“BİZ QARABAĞDA 48-72 SAAT OLACAĞI GÖZLƏNİLƏN ƏMƏLİYYATIN ƏRƏFƏSİNDƏYİK” – “Rusiya Türkiyə - Azərbaycan ittifaqına qarşı ikinci cəbhə aça bilməz"
Sülhəddin Əkbər: “Azərbaycan hökuməti bir növ “küp strategiyası”nı həyata keçirir. Bu, Şuşanın alınmasından sonra ən mühüm hərbi - strateji uğur idi..."
“Sergey Şoyqu ilə necə dil tapmaq lazım olduğunu Azərbaycan hakimiyyəti çox yaxşı bilir"
"Sabah Azərbaycan xüsusi təyinatlıları Rusiyanın “sülhməramlılarıyla” birgə Xankəndinə enərsə, biz buna təəccüblənməməliyik"
Azad Demokratlar Partiyasının sədri (AzDP) Sülhəddin Əkbərlə geniş müsahibə almaq istəyimiz bir müddətdir baş tutmurdu. Əvvəlcə onun işlərinin çoxluğu, daha sonra “Formula-1” yarışlarına görə paytaxt yollarının bağlı olması buna əngəl olurdu. Sülhəddin bəy nəhayət, dünən söz verdiyi kimi “AzPolitika.info”nun redaksiyasına gəldi və suallarımızı cavablandırdı. Azərbaycan siyasətinin əsas gündəmi, Qarabağ ətrafında cərəyan edən proseslər, Vaşinqtonda davam edən Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqlarından gözləntilər AzDP sədri ilə müsahibədə əsas mövzular oldu.
- Sülhəddin bəy, müsahibə üçün təşəkkür edirik. Əvvəlcə daxili siyasətin əsas hadisəsi olan partiyaların fəaliyyətlərini dayandırmasından danışaq. Artıq 15-dən çox siyasi təşkilat özünü buraxdığını elan edib. Bu, nədən xəbər verir?
- Mənə elə gəlir ki, bu məsələ ayrıca tədqiqat obyekti olmalıdır. İstərdim ki, Azərbaycanın sosioloqları və politoloqları bu sahədə xüsusi bir araşdırma aparsınlar...
- Yəqin ki, gələcəkdə tədqiqat mövzusu olacaq...
- Bəli. Bildiyiniz kimi, uzun müddətdir Azərbaycanda siyasi partiyaların fəaliyyəti maksimum dərəcədə məhdudlaşdırılıb. Nəticədə gənc nəsilin siyasətə marağı kəskin şəkildə aşağı düşüb. Nə siyasi meydan var, nə də normal siyasi fəaliyyət. Əgər Azərbaycanda partiyaların fəaliyyəti üçün normal bir şərait olsaydı, onların problemləri aradan qalxsaydı, siyasətlə məşğul olmaq çox perspektivli sahə olardı və gənc nəsil də buna ciddi maraq göstərərdi. Kim istəməz ki, parlament, bələdiyyə, prezident seçkilərində iştirak etsin? Bir gənc üçün şəxsi ya da iş həyatında irəli getməyin ən asan yolu siyasətdir. Təəssüf ki, hazırda biz bunun əksini görürük. Siyasi partiyaların maliyyə imkanları yox səviyyəsindədir. Partiyalar yalnız asılılıq şərti ilə maliyyə tapa bilirlər. Bu isə o deməkdir ki, siyasi partiya öz müstəqilliyini itirir və kənardan idarə olunur.
- Kənardan yəni, hardan?
- Hakimiyyət tərəfindən də, sözün hərfi mənasında kənardan da ola bilər. Biz bilirik ki, xaricdən maliyyələşdirilən partiyalarla, qeyri-hökumət təşkilatları və media ilə bağlı məhkəmə işləri olub. Bir sözlə, fundamental səbəb hökumətin siyasi meydanı daraltması, tam idarə olunan siyasi şəraitin yaradılması və bunun nəticəsində ölkədə siyasətə marağın ölməsidir.
Konkret səbəblərə gəlincə, bildiyiniz kimi, hazırda yeni dünya nizamıyla bağlı gedən geopolitik qarşıdurma həlledici mərhələdədir. Ukrayna mərkəzli geopolitik turbulensiya başlayıb və biz də onun təsirlərini hiss edirik. Görünür, hakimiyyət bu turbulensiyaya hazırlaşır və bu hazırlığın elementlərindən biri də siyasi dairəni daha da daraltmaq, tam nəzarət altına almaq, partiyaların sayını minimuma endirərək, daha idarə olunan şəklə salmaq və idarə olunan bu siyasi sistemlə də referenduma, ya da seçkilərə getməkdir.
- “Sisyasi partiyalar haqqında” yeni Qanunun tələblərini yerinə yetirə bilməyən partiyalar özlərini buraxır. Sizin rəhbərlik etdiyiniz təşkilatda vəziyyət necədir, AzDP-ni də təhlükə gözləyirmi?
- Yeni qanunun müzakirəsi başlayanda hakimiyyət müxalif partiyaların təkliflər verməsini istədi. Mən bundan imtina etdim. Çünki bilirdim ki, onsuz da bu təklifləri nəzərə almayacaqlar. Ona görə bu prosesdə iştirak etmədim. Qanun qəbul olunduqdan sonra mətbuata dedim ki, onu anti-demokratik hesab edirəm və xüsusi bir cəhd göstərmək fikrim də yoxdur. Maraqlıdır, partiyanın rəhbərliyində bu məsələ müzakirə olunanda demək olar ki, Siyasi Şuranın üzvlərinin hamısı bir nəfər kimi mənimlə əks fikirdə oldular. Yekun fikir bu oldu ki, biz qanunun tələblərinə cavab verməliyik və partiyamızı qoruyub, saxlamalıyıq. Hazırda partiyada intensiv iş gedir. Amma altı ay ərzində təşkilatlanmanı nə qədər intensiv aparsan da, partiya üzvlərinin sayını üç dəfə artırmaq çox çətin işdir. Ona görə də partiyamız belə bir çətinliklə qarşı-qarşıyadır. Amma biz çalışırıq. İndi nə alınacaq onu sonda görəcəyik.
- Sülhəddin bəy, Qarabağ ətrafında gedən proseslər haqda suallarımız olacaq. Azərbaycan aprelin 23-dən Laçın yolunun girişində dövlət sərhədinə nəzarəti təmin etdi. Bu, müharibədən sonra Azərbaycanın bölgədə suvereniyinin təmin olunması istiqamətində ən ciddi addımı hesab olunur. Siz prosesin gedişatını necə dəyərləndirirsiniz? Azərbayacanın qısa bir müddət ərzində buna nail olacağını gözləyirdinizmi?
- Xatırlayırsınızsa, 10 noyabr üçtərəfli bəyanat imzalanandan sonra ilkin qiymətləndirmələrim məhz “AzPolitika.info” saytında yayımlanıb və hazırki fikrlərimlə onun arasında ciddi fərq yoxdur. Dəyişən şərait və şərtlərdir. Həm qlobal, həm regional, həm də lokal şərait dəyişib. Mən həmin vaxt məsələnin həlli ilə bağlı “küp strategiyası”sını təklif etmişdim. Hazırda Qarabağda bizim nəzarətimizdə olmayan ərazinin xəritədəki təsvirinə baxsaz görərsiniz ki, həmin ərazi sanki küpə bənəzyir. Küpün ağzı beş kilometrlik Ermənistan-Azərbaycan sərhədi idi. Laçın dəhlizi isə həmin küpün boğazı idi. Qarabağın erməni və rus birləşmələrinin nəzarətində olan hissəsi də küpün gövdəsi idi. Təklif edirdim ki, ilk növbədə küpün ağzı yəni, beş kilometrlik sərhəd bağlanmalıdır. Bundan sonra da bütün perimetr üzrə Türkiyə və Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin postları qurulmalıdır. Və orada iki qardaş dövlətin bayrağı dalğalanmalıdır. Bu, həm Rusiya, həm Ermənistan, həm də Qarabağdakı qeyri-qanuni hərbi birləşmələrə təzyiq təşkil etmək üçün çox vacib amil idi. Yəni, bir anlığa təsəvvür edin ki, daxildə 25 rus sülhməramlı məntəqəsi qurulub. Biz də bu məntəqələrin ətrafında bütün perimetr üzrə məntəqələr və mümkün olan yerlərdə post - patrul xidmətləri qururuq. Beləcə ən kritik məsələni həll edirik- küpün ağzını bağlayırıq.
- Azərbaycan Ordusu həmin ərazilərdə, eləcədə Ermənistanla sərhəddə strateji yüksəklikləri nəzarətə götürüb...
- Sevindirici haldır ki, Azərbaycan konkret bir xətt üzrə olmasa da, hakim yüksəklikləri götürməklə nəzarətimizdə olmayan əraziyə operativ nəzarəti təmin edir. Bununla əslində, Azərbaycan hökuməti bir növ “küp strategiyası”nı həyata keçirir. Perimetr üzrə postlar qurmasa da, hakim yüksəklikləri götürür və nəhayət 23 apreldə Laçın yolunun başlanğıcında nəzarət-buraxılış məntəqəsini qoymaqla küpün ağzını bağlayır. Hesab edirəm ki, bu, Şuşanın alınmasından sonra ən mühüm hərbi - strateji uğur idi. Bu yolun ağzını bağlamaqla, biz artıq Azərbaycanın suveren ərazisində olan Rusiya “sülhməramlılarını”, Ermənistanın qeyri-qanuni hərbi birləşmələrini və separatçıları tam operativ nəzarətə götürdük.
- Bölgədə bundan sonra əsas iş nə olacaq?
- Artıq hakim yüksəkliklərdən yavaş- yavaş aşağı enmək prosesi başlayacaq. Azərbaycan 48-72 saatlıq bir hərbi əməliyyata hazır olmalıdır. Bunun üçün Ukrayna-Rusiya cəbhəsində Ukraynanın başladacağı əks-hücum əməliyyatları bizə fürsət verəcək. Biz 48 -72 saat olacağı gözlənilən əməliyyatın ərəfəsindəyik. Bu, xarakter etibarilə xüsusi əməliyyat, yaxud siyasi, diplomatik, iqtisadi, sosial tədbirlərin hərbi və xüsusi əməliyyatla kombinasiyası da ola bilər. Yəni, bir kompleks tədbirlər planı həyata keçirilə bilər. Düşünürəm ki, sırf klassik təkxətli bir hərəkat olmamalıdır. Çünki biz müasir dövrdə mübarizənin, müdaxilənin, böhranın, böhranlı vəziyyətin, münaqişənin, o cümlədən də müharibələrin strateji xarakter aldığını anlamalıyıq. Burada həm yumşaq gücün, həm də sərt gücün bütün komponentlərindən istifadə olunmalıdır. Daha yaxşı olar ki, bu, kompleks halda tətbiq olunsun. Ola bilər, biz elə bir xüsusi tədbirlər paketi həyata keçirərik ki, heç bir hərbi gücdən istifadəyə ehtiyac qalmaz. Çünki hərbi gücdən istifadə dərəcəsi artdıqca, biz daha çox beynəlxalq reaksiya ilə üzləşə bilərik.
Onu da deyim ki, bizim çox vaxtımız yoxdur. Zelenski aprelin 30-də açıqlama verdi ki, əks-hücum əməliyyatı tezliklə başlayacaq. Açıqlamalar da onu göstərir ki, hazırlıqlar demək olar ki, başa çatıb. Təxminən 5-21 may tarixləri arasında əks-hücum əməliyyatlarına start veriləcəyi gözlənilir. Hesab edirəm ki, çox uğurlu əməliyyat olacaq. Ukraynanın uğurlu hücumunun pikində Azərbaycan qeyd etdiyim 48 -72 saatlıq əməliyyatı həyata keçirməlidir. Məqsəd bu günə qədər bizim yurisdiksiyamızdan kənarda olan ərazidə suverenliyimizin bərpası olmalıdır.
- Həmin ərazidə Rusiya tərəfindən birmənalı şəkildə himayə olunan qondarma, separatçı rejim var. Aprelin 23-dən sonra onların arasında proseslərin qızışdığı, Rusiyadan narazılığın artdığı görünür. Məlumdur ki, Rusiya sülhməramlılarının komandanı dəyişdi və daha yüksək rütbəli hərbçi təyin olundu. Maraqlıdır, Rusiya-Azərbaycan münasibətləri bu kontekstdə qarşıdurma yoxsa, əməkdaşlıq şəraitində davam edəcək?
- Hesab edirəm ki, Laçın yolunun başlanğıcında nəzarət-buraxılış məntəqəsinin açılması gələcək proseslər üçün də bir model rolunu oynaya bilər. Rusiya 23 apreldə bizim atdığımız addıma elə də kəskin reaksiya vermədi. Bu, o deməkdir ki, artıq Rusiyanın da silahlı qüvvələri, hərbi yükləri və yaxud da “mülki məqsədlər” adı altında daşıdığı yüklər Azərbaycanın sərhəd və gömrük nəzarətindən keçəcək. Yəni, Rusiya “sülhməramlıları” da artıq bizim nəzarətimizdən keçəcəklər. Rusiya prinsipcə buna razıdır.
- Nəyin müqabilində razıdır? Rusiya Azərbaycanla hesablaşırmı?
- Hesablaşır. Ona görə ki, hesablaşmağa məcburdur. Rusiya Qafqazda Türkiyə-Azərbaycan İttifaqına qarşı ikinci bir cəbhə açmaq iqtidarında deyil. Rusiya yaxın perspektivdə Ukraynanın başladacağı hücuma hazırlaşır. Hamı bilir ki, bu hücum uğurlu olacaq. Sadəcə, mübahisə predmeti odur ki, bu hücum hansı dərəcədə uğurlu olacaq. Belə bir vəziyyətdə Rusiya hazırda asılı olduğu Türkiyə - Azərbaycan ittifaqına qarşı ikinci cəbhə aça bilməz.
- Burada zəif bənd Ermənsitandır, təzyiqlər ona yönələcək...
- Bəli. Ona görə də Rusiya daha çox Ermənistana təzyiq göstərir. Moskva sanksiyalar səbəbindən Türkiyə, Azərbaycan, İsrail və Qazaxıstana böyük ehtiyac duyur. Amma bütün bunlar təxribatların olmayacağı, Rusiyanın təslim olacağı anlamına da gəlməməlidir. Rusiya çalışacaq ki, İran, Fransa, Hindistan və Ermənistan ordusundakı “beşinci kolon” üzərindən hadisələrə müdaxilə etsin.
Biz burada Böyük Britaniya, İsrail və xüsusən də Türkiyə ilə birlikdə hərəkət etməli, Rusiya ilə aktiv siyasi, diplomatik fəaliyyət aparmalıyıq. Sabah Azərbaycan xüsusi təyinatlıları Rusiyanın “sülhməramlılarıyla” birgə Xankəndinə enərsə, biz buna təəccüblənməməliyik. Bir məsələni də qeyd etmək istərdim ki, yeni təyin olunan komandan Rusiyanın Müdafiə naziri ilə birbaşa əlaqəsi olan, ona yaxın adamdır. Bilirsiniz ki, Sergey Şoyqunun da Azərbaycanda xüsusi əlaqələri var. Onunla necə dil tapmaq lazım olduğunu Azərbaycan hakimiyyəti çox yaxşı bilir...
- Maraqlıdır, Ermənistan BMT Baş Assambleyasında keçirilən səsvermədə Rusiyanın təcavüzkar olmasını dəstəkləyib. Yəni, Paşinyan hökuməti Rusiyaya qarşı mövqeyini sərtləşdirir. Moskva bu ölkədə revanş edə bilərmi?
- Dediyiniz qətnamədə BMT-nin Avropa Şurasıyla əməkdaşlığından söhbət gedir. Amma bəli, sənəddə Rusiyanın təcavüzkar dövlət olduğu qeyd olunurdu. Təkcə Ermənistan yox, Çin, Hindistan, Braziliya, Qazaxıstan və Türkiyə kimi ölkələr də Rusiyanın əleyhinə səs verib. Ermənistanda isə revanşa cəhd ola bilər. Necə ki, əvvəllər də olub. Bu cəhdlərin təcrübəsi onu göstərir ki, Rusiyanın imkanları məhduddur və getdikcə də məhdudlaşır. Ermənistanda revanş əvəzinə, Nikol Paşinyana qarşı sui-qəsd ehtimalının daha yüksək olduğunu düşünürəm. Çünki hakimiyyət dəyişikliyi çətinləşdiyinə görə, sui-qəsd ehtimalı artır. Mənə elə gəlir ki, ABŞ-ın Ermənistanda olan təxminən 1200 nəfərlik dəniz piyadası xüsusi olaraq bu işə diqqət edir.
- Hazırda Vaşinqtonda ABŞ Dövlət katibi Entoni Blinkenin vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında danışıqlar gedir. Burda iki maraqlı məqam var: Birincisi, bu səfərin qeyri-müəyyən müddətdə olmasıdır. Belə bir atmosfer formalaşıb ki, razılıq əldə olunana qədər Vaşinqtonda danışıqlar davam edəcək. İkincisi, verilən açıqlamada bildirilir ki, problemlərin həlli üçün tərəflər “yol xəritəsi” formalaşdıracaqlar. Bundan sonra Avropada liderlərin görüşü gözlənilə bilər. Xatıraladım ki, sərhəddəki toqquşmalar zamanı Rusiya tərəfi də belə bir görüş təklif etmişdi və razılıq da var idi. İndi nə dəyişdi ki, dövlət rəsmiləri Vaşinqtona üz tutdular və “sülh masası” orada quruldu?
- Real vəziyyəti anlamaq baxımından bu sualın cavabı olduqca maraqlıdır. Suala keçmədən öncə bir faktı qeyd etmək istərdim: Laçın yolunun başlanğıcında nəzarət-buraxılış məntəqəmiz 23 apreldə qurulub. Aprelin 25-də isə Paşinyanla Putin arasında telefon danışığı olub. Bu telefon danışığından sonra Ermənistanda hakimiyyət dairələrinin Rusiyaya qarşı ritorikası daha da sərtləşib. Ermənistan Rusiyaya açıq şəkildə dedi ki, müdaxilə edin və bu post ləğv olunsun.
Paşinyanın bəyanatı vardı ki, Laçın yolunda sərbəst fəaliyyətin təmin edilməsi Rusiyanın öhdəliyidir...
- Əgər bu gün Azərbaycan həmin yerdə əlavə addımlar atırsa, sərhəd xidmətinin yanında gömrük xidməti də qurulursa, polis qüvvələri əraziyə cəlb olunursa, bu məsələni prinsipcə bitmiş hesab etmək olar. Yuxarıda qeyd elədim ki, bu, bir model ola bilər. Rusiya Azərbaycan münasibətlərinin inkişaf perspektivinin simulyasiyası və modelləşdirilməsi kimi. Bu prosesi yaxından və sona qədər izləmək lazımdır.
ABŞ və kollektiv Qərbin məqsədi nədir? Məqsəd Rusiyanın və İranın Cənubi Qafqazdan çıxarılmasıdır. Bu iki destruktiv qüvvənin Cənubi Qafqazdan çıxarılması üçün bu dəhlizi təmizləmək lazımdır. Bunun üçün də onları bura gətirən səbəbləri - süni yaradılmış regional münaqişələri həll etmək lazımdır. Kollektiv Qərb və Avropa Birliyi məhz bu işlə məşğul olur. Bu, Azərbaycanın siyasi müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü və suverenliyi məsələsinin həllidir. Burada Azərbaycanın milli maraqları ilə ABŞ-ın və kollektiv Qərbin geopolitik maraqları üst-üstə düşür. Biz burada təbii müttəfiqlər əldə edirik.
Mən hər zaman çıxışlarımda qeyd edirdim ki, biz London və Təl-Əviv üzərindən ABŞ-la dil tapmağa çalışmalıyıq. Ona görə ki, bundan sonra danışıqlar masasının başında ABŞ oturacaq. Necə ki, artıq ABŞ bu masanın başında əyləşib.
- Rusiyanın müqaviməti olacaqmı, bu barədə gözləntiləriniz nələrdir?
- Rusiya Türkiyə-Azərbaycan İttifaqı və onun ətrafında olan geniş koalisiya qarşısında geri çəkilməyə məcbur olacaq. Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı mövqeləri getdikcə zəifləyəcək, hansı ki, biz bunu artıq müşahidə edirik. Elə postun qurulması da bu mövqeyin zəifləməsənin bariz nümunəsidir. Bu boşluğu regional oyunçu kimi İran doldurmağa çalışacaq. Amma İran tam olaraq Rusiyanın yerini tuta bilməz. Bu yeri Amerika Birləşmiş Ştatları tutacaq.
- Vaşinqtondakı görüşdən gözləntilələriniz nələrdir?
- ABŞ-da konkret bir nəticə əldə olunmaması mümkündür. Amma biz artıq təşəbbüsün ABŞ və kollektiv Qərbə keçdiyini müşahidə edirik. Ukraynanın hücumlarının effektivlik səviyyəsi bu keçidin də nə dərəcədə qalıcı olacağını müəyyən edəcək.
- Azərbaycan və Ermənistan arasında kompromislər nədən ibarət ola bilər?
- Burada ən zəif tərəf hər mənada Ermənistandır. Əvvəla, qalib tərəf Azərbaycandır. Onlar xristian təəssübkeşliyinə baxmayaraq, praqmatik siyasət aparan dövlətlərdir. Ermənistana mümkün təzyiqlər olacaq. Azərbaycan və Ermənistanın strateji çəkiləri müqayisə olunmazdır. Azərbaycan kollektiv Qərbin enerji təhlükəsizliyində xüsusi rol oynayır. Nəqliyyat, ticarət yolları Azərbaycandan keçir. Üstəlik, orta dəhlizin bir hissəsi Azərbaycandan keçir ki, burda Çinin də maraqları bizimlə üst-üstə düşür. Azərbaycan burada Çinin də səssiz dəstəyini alır. Bu baxımdan, Azərbaycanın strateji mövqeyi, çəkisi və enerji təhlükəsizliyində artan rolu, ticarət və iqtisadi əlaqələri böyük önəm kəsb edir. Həmçinin, Azərbaycanın Böyük Britaniya və İsrail kimi müttəfiqlərinin olduğunu, Avropa Birliyi ilə enerji sahəsində strateji tərəfdaşlığa dair imzalanan sənədlə Avropanın enerji təminatında artan rolunu, ABŞ-nin münaqişənin həllində maraqlı olduğunu nəzərə alsaq, əsas təzyiqlər Azərbaycana deyil, Ermənistana olacaq. Ermənistan rəhbərliyi də prinsipcə buna hazırdır. ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmisi açıqlamasında “bu həftə” ifadəsini işlədir. Bu, o deməkdir ki, qarşıdakı sayılı günlərdə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin ilkin variantı hazırlanacaq və ya ilkin variantın çərçivəsi müəyyən olunacaq. Amma bu, o demək deyil ki, yaxın zamanda biz sülhə nail olacağıq. Sülhün əldə olunması üçün ilk növbədə Rusiyanın Cənubi Qafqazdan sıxışdırılıb çıxarılması və Ermənistana təsirini tam ortadan qaldırmaq mümkün olmasa belə, minimuma endirilməsi lazmdır.
- Bəs Qərbin qurduğu masada Qarabağ erməniləri hansı rola malikdirlər? Yəni, bizdən nəsə qopara bilərlər?
- Məncə, burada əsas məsələ Türkiyə faktorudur. Türkiyənin mövcud rəhbərliyi ilə ABŞ arasında siyasi problemlər yaşanır. Bu, bizim ziyanımıza işləyir. Amma xeyrimizə işləyən tərəf də var. Azərbaycan London, Təl-Əviz üzərindən ABŞ-da güclü lobbiçilik fəaliyyəti aparmaq imkanına sahibdir. Biz bilirik ki, Rusiyanı kənara qoysaq, Fransa və ABŞ-da güclü erməni lobbisi var. Ona görə də burada daha çox lobbilərin təsirini müqayisə etməliyik. Bir tərədə Fransa və ABŞ-da olan erməni lobbisi, digər tərəfdə isə anqlosakson və yəhudi lobbisi. Mənə elə gəlir ki, üstünlük bizim tərəfimizdə olacaq. Hər halda təcrübədən də hansı lobbinin güclü olduğunu bilirik.
Separatçılara gəlincə, onlar artıq özlərinin müdafiəsinin daha çox Rusiyanın əlinə oynadığını anlayıblar. Separatçıların müdafiəsi Rusiyanın bölgədə qalması deməkdir. Siz əgər Rusiyanın oradan çıxmasını istəyirsinizsə, deməli, bu dəstəkdən imtina etməlisiniz. ABŞ da artıq seçimini etməlidir. Mənə elə gəlir ki, bütün bu arqumentlər məsələnin həllinin daha çox bizim marağımıza uyğun istiqamətə dönəcəyindən xəbər verir.
Elçin Rüstəmli
Elvin Bəyməmmədli
“AzPolitika.info”
Son yazılar
Обзор новинок в сфере смартфонов - Smartphone Trends 2024
Смартфоны продолжают оставаться одними из самых быстроразвивающихся технологий, предлагая пользователям новейшие решения, которые делают нашу жизнь проще и продуктивнее. В 2024 году производители уделили особое внимание инновациям в дизайне, производительности, камерах и экосистемах. Давайте подробнее рассмотрим, какие тренды и устройства формируют рынок смартфонов сегодня. Дизайн и форм-фактор Раскладные устройства Раскладные смартфоны вышли из категории нишевых продуктов и стали массовым явлением. Производители, такие как Samsung, Huawei, Oppo и Motorola, предлагают устройства, которые сочетают компактные размеры с большими дисплеями. Например, Samsung Galaxy Z Fold 6 и Huawei Mate X5 отличаются улучшенными шарнирами, более прочными экранами и более легкими корпусами. Безрамочные экраны Технологии безрамочных экранов достигли новых высот. Компании, такие как Xiaomi и Vivo, активно разрабатывают смартфоны с экранами, которые полностью обволакивают корпус устройства. Xiaomi Mix Fold Alpha 2, например, стал пионером в использовании "360-градусного" дисплея. Устойчивость к внешним условиям Новые модели смартфонов становятся всё более прочными. iPhone 15 Ultra и Samsung Galaxy S24 Ultra предлагают усиленную защиту от воды и пыли по стандарту IP68+, а также новые материалы, такие как сапфировое стекло и титановый корпус. Производительность Производительность смартфонов продолжает увеличиваться благодаря новым процессорам и увеличению оперативной памяти. В этом году важной вехой стал выпуск процессоров, созданных по технологии 3-нм, таких как Apple A18 Bionic и Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3. Эти чипы предлагают не только мощь для сложных задач, но и повышенную энергоэффективность. Искусственный интеллект Искусственный интеллект стал неотъемлемой частью смартфонов. Новейшие модели оснащены сопроцессорами AI, которые позволяют улучшать фотографии, оптимизировать производительность и даже предлагать персонализированные функции. Например, Google Pixel 8 Pro использует алгоритмы AI для устранения шума и автоматического улучшения фотографий. Геймерские смартфоны Любители игр получают еще больше возможностей с такими устройствами, как ASUS ROG Phone 7 и RedMagic 8 Pro. Эти смартфоны оснащены активными системами охлаждения, высокочастотными экранами с частотой обновления 165 Гц и уникальными триггерами для удобного управления в играх. Камеры Камеры смартфонов 2024 года достигли новых высот, предлагая функциональность, сравнимую с профессиональными камерами. Большие сенсоры и оптический зум Смартфоны, такие как Xiaomi 14 Ultra и Sony Xperia 1 VI, оснащены крупными сенсорами, что позволяет захватывать больше света и улучшать качество изображений. Оптический зум на уровне 10x и более стал стандартом для флагманов. Видео 8K Запись видео в формате 8K становится доступной для большинства премиальных моделей. Компании также добавляют функции стабилизации, включая сенсорный сдвиг и электронную стабилизацию. Инновации в программном обеспечении Google и Apple активно работают над улучшением ночной съемки и портретного режима. Например, iPhone 15 Pro Max автоматически определяет освещение и может менять диафрагму, чтобы улучшить кадры в условиях низкой освещенности. Экосистема и программное обеспечение Смартфоны становятся частью всё более обширных экосистем. Например, Apple продвигает интеграцию с другими устройствами через iCloud+, а Samsung делает акцент на синхронизации с бытовой техникой через SmartThings. Поддержка долгосрочных обновлений Производители, такие как Samsung, Google и OnePlus, предлагают до 5 лет программной поддержки, включая обновления безопасности и новые версии операционных систем. Это делает покупку флагманов более долгосрочной инвестицией. Развитие операционных систем В 2024 году Android 14 и iOS 17 принесли множество улучшений. Android 14 делает акцент на безопасности и кастомизации, тогда как iOS 17 предлагает новые функции для взаимодействия между устройствами и улучшения в сфере конфиденциальности. Батареи и зарядка Увеличенная емкость Смартфоны, такие как Realme GT Neo 6, предлагают батареи емкостью до 6000 мАч, обеспечивающие более длительное время автономной работы. Быстрая зарядка Быстрая зарядка выходит на новый уровень. Xiaomi 14 Pro поддерживает зарядку мощностью 200 Вт, позволяя зарядить устройство до 100% за менее чем 10 минут. Беспроводная зарядка Беспроводная зарядка стала быстрее и универсальнее. Компании активно внедряют стандарты Qi2, улучшая совместимость между различными устройствами. Тренды и будущее 5G и спутниковая связь 5G стал стандартом для большинства смартфонов, но в 2024 году внимание сместилось на спутниковую связь. Apple, Huawei и Samsung предлагают базовые функции связи через спутники, такие как отправка сообщений в экстренных ситуациях. Устойчивое развитие Компании делают акцент на экологичности. Смартфоны теперь содержат больше переработанных материалов, а упаковка становится минималистичной и экологически чистой. Концептуальные устройства Концептуальные устройства продолжают вдохновлять. Например, Oppo X Nendo демонстрирует инновационный подход к складным конструкциям, а Nothing Phone 3 удивляет прозрачным дизайном и уникальными световыми эффектами. Заключение 2024 год стал годом значительных инноваций в сфере смартфонов. От улучшенных камер и мощных процессоров до новых форм-факторов и экосистем — выбор устройств огромен, и каждый пользователь найдет то, что соответствует его потребностям. Следите за новыми анонсами, ведь мир технологий не стоит на месте!
Обзор новинок в сфере ноутбуков - Laptop Trends 2024
Рынок ноутбуков в последние годы демонстрирует стремительное развитие, предлагая пользователям устройства, способные удовлетворить самые разные потребности — от работы и учебы до профессионального творчества и гейминга. В 2024 году производители сосредоточились на улучшении производительности, портативности, энергоэффективности и внедрении инновационных технологий. В этой статье мы подробно рассмотрим ключевые новинки и тренды в сфере ноутбуков. Дизайн и конструкция Тонкость и легкость Компании продолжают стремиться к созданию более компактных и легких ноутбуков. Новые модели, такие как Dell XPS 13 Plus 2024 и LG Gram SuperSlim, устанавливают новые стандарты в портативности, сохраняя при этом высокую производительность. Использование материалов, таких как магниевый сплав и углеродное волокно, делает устройства прочными и невероятно легкими. Экранные инновации Технологии дисплеев играют важную роль в новых моделях ноутбуков: OLED-дисплеи становятся все более популярными благодаря превосходному качеству изображения, глубокому черному цвету и высокой энергоэффективности. Например, ASUS ZenBook Pro 16X оснащен 4K OLED-панелью с высоким уровнем яркости. Мини-LED технологии, используемые в устройствах, таких как Apple MacBook Pro M3, предлагают превосходную цветопередачу и контрастность. Сенсорные экраны становятся стандартом для многих моделей 2-в-1, включая HP Spectre x360. Расширение экранов Устройства с дополнительными экранами набирают популярность. Например, ASUS ROG Zephyrus Duo 16 предлагает дополнительный дисплей для удобного многозадачности, что особенно ценно для креаторов и геймеров. Производительность Новые процессоры В 2024 году лидеры индустрии, такие как Intel, AMD и Apple, представили мощные процессоры: Intel Core 14-го поколения предлагает значительное улучшение однопоточной и многопоточной производительности благодаря усовершенствованной архитектуре. AMD Ryzen 8000 отличается увеличенной энергоэффективностью и интеграцией графики RDNA 3. Apple M3 устанавливает новые стандарты для ARM-архитектуры, обеспечивая превосходную производительность и долгую автономную работу. Графика нового поколения Графические процессоры NVIDIA RTX 40-й серии стали ключевым элементом для игровых и профессиональных ноутбуков. Такие устройства, как Razer Blade 18 и Alienware x16, поддерживают трассировку лучей в реальном времени и технологии DLSS 3, обеспечивая невероятное качество графики. Оперативная память и хранилище В новых моделях ноутбуков используется оперативная память стандарта DDR5, которая обеспечивает более высокую скорость и энергоэффективность. Для хранения данных всё чаще применяются SSD NVMe 4.0, предлагающие молниеносную скорость загрузки и передачи данных. Энергоэффективность и автономность Энергоэффективность стала одним из главных приоритетов для производителей ноутбуков. Новые чипы от Apple и AMD демонстрируют выдающуюся автономность — до 20 часов работы без подзарядки. Например, MacBook Air M3 и Lenovo ThinkPad X1 Carbon Gen 12 предназначены для долгосрочного использования в мобильных условиях. Быстрая зарядка Современные ноутбуки поддерживают технологии быстрой зарядки. Например, устройства с зарядкой 100 Вт через USB-C могут восстановить до 50% заряда за 30 минут. Искусственный интеллект и машинное обучение Встроенные ИИ-ускорители Некоторые новые процессоры оснащены интегрированными ИИ-ускорителями, которые оптимизируют задачи машинного обучения, улучшают видеоконференции и повышают энергоэффективность. Например, Microsoft Surface Laptop Studio 2 использует ИИ для улучшения работы камеры и микрофонов. Программное обеспечение Производители интегрируют ИИ в программные платформы. Например, Windows 11 добавляет функции интеллектуального управления батареей, а macOS Sonoma делает взаимодействие с экосистемой Apple более интуитивным. Игровые ноутбуки Игровые ноутбуки продолжают совершенствоваться, предлагая пользователям ещё больше мощности и функциональности. В 2024 году особое внимание уделяется: Экранам с частотой обновления до 360 Гц (например, MSI Titan GT77 HX). Поддержке Ray Tracing и технологий повышения FPS, таких как NVIDIA DLSS 3. Охлаждающим системам, включающим жидкометаллические термоинтерфейсы и паровые камеры. Тренды и инновации Экологичность Многие производители делают акцент на экологически чистых материалах и переработке. Например, Acer Aspire Vero 2024 изготовлен из переработанного пластика и имеет упаковку, пригодную для повторного использования. Ноутбуки с 5G Подключение к сетям 5G становится стандартом для премиальных моделей, таких как HP Elite Dragonfly G4, что обеспечивает высокую скорость передачи данных в любом месте. Концептуальные устройства Производители экспериментируют с новыми форм-факторами. Например, Lenovo Yoga Book 9i предлагает два полноценных сенсорных экрана, которые можно использовать в различных конфигурациях. Заключение 2024 год принес множество интересных новинок в сфере ноутбуков. Производители продолжают удивлять инновациями, создавая устройства, которые становятся не только инструментами для работы, но и настоящими помощниками в повседневной жизни. Независимо от ваших потребностей — будь то творчество, гейминг или бизнес — вы наверняка найдете ноутбук, который удовлетворит все ваши требования.
Тренды крипторынка 2024 - Crypto Market Trends
Криптовалютный рынок — одна из самых динамично развивающихся областей финансовых технологий. Несмотря на высокую волатильность и неоднозначное отношение регуляторов, интерес к криптовалютам продолжает расти. В этой статье мы рассмотрим ключевые тренды, которые определяют развитие крипторынка в 2024 году. Усиление регулирования Регуляторная прозрачность В 2024 году многие страны усиливают свои усилия по регулированию крипторынка. Основной акцент делается на: Борьбу с отмыванием денег (AML) и финансированием терроризма (KYC-процедуры). Защиту интересов розничных инвесторов через создание стандартов для криптобирж. Разработку национальных стратегий регулирования. Примером может служить Европейский Союз с инициативой MiCA („Markets in Crypto-Assets“), которая устанавливает единые правила для участников криптовалютного рынка. CBDC (Цифровые валюты центральных банков) Страны продолжают активно разрабатывать и внедрять цифровые версии национальных валют. Такие проекты, как e-CNY в Китае и пилотный Digital Euro, направлены на повышение эффективности платежных систем и сокращение доли наличных расчетов. Расширение применения блокчейн-технологий Токенизация активов Тренд токенизации активов продолжает набирать обороты. Блокчейн позволяет: Создавать токены, представляющие реальные активы, такие как недвижимость, произведения искусства и ценные бумаги. Упрощать доступ к инвестициям благодаря дробным долям. DeFi 2.0 Финансовые сервисы на основе блокчейна (DeFi) переходят на новый уровень. В 2024 году проекты сосредотачиваются на: Устойчивости бизнес-моделей. Повышении безопасности. Разработке гибридных решений, сочетающих централизованные и децентрализованные элементы. Пример: платформы, предоставляющие стейкинг с улучшенной ликвидностью и страхованием. NFT 2.0 Рынок невзаимозаменяемых токенов (NFT) меняется. Если в прошлом он был сосредоточен на цифровом искусстве, то теперь NFT используются в: Игровой индустрии для создания внутриигровых активов. Метавселенных для представления виртуальной недвижимости. Управлении интеллектуальной собственностью. Метавселенные и Web3 Интеграция криптовалют в метавселенные Метавселенные, такие как The Sandbox и Decentraland, активно используют криптовалюты для внутриигровой экономики. Пользователи могут зарабатывать токены, участвуя в мероприятиях или создавая контент. Развитие Web3 Технологии Web3 предлагают новый взгляд на интернет: Полная децентрализация данных. Управление через DAO (децентрализованные автономные организации). Прозрачность и безопасность операций. Углеродная нейтральность Критика криптовалют за высокий углеродный след стимулирует разработчиков переходить на экологичные алгоритмы. Примером служит переход Ethereum на алгоритм Proof-of-Stake, который сократил энергопотребление сети на 99%. Другие проекты, такие как Chia и Algorand, делают ставку на энергосберегающие механизмы консенсуса. Институциональное принятие Участие традиционных финансов Банки и инвестиционные компании увеличивают свои вложения в криптоактивы. В 2024 году такие гиганты, как BlackRock и Goldman Sachs, предлагают клиентам доступ к криптовалютным ETF и другим инструментам. Криптовалюты в розничной торговле Все больше компаний интегрируют криптовалютные платежи. Например: PayPal предлагает оплату в криптовалюте. Сеть магазинов Starbucks принимает биткоины через Lightning Network. Автоматизация торговли Алготрейдинг Трейдеры используют алгоритмы и ИИ для анализа рынка и выполнения сделок. Это позволяет: Реагировать на изменения быстрее человека. Снижать риски за счет диверсификации стратегий. Платформы социального трейдинга Популярность таких платформ, как eToro, продолжает расти. Инвесторы могут копировать стратегии успешных трейдеров, что упрощает вход для новичков. Основные вызовы Безопасность Кибератаки остаются одной из главных угроз. В 2024 году проекты уделяют больше внимания: Защите смарт-контрактов. Обучению пользователей принципам кибербезопасности. Волатильность Криптовалюты остаются высоковолатильным активом. Это создает сложности для их использования как платежного средства и долгосрочного хранения стоимости. Регуляторная неопределенность Несмотря на прогресс, подходы к регулированию остаются различными в разных странах, что создает барьеры для глобальной интеграции. Заключение Криптовалютный рынок продолжает эволюционировать, предлагая новые возможности для инвесторов, разработчиков и пользователей. Тренды 2024 года демонстрируют, что индустрия стремится к устойчивости, безопасности и интеграции с традиционными финансовыми системами. Тем не менее, она сталкивается с вызовами, требующими внимания и адаптации. Крипторынок остается одной из самых инновационных и перспективных областей в мире финансовых технологий.
Şərhlər
Qarabağ probleminin bele yüksek siyasi herbi seviyyede hell olunmasının kökünde zamanında rehmetlik Ulu Önderin dünya siyasetinde sepdiyi toxumların cücermesi ve bı gün behre vermesi sebeblerindayanır,tebii ki,Azerbaycan Ordusunun esger ve zabitlerinin,Müzeffer Ali Baş Komandanın ve qardaş Türkiyyenin haqqını danmamaq şerti ile.