QAFQAZDA TÜRKİYƏ-RUSİYA TOQQUŞMASI – Qarabağ Ankara ilə Moskvanın münasibətlərini necə dəyişəcək?
Dağlıq Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdəki dinamika çox sürətlə dəyişdiyinə görə mətbuatdakı analizləri operativ vəziyyətə uyğun yox, daha panoramlı kontesktdən vermək lazımdır.
Qafqaz Avrasiya materikinın düz ortasında yerləşən mühüm geostrateji məkandır. SSRİ dağılandan sonra Rusiya milli münaqişənin qızışdırılması üsulundan istifadə etmək yoluyla bu ərazini öz nəzarətində saxlamağa çalışıb. Onu da demək lazımdır ki, Moskva buna xeyli müddətdir müəssər olub. Amma tarixə yaxşı nəzər yetirsək görərik ki, heç zaman nəinki dövlətlərin sərhədləri, hətta onların mövcudluğu belə statik olmayıb. Rusiya 200 ildir ki, Qafqazın hamisi rolunda çıxış edir və buraya kiminsə müdaxiləsinə qətiyyən imkan verməyib. Çünki onlar bu məkanı əldən buraxmamaq üçün resurslara malik olublar. İndi vəziyyət tədricən dəyişməyə başlayır. Rusiya iqtisadi cəhətdən getdikcə zəifləyir. Köhnəlmiş vasitələrlə “status-kvo”nun permanentliyinin təmin edilməsi çətinləşir. Elə bu səbədəndir ki, 30 il bundan öncə Qafqazda təkbaşına meydan sulayan Rusiya yeni rəqiblə qarşılaşmaq məcburiyyətində qalıb. Bu rəqib heç də gözlənilməz yerdən peyda olmayıb. Tarixi baxımdan Rusiyaya həmişə rəqib olan Türkiyənin Azərbaycanın yanında yer alması Moskvanı qıcıqlandırsa da, o, buna birbaşa müdaxilə etmək fikrindən daşınır. Ona görə ki, işlərin daha da qəlizləşməsi Kremli xoşagəlməz proseslərlə üzləşdirə bilər.
Hazırda beynəlxalq mətbuatda Rusiyanın Türkiyə ilə Qarabağ məsələsindəki maraqlarının necə toqquşmasına geniş yer verilir və müxtəlif baxışlar var. “Carnegie Moscow Center”-in “Üçüncü kondominium. Qarabağ Rusiya və Türkiyə münasibətlərini necə dəyişəcək” başlıqlı analitik məqaləsi də məhz bu xüsusa toxunur.
“AzPolitika” həmin məqaləni ixtisarla təqdim edir.
- Yeni köhnə format
İndi Zaqafqaziyada Ərdoğanın artan fəallığına Kremlin nə qədər uzun müddətə dözüm göstərəcəyini dəqiq söyləmək çətindir. Amma istənilən halda Qarabağ məsələsinin 2020-ci ilin sentyabrınadək mövcud olan həll yolları artıq məhv olub. Çox dumanlı görünməsinə baxmayaraq, yeni diplomatik konstruksiya indi qurulmağa başlayır. İyulda Bakı Minsk Qrupunun işinin aktivləşdirilməsinə çağrış edirdi, lakin hazırda Prezident İlham Əliyev deyir ki, əgər bu qrup işinin öhdəsindən gələ bilmirsə, onda onlarsız da ötüşmək olar.
Qarabağ müharibəsinin uzanması ideyasını qəbul etmək çətindir. Deməli, kimsə Bakının danışıqlarda irəliləyiş istəyini təmin etməlidir. Kreml istəyir ki, bunu Ankara yox, özü etsin. Çünki əks təqdirdə, Türkiyə həqiqətən də regionda özünü ən yaxşı nəticə göstərən güc kimi nümayiş etdirə bilər. Bu isə ona Rusiya ilə bərabər hüquqlu vasitəçi statusu tələb etməyə əsas verər.
Ona görə də Moskva təşəbbüsü özünə qaytarmaq və Ankaranın birinci rolda çıxışına imkan yaratmamağa çalışır. Rusiya Azərbaycana deyə bilər ki, onlar Paşinyanın Dağlıq Qarabağ hakimiyyətinin danışıqlara qoşulması ideyasına kəskin şəkildə qarşı çıxıblar və indiki formatın dəyişilməməsinin tərəfdarıdırlar. Rusiya düşünür ki, əgər belədirsə, onda Azərbaycan bu formatın radikal dəyişməsinə ehtiyac duymaz və ona görə də Türkiyə əvvəlki kimi Minsk Qrupunun iştirakçısı kimi qalacaq, amma həmsədrlərdən biri olmayacaq.
Bundan sonra Rusiya artıq Vladimir Putin səviyyəsində Prezident Əliyevə danışıqlarda real irəliləyiş olacağı təminatını vərə bilər. Paşinyana isə izah edilməlidir ki, danışıqlar prosesini aktivləşdirmək vacibdir. Bu prosesi heç olmazsa Dağlıq Qarabağın ətrafında həyatsız ərazilərdə yaradılmış təhlükəsizlik zolağının Azərbaycana qaytarılması ilə fəallaşdırmaq mümkündür. Əlbəttə, bu, Paşinyanın xoşuna gəlməyəcək, lakin etiraz etmək çox çətin olacaq. Onun müəllimi Ter-Petrosyanın söylədiyi kimi - güzəşt, yaxşı və pis arasında deyil, pis və ən pis arasında seçimdir. Həm də ki, ən pis, təkcə Ermənistana yox, həm də Rusiyaya aiddir.
“AzPolitika”
Şərhlər
Qarabağ bizimdir və bizim olacaq.Erməni dığaları illər öncə də şərəfsizcəsinə döyüşmüşdü,bu gün də yenə şərəfsizcəsinə döyüşür.Müharibəni dayandırmaq yox davam eləməy lazımdır.Erməniləri nəinki Qarabağ zonasından hətta Azərbaycanın digər regionlarından da iti qovan kimi qovmaq lazımdır.Onlar çörəyi dizlərimdədi.Fürsətini tapan kimi yenə biz Azərbaycanlıları arxadan şərəfsizcəsinə vuracaqlar.O şərəfsiz ermənilərin nə mülkü vətəndaşı nə də ki,hərbiçiləri bizim torpaqlarımızdan rədd olub getsinlər.Zərrəcə o şərəfsizdərə mərhəmət gösdərmək lazım deyil.Çünki onlar bizlərə mərhəmət gösdərmirlər.Körpə,uşaq,cavan,qoca demədən alçağcasına qətlə yetirirlər millətimizi.Mən Azərbaycan ordusuyla qürur duyuram.Və bizlərə dəsdək olan Türkiyə,Pakisdan ordusuna da çox sağol deyirəm ki,onlar bizləri sonacan dəsdək olublar.Yaşasın ali baş komandanımız İlham Əliyev.Sizin ermənilərlə bağlı çıxışlarınız,onlar haqqında dediyiniz sözlər bizləri ruhlandırır.
Qarabağ bizimdir və bizim olacaq.Erməni dığaları illər öncə də şərəfsizcəsinə döyüşmüşdü,bu gün də yenə şərəfsizcəsinə döyüşür.Müharibəni dayandırmaq yox davam eləməy lazımdır.Erməniləri nəinki Qarabağ zonasından hətta Azərbaycanın digər regionlarından da iti qovan kimi qovmaq lazımdır.Onlar çörəyi dizlərimdədi.Fürsətini tapan kimi yenə biz Azərbaycanlıları arxadan şərəfsizcəsinə vuracaqlar.O şərəfsiz ermənilərin nə mülkü vətəndaşı nə də ki,hərbiçiləri bizim torpaqlarımızdan rədd olub getsinlər.Zərrəcə o şərəfsizdərə mərhəmət gösdərmək lazım deyil.Çünki onlar bizlərə mərhəmət gösdərmirlər.Körpə,uşaq,cavan,qoca demədən alçağcasına qətlə yetirirlər millətimizi.Mən Azərbaycan ordusuyla qürur duyuram.Və bizlərə dəsdək olan Türkiyə,Pakisdan ordusuna da çox sağol deyirəm ki,onlar bizləri sonacan dəsdək olublar.Yaşasın ali baş komandanımız İlham Əliyev.Sizin ermənilərlə bağlı çıxışlarınız,onlar haqqında dediyiniz sözlər bizləri ruhlandırır.
Rusiya bu gun evvelki axmaq rusiya deyil, Turkiyede hemcinin, bu iki devlet hec zaman toqqushmayacaq ve bilirler ki bu onlarin her ikisinin sonu ola biler. Biz ise qalib olaraq muharibeni bitirib, satqinlari muharibe qanununa uygun cezalandirb, geleceyimizi duzgun gurmagi
Yaşasın Türkiyə!
OLUM BIZE XOSDU QARABAGI ALAQ OLUM BIZE BOSDU RUSA INANSAQ. BIR MILLET KIMI ARZUMUZA CATMAQ UCUN OLUMUN USTUNE GETMEYE HAZIRIQ. DAHA CENAB PREZIDENTE NE LAZIMDI. ADI FATEH KIMI DILLERE DASTAN OLMAQ YOXSA... ..
Bu videoya hokmen baxmaq lazimdir : https://www.youtube.com/watch?v=cMnkZeiB8n0
Bizim prizdentimiz gözel siyasett yurudur ve Turkiye canım Turkiyde Azerbaycanin yaninda olmasi çok gözeldir ...sakit yolla onlar torpaq veren deyiller sadece mesəlemi uzatmaqla mesquldular. Qarabaq Azerbaycandir!
Biz peizdentimizi dəstəkləyirik!
Putin Ermenistanin tehlukesizliyini temin eden herbi sazishi imzalayib ve Ermenistanda Rusiyanin herbi bazasi var. Putin, Lavrov ( Kalantaryan ), Shoyqu, Narishkin, Patrushev, Matvienko, MUNTEZEM MUDAFIYE EDIRLER Ermenistani ve Azerbaycana qarshi QEREZLI , RIYAKAR MOVQE - de olduqlarini FAKTLAR SUBUT EDIR. Ermenistan KOBUDCASINA POZUB, INSAN HAQQLARININ BEYNALXALQ HUQUQ NORMALARINI ve BUTUN AZERBAYCANLILARI MECBURI QOVUB Ermenistandan. SUAL OLUNUR, NIYE, Putin ve Lavrov ( Kalantaryan ) SUSURLAR BU FAKT BAREDE, NIYE SUSURLAR ABŞ, Fransa ??????? ISHQALCHI Ermenistan VEHSHILERI ve Rusiyanin QEDDAR, CINAYETKAR 366 - ci motostrelkoviy polku, XOCALIDA DINC EHALIYE QARSHI SOYQIRIM TORETDI, Putin HERBI CINAYETKARDIR, chunki, RESMI OLARAQ, SSRI - nin VARISI, DAVAMCHISI Rusiyadir, BU QERARI VERIB , HERBI CINAYETKAR Putin ve bu SEBEBDEN, HAAQA BEYNALXALQ HERBI TRIBUNALDA ve BMT MEHKEMESINDE MUHAKIME OLUNMALIDIR Putin. Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisi, TECILI, MUTLEQ, QANUN QEBUL ETMELIDIR ki, Rusiya ve Fransa HEMSEDR STATUSUNDAN MEHRUM OLUNSUNLAR, HEMSEDR MANDATLARI LEQV OLUNSUN, chunki, BUNLAR ANTI - AZERBAYCAN MOVQEDE , BUTUN VASITELERLE MANE OLURLAR Azerbaycan torpaqlarinin ermeni ishqalindan AZAD OLUNMASINA ve INTENSIV, AKTIV REJIMDE, ishqalchi Ermenistana MUASIR SILAHLAR ve QULDUR TERRORCHU MUZDLULARI GONDERIRLER. Azerebaycanin Milli Meclisi, TECILI, bu QANUNU QEBUL ETMELIDIR ki, HIYLEGER Kalantaryan ( Lavrov ) SUSDURULSUN !!! Ishqalchi Ermenistanin rehberleri , Daqliq Qarabaqda ermeni quldur separatchilar barede RESMI MURACIET OLUNMALIDIR BMT MEHKEMESINE ve HAAQA BEYNALXALQ HERBI TRIBUNALA ve bu cinayetkarlar MUHAKIME OLUNSULAR , LAYIQLI CEZALARINI ALSINLAR.
Icimizdeki satqinlari temizlemesek yenede rusiya bizim inkisafimiza imkan vermiyecek.icimizde ki satqinlar da xalqa melumdu onlari cenab prezident muharibe bitenden sonra temizlemelidi ve konkret olaraq siyasi irade gosterib turkiye istiqameti goturmeliyik eks teqdirde lavrova patruseve satilan cox olacaq.boz kordinali da birdefelik vezifeden azad etmek gerekdi ki eli qolu baglansin
Bütün danışıqların bir məqsədi amalı olmalıdır,düşmən torpaqlarımızdan çıxsın. Başqa bizə təklif verən deməli bizim düşmənlərimizdir. Düşmən çıxana qədər də müharibəni dayandırmaq istəyənlər də biz millətin düşmənləridir
Əsr öncə belə toqquşmaya Çarı ANTANTA təhrik etmişdi. O zaman Türkiyənin Qafqazı vermək və iki xristian respublikasına icazəsi verməsi Çar müharibədən əl çəkmişdi. İndi də RF və Türkiyənin toqquşduracaq heç nə yoxdur! Bakı enerjisinə qoşulan hər Avropa dövləti işğalçı Ermənistanı qətiyyətlə əsr öncə ona bəxş edilmiş İrəvan xanlığına geri çəkilməsini qəti tələb etməlidirlər!