili elan edən, həm də orta əsrlərin ən böyük şairlərindən biri olan Şah İsmayıl Xətaidir. Bütün xalqlar mərkəzləşmiş dövlət yaradan tarixi şəxsiyyətləri ilə fəxr edirlər. Bizdə isə…

Bir partiya sədri deyir ki, sünni-şiə məsələsini Şah İsmayıl yaradıb. Bu, yanlış fikirdir. Sünni-şiə məsələsi Şah İsmayıldan səkkiz əsr əvvəl yaranıb. Təriqət üstündə hakimiyyətə gəlsə də (tarixdə ideologiyasız dövlət qurulmayıb) sünni-şiə məsələsini Şah İsmayıl yaratmayıb.

Filologiya üzrə tanınmış professorumuz var, amma tarixi mövzularda səhv çıxışlar edir. Məsələn, həmin şəxs bu yaxınlarda "Ədalət" qəzetindəki yazısında deyir: "Venetsiya Senatı qərar qəbul etmişdi ki, Osmanlı Türkiyəsinə qarşı Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətləri ilə müttəfiq olsunlar, işbirliyi qursunlar". Əvvəla onu deyim ki, hörmətli professor, istər osmanlışünaslıqda, istərsə də ümumi tarixdə "Osmanlı Türkiyəsi" termini yoxdur. İkincisi, anlamaq lazımdır, o zaman millət olmayıb, toplum və dövlət mənafeyi olub. 

Həmin professor televiziyada Çaldıran döyüşü ilə bağlı deyir ki, Şah İsmayılın damarlarında xristian qanı axırdı. Şah İsmayılın ana nənəsi, Uzun Həsənin arvadı Dəspinə xatun həqiqətən yunan xristianı olan Trabzon imperatoru 4-cü İohanın qızıdır. Ona qalsa, Rusiyanın sonuncu imperatoru II Nikolayın qanında 1 faiz də rus qanı yox idi. Odur ki, məsələni bu cür qoymaq düzgün deyil.

Bu yaxınlara bir partiya sədri xalqlar həbsxanası olan Çar Rusiyası üsul-idarəsinə qarşı mübarizəyə qalxıb, 20 il ərzində bu idarəçiliyə ağır zərbələr vuran, əsl xalq qəhramanı olub, xalqın dəstəyi ilə hakimiyyətə və haqsızlığa qarşı kabusa çevrilən, haqqında dastanlar qoşulub şeirlər yazılan, barəsində M.Qorki və Məmməd Əmin Rəsulzadə kimi mütəfəkkirlərin xoş sözlər dediyi Qaçaq Nəbi haqqında hədyan sözlər danışıb. Guya qaçaq Kərəmin qəhrəmanlığı Nəbinin adına yazılıb və Nəbi əslində “keçi oğrusu” olub.

Əvvəla, Qaçaq Kərəm Qazaxdandı, Qaçaq Nəbi isə indiki Qubadlı rayonundan. Heç onlar tanış belə olmayıblar və ayrı-ayrı dövrlərdə yaşayıblar.

İkincisi, “keçi oğrusu”nu xalq uzun illər ərzində dəstəkləyib hakimiyyət nümayəndələrindən gizlətməzdi. Qaçaq Nəbi ilə bacarmayan Çar hökuməti 1896-ci ildə Kərbəladan qayıdarkən, Türkiyə ərazisində xəyanət yolu ilə pusqu qurub onu öldürtmüşdü. Nəbi və Həcərin 3 övladı olub, 2 oğlu və bir qızı. Partiya sədri deyir ki, Nəbinin 40-ı çıxmamış Həcər erməniyə ərə gedib...

Nəbi öləndən sonra onun oğlanları Əhməd və Xəlil Türkiyəyə gediblər. Zeynəb adında bir qızı isə Azərbaycanda qalıb, ailə həyatı qurub. Zeynəbin Əşrəf adlı oğlu 1993-cü ildə Qubadlıda ermənilərlə axıra kimi döyüşüb və orada həlak olub. Həcər xanım doğrudan da ərə gedib, amma erməniyə yox, Həmzə adında qohumu ilə evlənib. Səbəb isə hökumətin axtarışları və incidilməsi idi. Axı Nəbinin Həcəri, eləcə də Koroğlunun Nigarı qeyrət, sədaqət, namus simvolumuz olub. Belə çıxışlar tanınmış partiya rəhbərinə yaraşmaz!

Nəbi haqqında mahnılar ilk dəfə xanəndə İslam Abdullayev tərəfindən, səhv etmirəmsə, 1906 və ya 1908-ci ildə Varşavada vala yazılıb və səslənib. Məqsədin nədir, sən belə bir insanı “keçi oğrusu” edirsən?

Bir partiya sədri də Lələtəpə alınmamışdan bir neçə ay əvvəl deyrdi ki, biz döyüşkən xalq deyilik. Döyüşməyi öyrənməliyik. İndi həmin partiya sədri hər gün televizyada çıxışlar edir, əsgərlərimizin qəhrəmanlığından danışır...

Hesab edirəm ki, bizim xüsusi xidmət orqanlarımız ermənilərin istinad elədiyi adamlarla maraqlanmalı, onları nəzarətdə saxlamalı, heç olmasa onlarla izahat işi aparmalıdır...

Fikirlərimi bu sözlərlə bitirmək istəyirəm: Heydər Əliyevin 1993-cü ildə zərb məsələ çevrilən bir çıxışı var idi: "Tofiq Qasımov, nə istəyirsən bu xalqdan?" 

İndi ay hörmətli millət vəkilləri, partiya sədrləri, alimlər, bu millətdən nə istəyirsiniz!?