MÜSAVATIN 1 SENTYABR PERFORMANSI – Bu nəticələr nədən xəbər verir?

1 sentyabrda keçirilmiş növbədənkənar parlament seçkilərinə 25 namizədlə qatılan Müsavat Partiyası Milli Məclisdə təmsilçilik qazana bilməyib. Partiyadan verilən bəyanatda bunun səbəbi kimi seçkilərin ədalətli və şəffaf keçirilmədiyi göstərilir. Partiyanın Məclis sədri Arif Hacılı həm iqtidarı, həm də seçkiyə qatılmayan müxalifəti ittiham edərək onları Müsavata qarşı əks-təbliğatda qınayıb.

Seçki dairələri üzrə apardığımız araşdırmalar göstərir ki, Müsavatdan olan namizədlərin heç biri mandat əldə edən hakimiyyət nümayəndələrinə, eləcə də digər namizədlərə real alternativ ola bilməyib. MSK-nın təqdim etdiyi seçki tablosunun dairələr üzrə reallığı nə dərəcə əks etdirdiyi haqda birmənalı fikir söyləmək çətindir. Əlbəttə, burada müxalifət nümayəndələrinin haqlı olduğu bir çox məqamları qeyd etmək olar. Amma ümumilikdə müsavatçı namizədlərin təşviqat dövründəki sönük performansları, cəmiyyətdə seçki əhvalı, müsbət dinamika yarada bilmədikləri də reallıqlardan biridir. Müsavatçı namizədlərin əksəriyyəti qeydə alındıqları seçki dairələrində, sosial şəbəkələrdə aktiv seçki kampaniyası aparmayıb. Burada namizədlərə yaradılan müəyyən maneələr, əngəllər də rol oynaya bilərdi, amma Müsavatın obyektiv-subyektiv səbəblərdən əvvəlki siyasi imkanlarından əsər-əlamət qalmadığını da qeyd etmək qərəzli olmazdı.

Məsələn, 1 sentyabr seçkilərində partiya Naxçıvan MR-dəki 6 seçki dairəsinin heç birindən namizəd irəli sürməyib. Beləliklə, 300-minə yaxın seçici ilə - müsavatçıların seçki şüarlarının təbirincə desək, vətəndaşlarla ünsiyyət qurmaq imkanından istifadə etməyib, yaxud sadəcə buna resursları çatmayıb.

Bakı şəhəri üzrə təqribən 1.6 milyon seçicini əhatə edən 30 seçki dairəsindən isə Müsavat cəmi 6 namizəd irəli sürə bilib. Ölkənin siyasi mərkəzində belə zəif performans göstərmək, şübhəsiz ki, təkcə iqtidarın yaratdığı siyasi maneələrlə bağlı deyil.

Ölkənin ikinci böyük şəhəri olan Gəncəni əhatə edən 4 dairənin də cəmi 2-sində müsavatçı namizəd seçkiyə qatılıb. Bu rəqəm 4 seçki dairəsinin olduğu Sumqayıt şəhərində isə cəmi 1 nəfər təşkil edir. Beləliklə, Müsavat paytaxtdan sonra ölkənin ən böyük iki şəhərindəki 8 dairədən cəmi 3-də namizədlə iştirak edə bilib.

Bununla yanaşı Müsavat Partiyası vaxtilə güclü sosial bazaya malik Qarabağ və Qərb bölgəsində də azsaylı namizədlərlə seçkiyə qatılıb. Belə ki, partiyanın Qazax, Ağstafa, Tovuz seçki dairələri üzrə namizədi olmayıb, Gədəbəy və Şəmkirdən isə cəmi 2 namizədlə prosesdə iştirak edib.

Qarabağ bölgəsinə gəlincə, Müsavatın 84 saylı Füzuli seçki dairəsindən namizədi, tanınmış vəkil Osman Kazımovun namizədliyi qeydə alınmayıb, 125 saylı Zəngilan-Qubadlı seçki dairəsindən deputatlığa namizədi Nəsiman Yaqublu avqustun 26-da Cəbrayıl rayonunda düşdüyü ağır yol qəzası nəticəsində vəfat edib. Partiyanın 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı dairəsindən namizədi seçkiyə qatıla bilib.

Məclis sədri Arif Hacılının doğulduğu Zaqatala rayonu (Şimal-Qərb bölgəsindən) də partiya yalnız Şəkinin iki dairəsindən namizəd irəli sürüb. Müsavat Zaqatala, Baləkən, Qəbələ, Oğuz rayonlarının seçiciləri ilə bu kampaniya dövründə təmas qura bilməyib.

MSK-nın saytında müsavatçı namizədlərin aldıqları ümumi səslər qalib elan olunan bir iqtidar namizədinin səsinə bərabərdir – toplam 13729 səs. Amma partiya bəyan edir ki, seçki administrasiyası prosesə qatılanların iştirak fazini, o cümlədən lider namizədlərə yazılan səslərin sayını astronomik şəkildə artırıb.

Qeyd edək ki, MSK parlament seçkilərində iştirak faizinin 37 faizə yaxın olduğunu elan edib. Qalib namizədlərin səsləri isə bəzi istisnalarla 8-16 min aralığında dəyişib. İkinci, üçüncü yeri tutan namizədlərə isə bu rəqəmlərdəndən bir neçə dəfə az səs yazılıb. O cümlədən, Müsavat Partiyasının namizədlərinin əsasən 4-cü yerdən aşağıda qərar tutduqları elan olunub. Belə ki:

8 saylı Binəqədi birinci seçki dairəsindən namizəd Mustafa Hacıbəyli - 360 səslə 6-cı yer;

10 saylı Binəqədi üçünü seçki dairəsindən Razim Əmraslanlı - 369 səslə 6-cı yer;

12 saylı Xəzər birinci seçki dairəsindən Almaz Əliqızı - 138 səslə 4-cü yer;

17 saylı Yasamal üçünü seçki dairəsindən Nüşabə Sadıxlı - 358 səslə 6-cı yer;

21 saylı Nəsimi-Binəqədi seçki dairəsindən Gülağa Aslanlı - 280 səslə 4-cü yer;

31 saylı Suraxanı ikinci seçki dairəsindən Ərzulla Bulud - 471 səslə 6-cı yer;

38 saylı Gəncə birinci seçki dairəsindən Oqtay Zeynalov - 1063 səslə 4-cü yer;

40 saylı Gəncə üçüncü seçki dairəsindən Mayıl Vəliyev - 1332 səslə dördüncü yer;

43 saylı Sumqayıt ikinci seçki dairəsindən Cavad Cavadlı - 307 səslə 8-ci yer;

69 saylı Biləsuvar seçki dairəsindən Yusif Mehti - 1270 səslə 3-cü yer;

71 saylı Cəlilabad seçki dairəsindən Azər Əsgərov - 499 səslə 5-ci yer:

73 saylı Masallı-Cəlilabad seçki dairəsindən Şəmsəddin Əmirov - 891 səslə 4-cü yer;

80 saylı Lerik-Astara seçki dairəsindən Tahir Hüseynov - 175 səslə 9-cu yer;

90 saylı Ağsu seçki dairəsindən Zabit Bədəlov - 344 səslə 6-cı yer;

94 saylı Ucar seçki dairəsindən Zakir İsmayıl - 603 səslə 7 ci yer; 

96 saylı Goranboy-Naftalan seçki dairəsindən Yusif Namaz - 823 səslə 6-cı yer;

101 saylı Samux-Şəmkir seçki dairəsindən Etibar Əkbərov - 855 səslə 8-ci yer;

104 saylı Gədəbəy seçki dairəsindən Sabir Məmmədov - 1076 səslə 6-cı yer

114 saylı Şəki şəhər seçki dairəsindən Tahir Səfərli - 875 səslə 5-ci yer;

115 saylı Şəki kənd seçki dairəsindən Bakıxan Qəribli - 993 səslə 3-ü yer;

120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı seçki dairəsindən Hidayət Allahverdi - 647 səslə 7-ci yer.

Beləliklə, Müsavat Partiyasının 1 sentyabrda keçirilmiş növbədənkənar seçkilərdə yaratdığı mənzərə təxminən bundan ibarətdir. Əgər partiyanın seçkilərlə bağlı irəli sürdüyü iddialar həqiqətdirsə, bu resurslarla mənzərə necə olardı, bu artıq başqa araşdırmanın mövzusudur.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”

Qeyd: Məqalə Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə və müsabiqə şərtlərinə uyğun olaraq “Fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi" mövzusunda hazırlanmışdır.