PENSİYA İSLAHATI, YOXSA TƏXRİBAT?! - Milyonlarla insanı pensiyadan məhrum etmək nəyə xidmət edir?

Prezidentin “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna əlavə və dəyişiklikləri geri qaytaracağı gözlənilir

Səlim Müslümovun təcili olaraq Prezident Aparatına çağırılması səbəbsiz deyil

Ötən həftə gözlənildiyi kimi, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümovun xalqa yeni "töhfəsi" olan, Milli Məclisinin Əmək və Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadı Rəcəblinin əhaliyə hökumətin böyük "lütfü" kimi təqdim etdiyi “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna əlavə və dəyişikliklər Milli Məclis tərəfindən təsdiqləndi. Deputatların əksəriyəti bu dəyişikliklərin lehinə səs verdi (cəmi 3 millət vəkili əlehinə səs verib-red.). Ancaq əhalinin böyük qismi bu dəyişikliklərin gerçək mahiyyəti və məqsədindən, həmçinin, gözlənilən nəticələrindən xəbərsizdir. Doğrudur, mətbuatda pensiya yaşının 65 yaşa çatdırılması müəyyən qədər müzakirə və tənqid olundu. Ancaq bu qanuna edilən 98 (!) dəyişikliyin yaratdığı ən ciddi fəsad - pensiyanın baza hissəsi məhfumunun aradan qaldırılması nəzərdən qaçırıldı.

Belə ki, artıq hər bir əmək pensiyaçısı üçün nəzərdə tutulan 110 manatlıq minimum aradan götürülür. Yeni qanunda yalnız Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna (DSMF) 15 840 manat, yəni 110 manatın 144 mislini ödəyənlər 110 manat pensiyaya ümid edə bilərlər. Bu isə, kifayət qədər böyük və əhalinin böyük qismi üçün əlçatmaz rəqəmdir. Birincisi, bu dəyişiklik hüququn baş prinsipi – qanunun vətəndaşların ziyanına geriyə qüvvəsi olmaması müddəasına ziddir. Yəni, bugün yaşı 63-ü haqlayaraq pensiyaya çıxmalı olan və DSMF-ə indiyə qədər 10 min manat ödəniş edən şəxs daha 6 ay gözləməlidir.

Ən biabırçısı və absurd görünən isə odur ki, DSMF-ə həmin müddətdə əlavə 5840 manat ödəməlidir ki, 110 manat pensiya ala bilsin! Ya da, həmin 5840 manatı ödəyənə qədər işləməlidir. Bu isə 10 il, hətta 20 il və daha çox da çəkə bilər.

Digər bir məqam – pensiyanın baza hissəsinin varlığı insanlara DSMF-ə ödədiyi məbləğdən asılı olmayaraq, minimum pensiya almaq imkanı verirdisə, indi, xüsusən də sosial-siyasi cəhətdən həssas olan kənd və rayon əhalisi bu imkandan məhrum edilir. Bu o deməkdir ki, pensiya yaşına çatan, təqribən 1,7 milyon nəfər kənd əhalisi ümumiyyətlə pensiya almayacaq!

Və ümidi yalnız 55 manat müavinətə qalacaq. Özü də bu, təkcə kənd əhalisinə deyil, şəhərdə yaşayan və aşağı əmək haqqı alanlara, sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslərə, onların işçilərinə və ümumiyyətlə işlə təmin olunmayanlara da aiddir.

Təqribi hesablamalar göstərir ki, bu gedişlə təqaüd yaşında olan əhalinin yarısından da çoxu - 52 faizi ümumiyyətlə pensiyadan məhrum olacaq.

Qanun dəyişikliyinin tətbiqi isə bu ilin iyulundan başlayacaq. Başqa sözlə, əhali Milli Məclisin "alqışlarla" təsdiqlədiyi dəyişikliyin ziyanını iyuldan etibarən hiss edəcək. 

Ancaq görünür, pensiya qanununa edilən dəyişikliklərin mümkün mənfi nəticələri artıq siyasi hakimiyyət tərəfindən də nəzərə alınmaqdadır. Qanun dəyişikliklərinin parlament iclasında müzakirəsi zamanı əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümovun təcili olaraq Prezident tərəfindən çağırılması və nazirin iclası yarımçıq tərk etməsi də sözsüz ki, səbəbsiz deyil.

Böyük ehtimalla ölkə başçısı naziri oraya tərifləmək üçün dəvət etməyib. Əgər qanun layihəsi ölkə başçısını təmin etsəydi, naziri yəqin ki, həmin gün və həm də iclas gedərkən yanına çağırmazdı.

Digər tərəfdən, pensiya qanununa edilən bu dəyişikliklərin ölkənin siyasi rəhbərliyinə qarşı təxribat olduğunu da istisna etmək çətindir. Çünki bu dəyişiklikdən sonra büdcənin qənaət edəcəyi məbləğ o qədər də böyük və əhəmiyyətli olmayacaq. Əvəzində bunun yarada biləcəyi sosial və siyasi narazılıqların miqyasını təsəvvür etmək heç də çətin deyil.

Sözsüz ki, ölkə başçısı da bu ehtimalları nəzərə alır. Ona görə də, məntiq və təhlillər onu göstərir ki, Prezidentin bu qanun layihəsindən narazı qalması və onu parlamentə geri göndərməsi ehtimalı olduqca yüksəkdir. Artıq təcrübədə də belə hallar mövcuddur. Məsələn, Prezident sahibkarların çoxsaylı müraciətləri əsasında “Valyuta tənzimi haqqında”, həmçinin “Kənd Təsərrüfatında İnformasiya-məsləhət xidməti haqqında” qanunları geri qaytarıb. İyula qədər hələ 4 ay var və pensiya yaşına çatan əhalinin sayı və ehtiyacları sahibkarlara nisbətən qat-qat çoxdur.

Bu üzdən də ölkə başçısının pensiya qanununa edilən dəyişiklikləri geri qaytarması gözləniləndir. Əhalinin də böyük qismi məhz buna ümid edir.

Digər tərəfdən, hamı bilir ki, hər cür siyasi və mənəvi məsuliyyət hissini itirən bir çox deputat və məmurlar belə qanun layihələrini Prezidentin masasının üstünə “uf” demədən göndərməkdən qətiyyən utanmır. 

CƏLAL

AzPolitika.info