NİYƏ BELƏ OLMALIDIR?...



Normativ-hüquqi aktlar haqq-ədalətə əsaslanmalıdır
Şəmsəddin Mənsuroğlu
Fiziki və hüquqi şəxslərin hüquqi vəziyyətini yaxşılaşdıran Normativ–hüquqi aktların qüvvəsi geriyə şamil edilir... ( Başqa normativ – hüquqi aktların geriyə qüvvəsi olmur. Konstitusiyanın 149-cu maddəsinin VII-ci hissəsi)
Dövləti və hüququ, hüquq normalarını xüsusi bilik sisteminin köməyi ilə mahiyyəti üzrə dərk edir və anlayır, ictimai hadisələrin bir-biri ilə sıx bağlılığını, dövlətin bazis üzərində üstqurum kimi siyasi hakimiyyətin - hakim sinfin iqtisadi üstünlüyə malik olduğunu qəbul edirik.
Dövlət də, hüquq da sinifli cəmiyyətdə - Quldarlıq formasiyasında böyük qrupa malik insanların olduğu, ziddiyyətlərin antoqonist həddə çatdığı yerdə meydana gəlib, istehsal alət və vasitələri üzərində yalnız Quldar mülkiyyəti hakim olub. “İbtidai kommunizm” dövründə, yəni İbtidai icma quruluşunda sinifli cəmiyyətin yaranmasına qədər dövlət və hüquq olmamışdır. Bəşəriyyətin yaşadığı ilk formasiyada bərabər əmək bölgüsü həyata keçirilsə də, siniflər arasında ziddiyyətlər barışmaz vəziyyət yaradıb və xüsusi mülkiyyətin yaranması nəticəsində əkinçilik maldarlıqdan ayrılıb. Beləliklə, yeni bir ictimai – iqtisadi formasiyaya, keçidə tarixi zərurət labüdləşib.
Dövlət və hüquq sinfi ziddiyyətlərin hökm sürdüyü cəmiyyətdə bir qrupun digər qrup üzərində hökmranlıq, bir növ “ağalıq”, hökm edə bilən, qaydaları sanksiyalaşdıran, hamı üçün məcburi xarakter daşıyan və danışan alətidir. Bu mənada hüquq da, dövlətin ayrılmaz tərkib hissəsi kimi dövlətlə birlikdə yaranır və mənsub olduğu komandanın, demokratik və hüquqi dövlətlərdə isə xalqın iradəsini ifadə edir, onunla siyasi, hüquqi bağlılığı, habelə qarşılıqlı hüquq və vəzifələri olan vətəndaşlar qarşısında ali məqsədini bəyan etməklə daxili və xarici funksiyalarını həyata keçirir.
Dövlət mövcud bəşəri prinsipləri əsas götürərək, hər kəsin həyat səviyyəsinin və rifah halının yüksəldilməsini, hamı üçün ədalətin, azadlığın, şəxsiyyətin toxunulmazlığını və təhlükəsizliyinin təmin edilməsini özünün ali məqsədinə daxil edir.
Bütün hallarda vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını gözləmək və qorumaq, qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarının konstitusion borcudur. Və bu qurumlar səlahiyyətləri çərçivəsində müstəqildirlər.
Hüquq və azadlıqlar hər birimizin cəmiyyət və digər şəxslər qarşısında məsuliyyətimizi və vəzifələrimizi ehtiva edir. Çox təəssüf ki, bu hüquqlardan sui-istifadə hallarına yol verilir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 72-ci maddəsinə görə, hər bir şəxs ölkənin konstitusiyasına və qanunlarına əməl etməli, başqa şəxslərin hüquq və azadlıqlarına hörmət bəsləməli və qanunla müəyyən edilmiş digər vəzifələri yerinə yetirməlidir. Qanunu bilməmək, onun qəbulundan və qüvvəyə minməsindən bixəbər olmaq heç kimi (anlaqsız şəxslərdən... başqa) məsuliyyətdən azad etmir.
Araşdırmalardan məlum olur ki, vətəndaş hüquqlarının pozulması və onun bərpası barədə müraciətlər son dövrlərdə artımla müşahidə edilir. Hər bir müraciətin mahiyyətinə uyğun baxılsa və ya aidiyyəti üzrə göndərilsə də, bəzən vətəndaş müraciətlərinin şikayətin aid olduğu dövlət qurumlarına göndərilməsi halları acı təəssüf doğurur.
Şikayətlərin baxılması üzrsüz səbəbdən uzanır, bürokratçılığa yol verilir və ya müraciətlərin mötəbərliyinə səthi yanaşılır, əlavə araşdırmalar isə zamana ehtiyac duyur. Vətəndaşların haqlı narazılıqlarına təsir edən səbəblərdən biri də, bəlkə ən mühümü müraciətlərin baxılmasına səthi yanaşılması və yaxud qeyd etdiyim kimi, şikayətin mahiyyətini əks etdirən quruma göndərilməsidir. Bəzən belə hallardan sonra vətəndaş haqsız olaraq təqib olunmağa başlanılır... DTX-nın bu xüsusda həyata keçirdiyi təxirəsalınmaz tədbirlər nəticəsində etibar edilən vəzifələrdən sui-istifadə hallarının təsdiqini tapması qeyd etdiklərimə dəyər verir .
Azərbaycan Respublikasının “Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında” qanununun (01 aprel 2005-ci il) tələblərinə görə, dövlət orqanlarına əhalinin etimadının möhkəmləndirilməsi, peşəkar və alturizm kadrların (başqasının rifahı naminə təmənnasız əziyyətə qatlaşmaq) idarəetmə orqanlarında xidmətə həvəsləndirilməsi, həmin şəxslərin səlahiyyət müddəti ərzində hüquqpozmalara yol verməsini istisna edən şəraitin yaradılması və içilən anda sədaqətin göstərilməsi önəm kəsb edir.
Həzrəti Konstitusiya hər kəsin dövlət orqanalarının, yaxud vəzifəli şəxslərin qanuna zidd hərəkətləri və hərəkətsizliyi nəticəsində dəymiş ziyanın dövlət tərəfindən ödənilməsini imperativləşdirir (konst.68 m II.).
Dövlət bir növ zərər çəkmiş vətəndaşın hüququnu digər, həddini aşan və vicdansız davranan vətəndaşından tələb etmir, ziyanı özü ödəyir. Necə deyərlər, dövlət vəzifə etibar edilən məmuru özünün himayəsi altına alır. Belə alturizm cəhətlərindən uzaq vəzifəli şəxslərin özəl maraqlarına üstünlük verməsini qəbuledilməz hesab etmək olar.
Oxşar müddəa “Məhkəmələr və hakimlər haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu”nda da əksini tapıb. Qanunun 101-ci maddəsində qeyd edilir: “Məhkəmə səhvləri nəticəsində proses iştirakçısına, yaxud işdə iştirak edən şəxsə dəymiş ziyana görə hakimlər xüsusi əmlakları ilə məsuliyyət daşımırlar. Bu ziyan qanunla müəyyən olunmuş hallarda və qaydada dövlət tərəfindən ödənilir”.
Biz yuxarda Konstitusiyanın 72-ci maddəsinin III bəndində əxz edilən “Qanunu bilməmək məsuliyyətdən azad etmir” müddəasına istinad etmişdik. Amma (101-ci maddə ”Hakimlərin toxunulmazlığı”) hakim qanunu bilə-bilə dövlətin adından qəbul etdiyi aktı ilə vətəndaşa ziyan yetirirsə, ziyanın dövlət tərəfindən yox, hakim tərəfindən ödənilməsi hüququn aliliyinin canlı təzahürü olardı. İl ərzində cinayət məsuliyyətindən bəraətverici əsaslarla azad olunmuş şəxslərə dəyən maddi və mənəvi ziyanın ödənilməsi hakimin üzərinə həvalə olunmalıdır. Belə yanaşma cinayət işlərinin obyektiv və ədalətli istintaqına, “Təqsirsizlik Prezumpsiyası”na imkan yaradar, sözün həqiqi mənasında sosial ədalətin bərpası “isti izlərlə” həllini tapardı. Gecikən ədalətin gücü yetərincə olmasa da, vətəndaşların hakimiyyətin budaqlarına olan etimadının qorumasına stimul yaradardı.
Məlumat uçun qeyd edirəm ki, insan hüquqlarına dair Avropa Konvensiyasını Azərbaycan dövləti 15 aprel 2002-ci ildə tanıyıb. Hazırda AİHM-də Azərbaycanla bağlı təxminən 2 min iş baxılmasını gözləyir. AİHM-də 112 dəfə “Ədalətli Məhkəmə araşdırması hüququ”nu Azərbaycan məhkəməsi təmin etmədiyindən təqsirli bilinib. Çox təəssüf ki, 2002-ci ildən 2021-ci ilə qədər Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi Azərbaycanla bağlı 200-dən çox qərar qəbul edib. Bu, dövlət büdcəsindən xüsusilə külli miqdarda məbləğin kiminsə günahı ucbatından ödənilməsi deməkdir! Toplam məbləğ 5 milyon 400 min avro dəyərində müəyyən edilib. Təxminən 10 milyon AZN. Niyə belə olmalıdır?
Ermənistanın ödəməyə məhkum olduğu təzminat 3,8 milyon, Gürcüstanda isə 1,2 mil yon avro təşkil edir...
Bu məbləğlər hakimlərin qəbul etdikləri etibarsız aktlarının və hakimlərin toxunulmazlıq, müstəqillik hüququndan sui-istifadəsinin və içilən anda hörmət ruhunda davranmamasının nəticəsidir. Belə isə niyə müraciətləri təmin olunmuş və presedent hüququ yaradan işlər üzrə maddi və mənəvi ziyan hakimlərin əmək haqlarından ödənilməsin?!
Azərbaycan Respublikasında məhkəmə hakimiyyəti ədalət mühakiməsi yolu ilə həyata keçirilir. Əgər Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 20 il ərzində Azərbaycan vətəndaşlarının xeyrinə 200-dən çox qərar qəbul edibsə, deməli, azı 200 hakim içdiyi anda sədaqət göstərə və müstəqil hakimə xas müvazinətini qoruya bilməyib. Onların yanlış hüquq və prosesual düşüncəsi hesabına AİHM Azərbaycanın adını ağ lövhədə qara mürəkkəblə qeyd edib. Burada Azərbaycan dövlətinə mənsub olan Azərbaycan vətəndaşlarının özəl və s. maraqları ilə beynəlxalq mühitdə olan nüfuzumuza ziyan vurulur. Bunun fərqində olmalı, milyonlarla Avropa valyutasının büdcəmizdən silinməsinə imkan verməməli, ölkəmizi dərisi bir qəpiyə dəyməz, ermənipərəst hakimlərin ixtiyarına verməməliyik! Hakimin “Məhkəmələr və Hakimlər haqqında” qanunun 95-ci maddəsində bəyan edilən andı, hakimlərin vətəndaşlar və ədalət mühakiməsi qarşısında məsuliyyətinin real təcəssümü, hakim adına hörmət ruhunda davranmanın, Etik Davranış kodeksinin - etik prinsiplərin və standartların toplusudur. Həmin qanunda hakimlərin peşələrinə xas vəzifələri də var. O vəzifələrin icrasından ekstes etmək – konstitusion niyyətdən kənara çəkilmək yolverilməzdir. Azərbaycan xalqının yüksək iradəsini ifadə edən Konstitusiya Məhkəmə hakimiyyətinə: Qanunların tələblərinə dəqiq və dönmədən əməl etmək vəzifəsini, ədalət mühakiməsinin nüfuzuna, hakimin yüksək adına, şərəf və ləyaqətinə xələl gətirən hər hansı bir hərəkətlərdən çəkinməyi “əmr” edir. Cənab Haqqın və Həqiqətin yalnız məhkəmə icraatı vasitəsi ilə təmin edilməsinin fərqində olmalıyıq!
Mənə elə gəlir ki, dövlətin adından qəbul edilən qərarların icrasının məcburiliyi də önəm kəsb edir. Bu etimadın mənasını dərk etsək Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində ölkəmizə qarşı öhdəliyin icrası ilə davam edən qərarlar qəbul olunmaz!
Hüquqi dövlətin hakimlərə bəlli prinsipləri yerinə yetirilməyəndə, etik davranış qaydaları estetika ilə əvəz olunur. İtaliyalı müttəfəkkir, siyasi xadim, filosof və yazıçı Nikkolo Makiavellinin sözləri ilə ifadə etsəm, ”Etika estetika ilə əvəz olunanda kanon (musiqi aləti) hökmranlıq edir...”
Vətənə, dövlətə və dövlətçiliyə, milli ideologiyaya sədaqət nümayiş olunmazsa, yenə italiyalı mütəfəkkir Nikkolonun sözləri ilə desək, “Şərab sirkəyə çevriləcək”...
“Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunun 8-ci maddəsi “Hədiyyə alma” ilə əlaqədar məhdudiyyətləri önə çəkir. Həmin maddəyə görə (8.2) vəzifəli şəxs xidməti vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar bir il ərzində hər hansı fiziki və ya hüquqi şəxsdən ümumi məbləği 55 manatdan yuxarı olan bir və ya bir neçə hədiyyəni qəbul edə bilməz. 8.2-ci maddənin davamı belədir: “Həmin məbləğdən (55 manatdan) yuxarı olan hədiyyələr şəxsin xidməti vəzifəsini həyata keçirdiyi dövlət orqanına məxsus hesab edilir”.
8.3-cü maddəyə görə isə vəzifəli şəxs hədiyyənin qəbul edilməsi və ya sadə qonaqpərvərlikdən istifadə(?) ilə bağlı qərara gələ bilməyəndə birbaşa rəhbərinin rəyini öyrənmək tələb olunur (Olar, yoxsa olmaz). Qanun özü özündən xəcalət çəkir, elə deyilmi?
Qənaətimə görə, qanunun “Hədiyyə alma” ilə əlaqədar məhdudiyyətləri 8-ci maddədən çıxarılmalıdır. Bu cinayətlər təqsirli olaraq törədildiyi üçün vəzifəli şəxs şüurlu şəkildə buna yol verir, hədiyyə almağa dəhliz açır və bütün hallarda bu ”cinayətlər” vəzifəsindən və etibar edilən vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə nəticəsində şəxsi maraqlara üstünlük verildiyinə görə, əməl cəza təhdidi altında qadağan edilməlidir.
Qəbul edilən qanunların sayı nə qədər çoxdursa, bir o qədər də əlavə və dəyişikliklər var. Əvvəlki illərdə qüvvəyə minən qanunlara edilən əlavə və dəyişikliklərdən baş açmaq olmur. Necə deyərlər, “mürəkkəbi hələ qurumamış” normativ bazaya əlavə və dəyişikliklərin edilməsi artıq bir adətə çevrilib. Belə yanaşma ictimai münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsində qeyri-stabillik yaradır və hüquq sisteminə təsirsiz ötüşmür.
Qeyd etməliyəm ki, normativ hüquqi aktlara edilən əlavə və dəyişikliklər həmişə müsbət təəssürat yaratmır. Cinayət Prosesual Məcəlləsində zamanında edilən yeni dəyişiklik “Andlılar məhkəməsi”nin yaradılması ilə bağlı oldu. Amma bir müddətdən sonra həmin fəsil lazımsız bir prosesual norma kimi məcəllədən çıxarıldı.
2014-cü ildə Milli Məclisin 20 iyun tarixli iclasında deputatlar qərara aldı ki, “Andlı iclasçılar“ bizə lazım deyil. Bəzi deputatlar “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” qanunda bu inistitutun ləğvini məqsədəuyğun hesab etdi. ”Baş Prokurorluğun bu sahədəki təcrübəsi öyrənildikdən sonra məlum olub ki, andlı iclasçılar institutu güya gözlənilən səmərəni vermir”, - qənaətinə gəlinib (Azərbaycanda bu institut olmaya-olmaya haradan bəlli oldu ki, səmərəsizdir?). (1997-ci ildə qəbul edilən “Məhkəmələr və hakimlər haqqında” qanunda ifadə edilir ki, qanun, andlı iclasçılara dair müddəalar məhkəmə-hüquq islahatları başa çatdıqdan sonra qüvvəyə minir.). “Andlılar məhkəməsində iclasçıların qərar qəbul edilməsində hakim iştirak etmədiyindən təqsirin müəyyən edilməsi hüquqi əsaslara söykənmir, nəticədə yanlış qərarlar qəbul edilir”, - deyən deputatlar da olub. Ümumiyyətlə, çıxış edən deputat-hüquqşünaslar Q.Həsənquliyev, S.Novruzov və başqaları bu institutun saxlanılmasının lehinə səs veriblər.
“Hüquqi təhsili olmayan şəxslərdən ibarət andlılar həmişə hüquqi mühakimə yürüdə bilmir. Bu isə cinayət qanunvericiliyi prinsiplərinin pozulmasına gətirib çıxara bilər,” - deputat təklifinə əsaslansaq, bu institutun ləğvi Konstitusiyada ehtiva edilən “Cəmiyyətin və dövlətin siyasi həyatında vətəndaşların iştirakı onların bilavasitə hüququdur,” müddəasına zidd səslənir.
Normativ hüquqi aktlar hüquqa və haqq-ədalətə (bərabər mənafelərə və bərabər münasibətə) əsaslanmalıdır.
Ədalət naminə qeyd etmək istərdim ki, hüquq subyektləri çox vaxt normativ aktlara edilən əlavə və dəyişikliklərə münasibət bildirməkdə vaxt tapa, bəzən də o dəyişikləri diqqətdə saxlaya bilmirlər, qaydaların tənzimlənməsində çətinliklər yaşanır. Bu, qanunu bilməmək yox, dəyişikliklərin cəngəlliyində ilişib qalmaqdır.
Haqlı olaraq bir sual da yaranır: “Burada nə var ki, dünya dəyişir, ictimai münasibətlər inkişaf edir, yeni normalarla tənzimlənməli olan yeni sahələr meydana gəlir”. Amma həmişə yeni situasiyalarla bağlı yeni normaların yaranması mütləq deyil. Qanunlar təkmil olmalı, baza prinsiplərinə söykənməli, subyektlərin davranışlarını həddən artıq reqlamentə salınmasından çəkinməlidir. Qanunların çoxluğu hüquq məkanında xaos yaradır, tənzimlənməyən məsələlərin başqa qaydalarla tənzimləməsinə dəstək verilir.
Normativ bazada norma tıxacı dövlət idarəçiliyinin səmərəsini azaldır. Vəzifəsində çalışan dövlət məmuru daha çox xidməti funksiyalarını formal qaydalarla icra etməyə səy göstərir, şəxsi maraqlarının qayğısına qalır. Formalizmə və bürokratizmə imkan verilir.
Əlavə və dəyişikliklərdən öncə “ictimai münasibətlərin inkişaf səviyyəsinə uyğun normativ–hüquqi bazanın yenilənməyə ehtiyacı varmı” sualına cavab axtarmaq lazımdır.
Daha sonra “ictimai maraqların tənzimlənməsi istiqamətində normativ hüquqi aktlara edilən əlavə və dəyişiklər nəyi dəyişəcək” sualını və cavabını da öncədən görmək lazımdır. Hüquqi dövlətlərdə qanunların çoxluğu çox sayda dərmanların çoxluğuna bənzər, keyfiyyəti olmadığına görə faydasızdır .
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi Konstitusiyanın 130-cu maddəsində ehtiva edilən V-ci hissənin - hər kəs hüquq və azadlıqlarını pozan qanunvericilik və icra hakimiyyəti orqanlarının normativ aktlarından, bələdiyyə və məhkəmə aktlarından qanunla müəyyən edilmiş qaydada bu maddənin III-cü hissəsinin 1-7-ci bəndlərində göstərilən məsələlərin Konstitusiya Məhkəməsi tərəfində həll edilməsi üçün Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə pozulmuş hüquqların bərpa edilməsi məqsədi ilə şikayət verə bilər. Bu maddədə çətinlik ondan ibarətdir ki, vətəndaş birbaşa pozulmuş hüquq və azadlıqları ilə bağlı Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edə bilməz .Yalnız 1-ci bənddən 7-ci bəndə qədər normativ hüquqi və qeyri normativ aktların konstitusiyaya uyğunluğu ilə bağlı məsələlərin həlli üçün Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edə bilər. Konstitusiya Məhkəməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunun 34-cü maddəsində eyni normativ ifadə təkrar edilib.
Konstitusiyanın 54-cü maddəsi vətəndaşlara cəmiyyətin və dövlətin siyasi həyatında maneəsiz iştirak və 55-ci maddə isə dövlətin idarə olunmasında iştirak etmək hüququnu verir. Bir az da əvvələ - “Ümumi müddəalar” bölməsinə qayıtdıqda ,”Azərbaycan xalqının vahidliyi Azərbaycan dövlətinin təməlini təşkil edir” müddəası vətəndaşların pozulmuş hüquqlarının bərpası ilə bağlı çətinliklərlə üzləşə biləcəyinə imkan vermir.
Sovet dönəmində vətəndaşların hakimiyyətin istənilən budağının ali məmurlarına müraciət etmək və qəbullarına düşmək imkanları maneəsiz idi. Azərbaycan dövləti demokratik və hüquqi respublika ona görə sayılır ki, dövlətin quruluşu və fəaliyyəti xalqın iradəsinə, hamılıqla tanınmış insan və vətəndaş hüquqlarına və azadlıqlarına cavab verir. Hakimiyyətin formalaşdırılması ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, gizli və şəxsi səsvermə yolu ilə həyata keçirir.
Bu mənada yalnız Azərbaycan vətəndaşlarının vəziyyətini yaxşılaşdıran (və yüngülləşdirən) hallarda normativ bazaya dəyişikliklərin edilməsi ilə bağlı qanun layihələrinin müzakirəsinə imkan verilməlidir.
Son yazılar
Обзор новинок в сфере смартфонов - Smartphone Trends 2024
Смартфоны продолжают оставаться одними из самых быстроразвивающихся технологий, предлагая пользователям новейшие решения, которые делают нашу жизнь проще и продуктивнее. В 2024 году производители уделили особое внимание инновациям в дизайне, производительности, камерах и экосистемах. Давайте подробнее рассмотрим, какие тренды и устройства формируют рынок смартфонов сегодня. Дизайн и форм-фактор Раскладные устройства Раскладные смартфоны вышли из категории нишевых продуктов и стали массовым явлением. Производители, такие как Samsung, Huawei, Oppo и Motorola, предлагают устройства, которые сочетают компактные размеры с большими дисплеями. Например, Samsung Galaxy Z Fold 6 и Huawei Mate X5 отличаются улучшенными шарнирами, более прочными экранами и более легкими корпусами. Безрамочные экраны Технологии безрамочных экранов достигли новых высот. Компании, такие как Xiaomi и Vivo, активно разрабатывают смартфоны с экранами, которые полностью обволакивают корпус устройства. Xiaomi Mix Fold Alpha 2, например, стал пионером в использовании "360-градусного" дисплея. Устойчивость к внешним условиям Новые модели смартфонов становятся всё более прочными. iPhone 15 Ultra и Samsung Galaxy S24 Ultra предлагают усиленную защиту от воды и пыли по стандарту IP68+, а также новые материалы, такие как сапфировое стекло и титановый корпус. Производительность Производительность смартфонов продолжает увеличиваться благодаря новым процессорам и увеличению оперативной памяти. В этом году важной вехой стал выпуск процессоров, созданных по технологии 3-нм, таких как Apple A18 Bionic и Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3. Эти чипы предлагают не только мощь для сложных задач, но и повышенную энергоэффективность. Искусственный интеллект Искусственный интеллект стал неотъемлемой частью смартфонов. Новейшие модели оснащены сопроцессорами AI, которые позволяют улучшать фотографии, оптимизировать производительность и даже предлагать персонализированные функции. Например, Google Pixel 8 Pro использует алгоритмы AI для устранения шума и автоматического улучшения фотографий. Геймерские смартфоны Любители игр получают еще больше возможностей с такими устройствами, как ASUS ROG Phone 7 и RedMagic 8 Pro. Эти смартфоны оснащены активными системами охлаждения, высокочастотными экранами с частотой обновления 165 Гц и уникальными триггерами для удобного управления в играх. Камеры Камеры смартфонов 2024 года достигли новых высот, предлагая функциональность, сравнимую с профессиональными камерами. Большие сенсоры и оптический зум Смартфоны, такие как Xiaomi 14 Ultra и Sony Xperia 1 VI, оснащены крупными сенсорами, что позволяет захватывать больше света и улучшать качество изображений. Оптический зум на уровне 10x и более стал стандартом для флагманов. Видео 8K Запись видео в формате 8K становится доступной для большинства премиальных моделей. Компании также добавляют функции стабилизации, включая сенсорный сдвиг и электронную стабилизацию. Инновации в программном обеспечении Google и Apple активно работают над улучшением ночной съемки и портретного режима. Например, iPhone 15 Pro Max автоматически определяет освещение и может менять диафрагму, чтобы улучшить кадры в условиях низкой освещенности. Экосистема и программное обеспечение Смартфоны становятся частью всё более обширных экосистем. Например, Apple продвигает интеграцию с другими устройствами через iCloud+, а Samsung делает акцент на синхронизации с бытовой техникой через SmartThings. Поддержка долгосрочных обновлений Производители, такие как Samsung, Google и OnePlus, предлагают до 5 лет программной поддержки, включая обновления безопасности и новые версии операционных систем. Это делает покупку флагманов более долгосрочной инвестицией. Развитие операционных систем В 2024 году Android 14 и iOS 17 принесли множество улучшений. Android 14 делает акцент на безопасности и кастомизации, тогда как iOS 17 предлагает новые функции для взаимодействия между устройствами и улучшения в сфере конфиденциальности. Батареи и зарядка Увеличенная емкость Смартфоны, такие как Realme GT Neo 6, предлагают батареи емкостью до 6000 мАч, обеспечивающие более длительное время автономной работы. Быстрая зарядка Быстрая зарядка выходит на новый уровень. Xiaomi 14 Pro поддерживает зарядку мощностью 200 Вт, позволяя зарядить устройство до 100% за менее чем 10 минут. Беспроводная зарядка Беспроводная зарядка стала быстрее и универсальнее. Компании активно внедряют стандарты Qi2, улучшая совместимость между различными устройствами. Тренды и будущее 5G и спутниковая связь 5G стал стандартом для большинства смартфонов, но в 2024 году внимание сместилось на спутниковую связь. Apple, Huawei и Samsung предлагают базовые функции связи через спутники, такие как отправка сообщений в экстренных ситуациях. Устойчивое развитие Компании делают акцент на экологичности. Смартфоны теперь содержат больше переработанных материалов, а упаковка становится минималистичной и экологически чистой. Концептуальные устройства Концептуальные устройства продолжают вдохновлять. Например, Oppo X Nendo демонстрирует инновационный подход к складным конструкциям, а Nothing Phone 3 удивляет прозрачным дизайном и уникальными световыми эффектами. Заключение 2024 год стал годом значительных инноваций в сфере смартфонов. От улучшенных камер и мощных процессоров до новых форм-факторов и экосистем — выбор устройств огромен, и каждый пользователь найдет то, что соответствует его потребностям. Следите за новыми анонсами, ведь мир технологий не стоит на месте!
Обзор новинок в сфере ноутбуков - Laptop Trends 2024
Рынок ноутбуков в последние годы демонстрирует стремительное развитие, предлагая пользователям устройства, способные удовлетворить самые разные потребности — от работы и учебы до профессионального творчества и гейминга. В 2024 году производители сосредоточились на улучшении производительности, портативности, энергоэффективности и внедрении инновационных технологий. В этой статье мы подробно рассмотрим ключевые новинки и тренды в сфере ноутбуков. Дизайн и конструкция Тонкость и легкость Компании продолжают стремиться к созданию более компактных и легких ноутбуков. Новые модели, такие как Dell XPS 13 Plus 2024 и LG Gram SuperSlim, устанавливают новые стандарты в портативности, сохраняя при этом высокую производительность. Использование материалов, таких как магниевый сплав и углеродное волокно, делает устройства прочными и невероятно легкими. Экранные инновации Технологии дисплеев играют важную роль в новых моделях ноутбуков: OLED-дисплеи становятся все более популярными благодаря превосходному качеству изображения, глубокому черному цвету и высокой энергоэффективности. Например, ASUS ZenBook Pro 16X оснащен 4K OLED-панелью с высоким уровнем яркости. Мини-LED технологии, используемые в устройствах, таких как Apple MacBook Pro M3, предлагают превосходную цветопередачу и контрастность. Сенсорные экраны становятся стандартом для многих моделей 2-в-1, включая HP Spectre x360. Расширение экранов Устройства с дополнительными экранами набирают популярность. Например, ASUS ROG Zephyrus Duo 16 предлагает дополнительный дисплей для удобного многозадачности, что особенно ценно для креаторов и геймеров. Производительность Новые процессоры В 2024 году лидеры индустрии, такие как Intel, AMD и Apple, представили мощные процессоры: Intel Core 14-го поколения предлагает значительное улучшение однопоточной и многопоточной производительности благодаря усовершенствованной архитектуре. AMD Ryzen 8000 отличается увеличенной энергоэффективностью и интеграцией графики RDNA 3. Apple M3 устанавливает новые стандарты для ARM-архитектуры, обеспечивая превосходную производительность и долгую автономную работу. Графика нового поколения Графические процессоры NVIDIA RTX 40-й серии стали ключевым элементом для игровых и профессиональных ноутбуков. Такие устройства, как Razer Blade 18 и Alienware x16, поддерживают трассировку лучей в реальном времени и технологии DLSS 3, обеспечивая невероятное качество графики. Оперативная память и хранилище В новых моделях ноутбуков используется оперативная память стандарта DDR5, которая обеспечивает более высокую скорость и энергоэффективность. Для хранения данных всё чаще применяются SSD NVMe 4.0, предлагающие молниеносную скорость загрузки и передачи данных. Энергоэффективность и автономность Энергоэффективность стала одним из главных приоритетов для производителей ноутбуков. Новые чипы от Apple и AMD демонстрируют выдающуюся автономность — до 20 часов работы без подзарядки. Например, MacBook Air M3 и Lenovo ThinkPad X1 Carbon Gen 12 предназначены для долгосрочного использования в мобильных условиях. Быстрая зарядка Современные ноутбуки поддерживают технологии быстрой зарядки. Например, устройства с зарядкой 100 Вт через USB-C могут восстановить до 50% заряда за 30 минут. Искусственный интеллект и машинное обучение Встроенные ИИ-ускорители Некоторые новые процессоры оснащены интегрированными ИИ-ускорителями, которые оптимизируют задачи машинного обучения, улучшают видеоконференции и повышают энергоэффективность. Например, Microsoft Surface Laptop Studio 2 использует ИИ для улучшения работы камеры и микрофонов. Программное обеспечение Производители интегрируют ИИ в программные платформы. Например, Windows 11 добавляет функции интеллектуального управления батареей, а macOS Sonoma делает взаимодействие с экосистемой Apple более интуитивным. Игровые ноутбуки Игровые ноутбуки продолжают совершенствоваться, предлагая пользователям ещё больше мощности и функциональности. В 2024 году особое внимание уделяется: Экранам с частотой обновления до 360 Гц (например, MSI Titan GT77 HX). Поддержке Ray Tracing и технологий повышения FPS, таких как NVIDIA DLSS 3. Охлаждающим системам, включающим жидкометаллические термоинтерфейсы и паровые камеры. Тренды и инновации Экологичность Многие производители делают акцент на экологически чистых материалах и переработке. Например, Acer Aspire Vero 2024 изготовлен из переработанного пластика и имеет упаковку, пригодную для повторного использования. Ноутбуки с 5G Подключение к сетям 5G становится стандартом для премиальных моделей, таких как HP Elite Dragonfly G4, что обеспечивает высокую скорость передачи данных в любом месте. Концептуальные устройства Производители экспериментируют с новыми форм-факторами. Например, Lenovo Yoga Book 9i предлагает два полноценных сенсорных экрана, которые можно использовать в различных конфигурациях. Заключение 2024 год принес множество интересных новинок в сфере ноутбуков. Производители продолжают удивлять инновациями, создавая устройства, которые становятся не только инструментами для работы, но и настоящими помощниками в повседневной жизни. Независимо от ваших потребностей — будь то творчество, гейминг или бизнес — вы наверняка найдете ноутбук, который удовлетворит все ваши требования.
Тренды крипторынка 2024 - Crypto Market Trends
Криптовалютный рынок — одна из самых динамично развивающихся областей финансовых технологий. Несмотря на высокую волатильность и неоднозначное отношение регуляторов, интерес к криптовалютам продолжает расти. В этой статье мы рассмотрим ключевые тренды, которые определяют развитие крипторынка в 2024 году. Усиление регулирования Регуляторная прозрачность В 2024 году многие страны усиливают свои усилия по регулированию крипторынка. Основной акцент делается на: Борьбу с отмыванием денег (AML) и финансированием терроризма (KYC-процедуры). Защиту интересов розничных инвесторов через создание стандартов для криптобирж. Разработку национальных стратегий регулирования. Примером может служить Европейский Союз с инициативой MiCA („Markets in Crypto-Assets“), которая устанавливает единые правила для участников криптовалютного рынка. CBDC (Цифровые валюты центральных банков) Страны продолжают активно разрабатывать и внедрять цифровые версии национальных валют. Такие проекты, как e-CNY в Китае и пилотный Digital Euro, направлены на повышение эффективности платежных систем и сокращение доли наличных расчетов. Расширение применения блокчейн-технологий Токенизация активов Тренд токенизации активов продолжает набирать обороты. Блокчейн позволяет: Создавать токены, представляющие реальные активы, такие как недвижимость, произведения искусства и ценные бумаги. Упрощать доступ к инвестициям благодаря дробным долям. DeFi 2.0 Финансовые сервисы на основе блокчейна (DeFi) переходят на новый уровень. В 2024 году проекты сосредотачиваются на: Устойчивости бизнес-моделей. Повышении безопасности. Разработке гибридных решений, сочетающих централизованные и децентрализованные элементы. Пример: платформы, предоставляющие стейкинг с улучшенной ликвидностью и страхованием. NFT 2.0 Рынок невзаимозаменяемых токенов (NFT) меняется. Если в прошлом он был сосредоточен на цифровом искусстве, то теперь NFT используются в: Игровой индустрии для создания внутриигровых активов. Метавселенных для представления виртуальной недвижимости. Управлении интеллектуальной собственностью. Метавселенные и Web3 Интеграция криптовалют в метавселенные Метавселенные, такие как The Sandbox и Decentraland, активно используют криптовалюты для внутриигровой экономики. Пользователи могут зарабатывать токены, участвуя в мероприятиях или создавая контент. Развитие Web3 Технологии Web3 предлагают новый взгляд на интернет: Полная децентрализация данных. Управление через DAO (децентрализованные автономные организации). Прозрачность и безопасность операций. Углеродная нейтральность Критика криптовалют за высокий углеродный след стимулирует разработчиков переходить на экологичные алгоритмы. Примером служит переход Ethereum на алгоритм Proof-of-Stake, который сократил энергопотребление сети на 99%. Другие проекты, такие как Chia и Algorand, делают ставку на энергосберегающие механизмы консенсуса. Институциональное принятие Участие традиционных финансов Банки и инвестиционные компании увеличивают свои вложения в криптоактивы. В 2024 году такие гиганты, как BlackRock и Goldman Sachs, предлагают клиентам доступ к криптовалютным ETF и другим инструментам. Криптовалюты в розничной торговле Все больше компаний интегрируют криптовалютные платежи. Например: PayPal предлагает оплату в криптовалюте. Сеть магазинов Starbucks принимает биткоины через Lightning Network. Автоматизация торговли Алготрейдинг Трейдеры используют алгоритмы и ИИ для анализа рынка и выполнения сделок. Это позволяет: Реагировать на изменения быстрее человека. Снижать риски за счет диверсификации стратегий. Платформы социального трейдинга Популярность таких платформ, как eToro, продолжает расти. Инвесторы могут копировать стратегии успешных трейдеров, что упрощает вход для новичков. Основные вызовы Безопасность Кибератаки остаются одной из главных угроз. В 2024 году проекты уделяют больше внимания: Защите смарт-контрактов. Обучению пользователей принципам кибербезопасности. Волатильность Криптовалюты остаются высоковолатильным активом. Это создает сложности для их использования как платежного средства и долгосрочного хранения стоимости. Регуляторная неопределенность Несмотря на прогресс, подходы к регулированию остаются различными в разных странах, что создает барьеры для глобальной интеграции. Заключение Криптовалютный рынок продолжает эволюционировать, предлагая новые возможности для инвесторов, разработчиков и пользователей. Тренды 2024 года демонстрируют, что индустрия стремится к устойчивости, безопасности и интеграции с традиционными финансовыми системами. Тем не менее, она сталкивается с вызовами, требующими внимания и адаптации. Крипторынок остается одной из самых инновационных и перспективных областей в мире финансовых технологий.
Şərhlər
Nə qədər ki neftimiz-qazımız fontan vurur,bizə Aİ-nin filanın cəriməsi –zadı türk demiş “vız gələr trıs gedər”.10 milyon istəyirlərsə 20 milyon,50 milyon verərik,yerin altından çıxan şeydi də neft-qaz.Haqq,rüşvət,yardım,borc,faiz,cərimə,adı nə olur olsun,verərik,təki yaxamızı buraxsınlar.O boyda büdcəni düzüb qoşuruq hər il yeraltı sərvətlərimizlə,camaatdan gələn vergi umrumuzda belə deyil.Elə umrumuzda olmadığı üçündür ki,əvvəlki dili kökələn vergi nazirimiz Pribaltikada o vergilərlə kurortlar şəbəkəsi düzəltdi özünə.Avropa ölkələri vergilərlə düzər qoşar büdcəni,bizdə isə istər olsun istər olmasın vergi,yeraltı sərvətlərlə düzüb qoşuruq hər şeyi.Neft-qazla hər sahədə bacarıqsızlığımızı malalamaq mümkündür.Problem varmı,neftdən-qazdan sürtürsən malalayırsan,düzəlir.Əhalinin işləyib işləməməsinə heç bir ehtiyac yoxdur,təki neft və qazçıxarma şirkətlərimiz saat kimi işləsin.Əhali işləyib nə vergi ödəyəcək ki?O veginin yüz min qat artığını neftdən-qazdan əldə ediriksə neynirik əhalinin işləməyini?Onu da özümüzə dərd edəcəyikmi?Kefində ol,a kişi.Dövran bizimdieeyoaəəəə.
Qanunlar ka\ızda,məhkələr rüşvət və tapşırıqla istənilən hökm çıxarır,Polisdə özbaşınalıq.orduda rüşvət və özaşınalıq....Belə halda bu yazının mahityyəti nədir?