İRƏVANI BAKI VƏ ANKARANI BİRLƏŞDİRƏN “SÜLH YOLU”NA ÇEVİRSƏK!... – Zahid Orucdan sensasion yazı

Yeni milli ideyamız: DÜŞMƏNİN PLANI ÖZÜNƏ QARŞI...

Donald Trampın andiçməsindən sonra formalaşan qlobal gözləntilər içərisində Ermənistan-Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin nəhayət, imzalanacağı perspektivi qarşısında belə bir sual yaranır - biz yeni beynəlxalq təhlükəsizlik arxitekturası deyərkən, Qərbmərkəzli dünyadan çoxqütblü sistemə keçidə, yoxsa ABŞ-nin dominantlığı, Avroatlantik birliyin sərhədlərimizdə keşik çəkdiyi bir gələcəyə hazırlaşırıq? “14 trilyon dollarlıq” kapitala malik şirkətlərin təmsilçisi kimi çıxış edən, “biz dünyanın siyasi, iqtisadi və hərbi xəritəsini cızan dövlətik” deyən, Panama və Qrenlandiyanı alacağını qətiləşdirən bir liderin planları bütün dünyaya köklü dəyişikliklər vəd edir.

21-ci əsrin tək qalibi Azərbaycan dövləti müəyyən gərginliklər yaşadığı İran, Rusiya və ABŞ-la müqayisədə Ermənistanla normal qonşu kimi görünür. “Qafqazda fırtına” əsərində deyildiyi kimi, 2020-ci ilin müharibəsi təkcə torpaqlar uğrunda deyil, həm də SSRİ-nin çöküşü ilə regionda formalaşan geosiyasi arxitekturanın dağılmasından ötrü idi. Əlbəttə, faktiki olaraq, Minsk Qrupuna daxil olan dövlətlərdən heç biri digəri üzərində üstünlük qazana bilmədiyi üçün yerləşdiyimiz bölgə 3 nüfuz dairəsinə bölünmüşdü. İndi nəinki ABŞ, Rusiya və Fransanın inhisarı aradan qalxıb, eləcə də Bakıdan örnək alan Tbilisinin son addımları fonunda Cənubi Qafqaz tarixində ilk dəfə, özünəməxsusdur.

Bir daha geosiyasətə və dövlət fenomeninin canlı orqanizm kimi, böyümə, evolyusiya və tənəzzül tsikllərinə malik olduğunu qəbul edərək, ikinci Qarabağ müharibəsinin, daha sonra növbəti uğurlu əməliyyatların - Fərrux yüksəkliyindən kiçik Göyçə həmləsinə qədər hərbi-siyasi hücumların yekununun Xankəndi Zəfərinə gətirdiyini, yeni geosiyasi inqilabla yaranan reallığın tariximizdə heç vaxt indiki tək olmadığını, coğrafi böyümənin ardınca siyasi genişlənmənin baş verməsini mütləq tələb kimi qəbul etməliyik.

Son 200 ildə heç bir milli liderimiz belə parlaq Qələbədən sonra diplomatik masada və dövlətlər birliyində yüksək statusla iştirak hüququ qazanmayıb. Yalnız Cümhuriyyətdən sonra Nərimanov təcrübəmiz, yaxud ikinci dünya müharibəsinin ardınca Cənubi Azərbaycandan, birləşmək idealından, Təbrizdən qoşunları geri çəkmək əmrini alan Bağırov nümunəmiz var.

İlham Əliyev son 5 ildə dəfələrlə bütövlük və müstəqillikdən danışarkən deyib ki, heç bir beynəlxalq formatda xalqımızın azadlığına və suverenliyinə xələl gətirən sənədlərə imza atmayacaq. Üstəlik, son müsahibəsində dövlət başçısı bir qədər də irəli gedərək, ikinci dünya müharibəsindən sonrakı təhlükəsizlik sisteminin böhran keçirdiyini, yenisinin formalaşmaqda olduğunu vurğulayaraq, bir tərəfdən xalqımıza regionda gedən azğın savaşların mahiyyətini açır, digər tərəfdən, passiv deyil, aktiv regional oyunqurucu kimi formalaşmaqda olan yeni dünya bölgüsündə iştirakını nümayiş etdirir. Əlbəttə, söhbət əsla təhlükəli yağmalamaya atılan dövlətlərin sıfır yekunlu oyununa qoşulmaqdan getmir. Erməni ekspertləri adətən, bizi belə ambisiyalarda ittiham edərək, bütün məğlubiyyətlərin qisasını almaq üçün İlham Əliyevin sonuncu “faşist dövlət” ittihamını Ermənistana hücumun baş mesajı kimi qələmə verirlər. Halbuki prezidentin çıxışlarını sistemli izləyən təhlilçilər yaxşı bilir ki, söhbət sabiq erməni rəhbərinin çoxsərlik milli ideallarını hərbi terror təşkilatının məxfi iclasında dilə gətirməsinə reaksiyadan, son 30 ildə xalqımızın yaşadıqlarının indi sübut edilməsindən gedirdi.

Levon ter-Petrosyan prezident olarkən, “Yerkrapa” terror təşkilatına “qardaşlarım” deyə müraciət edir və Ağdamın işğalının dünya ictimai fikrinə təqdimatına ideoloji yön verir. Gerçək faşizm nümunəsidir. Şərqşünas alimin şəcərəsi Suriyadan İrəvana gəlib və özlüyündə mənsub olduğu millətin gerçək taleyinin eynisidir. Silahdaşları tərəfindən hakimiyyətdən devrilən adamın 30 ildə formalaşan sülhpərvər imici və intelegent obrazı, humanizmi bir çıxışla yerlə bir oldu. Müasir Şamın hazırki qovğalarından xəbərsiz, psixologiyasında on illərlə daşıdığı travmanı canlı tutaraq, qəddarlıqla başqa bir millətin yurdundan didərgin düşməsinə, insani fəlakətinə düzən verən şəxsin adı tarixdə 3-cü Reyxin ideoloqları kimi qalacaq.

Təəssüflər ki, Tatul Akopyan adlı juranlistin iki il əvvəl yaydığı kadrlar yalnız indi Albert İsakov adlı blogerin tərcümə və tirajlamasından sonra böyük əks-səda doğurur. Halbuki erməni informasiya məkanını bir neçə dildə izləyən azərbaycanlı mərkəzlər məxfi qrifdən çıxarılan belə avantürist planı və işğal ideologiyasını anındaca ələ keçirib son 3 ildə danışıqlarda dövlətimizə təzyiq göstərənlərin qarşısına qoya bilərdilər.ABŞ Konqresində Xankəndi ermənilərinə görə Azərbaycana sanksiya tətbiq etməyə qalxanlara Qarabağ hərəkatının keçmiş başçısının məkrli açıqlaması necə təsir edərdi? Əlbəttə, Bayden hakimiyyətinin bütün həlqələrində yer alan müharibə partiyasının üzvləri üçün sabiq erməni rəhbərinin nə deməsi əhəmiyyət kəsb etmir. Lakin dövlətimizə etnik təmizləmə və ekzistensialist təhlükə ittihamını verən, onu Avroparlament və Avroşuraya daşıyanlara ən tutarlı cavabı artıq kimsə əlimizdən ala bilməz.

Gəlin, bir daha ter-Petrosyanın 6 əsrlik Osmanlının bətnində, yüksək saray və gizli zirzəmilərdə babalarının nəsildən-nəslə ötürdüyü arzularının nədən ibarət olduğuna bir daha nəzər salaq. Silva Kaputikyan kimi sovetlərin mədəni tribunasını xalqlararası düşmənçilik havası ilə dolduran və gələcək bəlalara Zori Balayandan az töhfə verməyən poetessanı, daha sonra sadədil İqor Muradyanı əvəz edən erməni seyidi, Eçmiədzində ruhani seminariyasında müəllimlik edən ter Petrosyan Qorbaçova öz millətini 100 illik kədərdən, yadlaşmadan, yox olma duyğusundan çıxarmağın yeganə yolu kimi “Miatsum”u təklif etmişdi.

Məhz ona görə də 1993-cü ilin avqustunda-hitlerizmin İrəvanda paradına çevrilən qələbə günlərində o açıq deyir ki, azərbaycanlıların sayca üstünlük təşkil etdiyi Basarkeçər, Uluxanlı və digər ərazilərdən məqsədyönlü şəkildə təmizlənməsi ilə “600 illik erməni arzuları gerçəkləşdi”. Demokratiya şüarları ilə necə də sinxronluq təşkil edir. Razdan meydanını bürüyən və titullu sovet, Avropa paytaxtlarının alqışladğı bir siyasət idi. Əks halda, ölkəsində demoqrafik balansı xeyrinə dəyişmək, milli dövlət qurmaq mümkün olmazmış. Əsil alim hesablamasıdır. Bir haşiyə-fransız koloniyalarının təmsilçilərinin hamısı Parisin səhiyyə sistemini silahlı ordu qədər “cani” adlandırır, deyirər ki, qaradərili müstəmləkə xalqlarını artmağa qoymamaq üçün həkimlər “kütləvi sterilizasiya” əməliyyatı aparırlar. Uzun illərin assimilyasiya siyasəti nəhayət, bəhrəsini verib-doğum əmsalı ölümlə əvəzlənib.

Ölkəmizin informasiya icmalını mütəmadi izləyən Ararat Mirzoyan sabiq erməni rəhbərinin açıqlamasını təkzibedilməz dövləti cinayət, 35 illik erməni faciələrinə dair əsatirlərin puç olduğunu görüb təcili açıqlama ilə çıxış etdi. O dedi ki, 90-cı illər qaçqınlıq dalğasında, “100-dən çox azərbaycanlı evini satıb, 12 mindən çox azərbaycanlı ailəsi sən demə, Ermənistandan köçərkən evlərini dəyişməyə nail olub, 160 mindən çox ailə isə təzminat alıb”. Əvəzində 500 mindən çox erməni guya Bakı və Sumqayıtda, Kirovabadda olmazın məhrumiyyətlərə, divan tutulmalara məruz qalıbmış. Rəqəmlərin saxta olduğunu rəy sorğuları sübut edir. Axı söhbət iki yüz il əvvəldən deyil, 30 illik keçmişdən gedərkən sağ qalan 100 minlərlə insan ən böyük canlı sübutdur.

Əksinə, ter-Petrosyan respublikamızda müxtəlif illərdə yaşayan, 90-cı illərdə sayları 300 minə çatan ermənilərin Ermənistana köçrülməsinin də Qarabağla ikinci və İrəvanda monoetnik dövlət qurmaq planının tərkib hissəsi olduğunu etiraf edir. Məqsəd bir tərəfdən xalqımızı əbədi günahlandırmaq, onu beynəlxalq nüfuzdan salmaq və yardımlardan məhrum etmək idisə, digər yandan respublikamızı tərk edən ermənilərin sürətlə çoxalaraq, 1-1.5 milyona çataraq, nəinki bir ölkə daxilində eləcə də Qafqazlarda əsaslı üstünlük qazanacaqlarına olan inam təşkil edirdi.

“Təmizlənmə”-bütün “erməni ideologiyası” budur, amma bumeranq effektini kimsə unutmasın. İsa Məsihin, “daşları yığmaq vaxtıdır”, peyğəmbərliyi qayıdışı göstərən ilahi əlamətdir. Ölkəmizi son 30 ildə “poqrom”larda qınayanları və xalqımızı təzyiqdə saxlayanları ifşa edən sonluqdur. Qələbəmizin bir nəticəsi də budur.

Hazırda sülh prosesinə qarşı sümürülən, Vaşinqton, Brüssel və Parisdə Qarabağa qaytarmaq üçün axtarılan ermənilərin əzəli hüquqları haqda danışmaq küfr kimi görünür. Çünki “ikinci köçü” təşkil edənlərin də məqsədi eynilə birincilər kimi Ermənistandakı demoqrafik böhranı aradan qaldırmaq, Paşinyanı hakimiyyətdən devirmək üçün “kritik kütlə” qazanmaq, 100 min adamı Azərbaycana reinteqrasiyadan ayırıb, daxili siyasətin yeminə çevirmək idi. Lakin Ağdamın işğalını ayaq üstə alqışlayanlara “ruhlar şəhəri” “vətən olmadı”, “Şuşi” deyib mifologiya qurduqları şəhər “mraçnıy qorod”a döndü. Torpaq müqəddəsdir axı-o qisası da, mükafatı da 4 misli ilə verir.

Azərbaycanın üzərindən bütün ittihamların götürülməsi üçün ter- Petrosyanın çıxışını bütün beynəlxalq məhkəmələrə təqdim etmək gərəkdir. Bəli, bütün formasiyaların öz hökmü var. Məsələn, çar Rusiyası dini baxımdan multikultural deyildi, lakin o dövrdə Bakıda erməni kilsəsi və katolik sinaqoqu fəaliyyət göstərirdi. İndi də ölkəmizdə dini miras qorunub saxlanılır. Dağlıq Qarabağ Vilayət Komitəsinə 14 il rəhbərlik edən Boris Kevorkov tarixi həqiqətləri, öz xalqının genetikasında daşınan etnik-milli düşmənçilik sindromunu yaxşı bildiyindən o vaxtlar bütün ittifaq miqyasında güclü xarizması ilə seçilən Heydər Əliyevə sədaqət göstərirdi, İrəvandan gələn yazıçı, şair və siyasi rəhbərləri qəbul etmirdi, “ana dövlət”lə görüşlərə getmirdi. “Qarabağ Azərbaycanın varlığıdır” deyən tək erməninin, özü də rəhbərin aqibəti çox faciəli oldu. Koçaryanlardan fərqli olaraq, onun itaətlə xidmət etdiyi Bakı türməsindən Əliyev xilas edib Moskvaya yola salmışdı. “Nədən belələri Qarabağ hərəkatı və xalq içərisində nüfuz qazanmadı, niyə onları linç edə bildilər” - sualının cavabı artıq ritorikdir. Çünki Ermənistan Rusiya imperiyasının ixtirası olmuşdusa, onu həmin şərtlər altında ələ keçirən Qərb dünyası daha sinik və acımasız şəkildə “demokrat” libasında cəlladlara vəsiqə verirdi.

Vudro Vilsonun 103 min kvadrat kilometrlik erməni dövlətinə fərman çıxarması Osmanlının mirası üzərində müsəlman və xristian dünyasının ortasında, bolşevikləri qabaqlayıb “Böyük Ermənistan” qurmaq ideyasından xəbər verirdi. Lakin Paris Konfransına gedən və ABŞ prezidentindən dövlət gözləyən rəhbərlərin aqibəti acı oldu. Bolşeviklər daşnakların böyük bir hissəsini məhv etdilər, qalanları hazırkı qərbli mühacir dünyasının birinci dalğasını təşkil etdi. Zamanı bir qədər irəli çəksək, ötən əsrin 90-cı illərində Buş Amerikası da həmin xətti davam etdirərək, Qorbaçovdan Qarabağa müstəqillik, müstəsna səlahiyyətlər və yardım tələb edirdilər.

Görünür, məhz ona görə tarixçilər Xəzər hövəzindəki inqilabları, yəni fərqli imperiyaların maraqlarına xidmət edən 3 Qafqaz ölkəsini “Fars, Türkiyə və Rusiyanın qanqreni” adlandırırdılar. Lakin əsas yoluxdurucu qüvvə erməniləri sayırlar. 100 il əvvəl demokratik Ermənistanın ilk rəhbəri Avanes Kaçaznuni ilə Nikol Paşinyan eyni dalğada hərəkət edir. Regiona 3-cü qüvvəni gətirməyin bədəlini ağır ödəyənlər üçün, Bayden hakimiyyətindən qazanılan strateji müttəfiqlik İrəvanın xilası deyil, təhlükəsidir. ABŞ dövlət katibləri sırasında Entoni Blinken öz rəhbərini Nobel mükafatına sahib etmək üçün Rusiya, Türkiyə və İranın əlindən sülh müqaviləsini almağa ən yaxın şəxs idi. Lakin geosiyasətin birinci düsturu-coğrafiya ilə toqquşmadır!

İlham Əliyev 90-cı illərdən sonra Azərbaycanın məğlubiyyəti üzərində qurulan qüvvələr nisbətini dağıdarkən onun hüquqi rəsmiləşməsini 3-cü dövlətlərə verəcək qədər “humanist deyil”! Son aylar danışıqların yalnız ikitərəfli formatda aparılması rəsmi Bakının iki yüz illlik taleyinin masada özü tərəfindən həll olunduğunun ilk parlaq sübutudur.

Məğlub Ermənistanın regional gesosiyasəti formalaşdırmasına əsla yol vermək olmaz. Doğrudur, hazırda belə cəhdlər intensivləşib. Sanki 93-cü ilin Heydər Əliyev kursunu olduğu kimi İrəvanda həyata keçirməyə cəhdlər var. Hətta son günlər erməni hakimiyyət rəsmilərinin və ekspertlərin dilindən “balanslı siyasət” terminin çıxması, KTMT-yə üzv olan bir ölkənin çox asanlıqla Gümrüyə paralel Göyçə dağlarına NATO qoşunlarını yerləşdirəcəyinə əsla şübhə yoxdur. İki zidd hərbi-siyasi qütbü bir araya gətirməyə cəhdin unikal nümunəsidir.

Qalib ölkə Azərbaycan regionun gələcək axtekturasını qurarkən İlham Əliyev “əsas söz sahibi bizik”, deyir. Ona görə də Ermənistanın 1920-ci ilə qayıtması bizi qayğılandırmır, əksinə, heç vaxt Qafqazı tanımayan ABŞ ordularını bölgəyə gətirmək planları bizə qarşı deyil. İrəvanın, Paris, Dehli, Pekin və Tehranla yüksək tərəfdaşlığa nail olması, Vaşinqtonla hərbi müttəfiqliyi, yaxın gələcəkdə sərhəddi yankilərin sərəncamına verməsi, Moskva ilə soyuq, lakin qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığı, Ankara ilə zəif sürətlə start götürən diplomatik turları ölkəmizə təhlükə deyil. Belə əminliyi xarici siyasətin söykəndiyi 3 dayaq yaradır-əgər bir dövlətin iqtisadiyyatı güclü, ordusu qüdrətli və coğrafiyası əlverişli deyilsə, o ölkənin beynəlxalq siyasət subyektinə çevrilməsi digər faktorlara bağlıdır. Ermənistanı ayaqda saxlayan xarici iradə və idarələrdir.

Lakin dövr dəyişib və indi Ağ Evə ənənəvi panamerikanizm sevdalısı, Silikon vadisi beyin mərkəzlərinin, hərbi-siyasi güclərinin iradəsi ziddinə gedən Donald Tramp gəlib. Onun Qəzzada 20 yanvaradək atəşkəsə nail olması qlobal nailiyyətdir.

Azərbaycanın Trampla uğur hekayəsi bir dəfə hərbi meydanda qələbə ilə nəticələnib. İndi həmin formulu davam etdirmək üçün prezident İlham Əliyev yeni administrasiyaya əməkdaşlıq əlini uzadır, 2020-ci ili təkrarlamağa zəmin hazırlayır.

Şübhə yoxdur ki, Ermənistan ABŞ-ın Cənubi Qafqaz siyasətinin mərkəzində olmayacaq. Bundan yararlanaraq, bir stratreji planı həyata keçirə bilərik. Yeni Vaşinqton administasiyanın sülh istəyindən maksimum dividend qazanmaq üçün əla fürsət yaranıb. Ermənistanla hərbi dillə danışmaq, güc yolu ilə sülhə vadar etmək, təzminat davasına çıxmaq xəttini kənara qoymaq olmaz. Çünki əbədi düşmənçilik tərəfdarlarına təzyiq və ödənc tələbi mütləq lazımdır. Qarabag idealını sümürənlərin və onu yeni dizaynda ortaya çıxaranların qarşısını ayrı cür almaq mümkün deyil. Keçmiş Almaniyada da belələri çox idi. Lakin Ermənistanda Qarabağ hərəkatına, onu idarə edənlərə nifrət də var, Erablur məzarlığının səbəbkarları kimi onları linç edənlər də az deyil.

Ona görə Azərbaycan hərbi cinayətlərdə ittiham olunanlar üzərində məhkəməni növbəti müharibənin ideologiyasına çevirməyə imkan verməyəcək. Döyüş meydanında məğlub etdiyinin insan haqlarına əməl edərək, üzərində Ədalət Məhkəməsi qurmasan, suçladığın şəxslər ölkəsində qəhrəmana çevriləcək. Elə milli Nürmberq qurulmalıdır ki, arayiklərə nifrət edənlər işğal siyasətinin və icraçılarının müdafiəçiləri olmasınlar.

Paşinyan Qarabağ elitasının əl-qolunu daxildə bağlayıb, bütün əski simvol və 30 illik mirasın təbliğatını qadağan edib, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır, köçkünləri cəmiyyətə inteqrasiya etdirir. Millətçilər kimi, qaçqınalar mövzusu ilə qlobal kampaniya aparmır, humanitar yardımlar və mənəvi simpatiya üçün onları sıfırlamağa da tələsmir. Delimitasiyanı dayandıran din xadimləri və sabiq prezidentlərin kütləvi aksiyalarını durdurandan sonra yenidən qərbdən cənuba doğru sərhədlərin təyininə qalxır və şübhə yoxdur ki, Nüvədini təslim edəcək.

“Dondurulmuş konflikt” sindromu, “dondurulmuş sülh”lə əvəz olunmalıdır. Biz Ermənistanla münasibətlərimizi düzəltdikcə Avropa Birliyi və Fransanın məkrli siyasəti daha çox ifşa olunacaq. İndi hamı regiona “İrəvanı Bakıdan qorumağa” gəlir. Halbuki prezident Əliyev belə təhlükənin olmadığını 7 yanvarda növbəti dəfə bəyan etdi. “Zəngəzur açılacaq” anonsu Ermənistanı İrandan və regiondan təcrid edib ikiyə bölmək planı deyil, tam əksinə İrəvanın gələcəyi, Naxçıvanla Azərbaycanın birləşməsinə imkan verməsindədir.

Yüz illərdir bölünən torpaqları birləşdirmək bütün region xalaqlarının sülh və əmimanalıqda yaşamasının tək şərtidir. Məhz ona görə də ölkə rəhbəri strateji proqram irəli sürdü, sitat: ”Həm Qarabağ, həm Şərqi Zəngəzur və eyni zamanda, uzaq olmayan Naxçıvan Muxtar Respublikası iqtisadi və təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərdən vahid məkana çevrilməlidir, halbuki, bizim bölgüyə görə bu üç regiondur. Amma, eyni zamanda, bir-birinə tarixən bağlı olan bölgələr hazırda vahid konsepsiya əsasında inkişaf edir”. Göründüyü kimi, unikal tarix və coğrafiya duyğusudur. Əsrlərlə belə olub. Almaniyanı da Rurdan ayırmışdılar. Lakin iqtisadi, siyasi və mədəni üstünlük tarixi ədaləti bərpa etdi.

Ermənistanla layiq olduğu müharibə dövrünü arxada qoyaraq, sülhlə qazanma mərhələsinə keçməliyik. Prezidentin sərkərdəlik məharəti ilə Qarabağdan 300 km uzaqlıqda yerləşən torpaqların azad edilməsi həmin siyasətin tərkib hissəsi idi. Sülhün tərəfdarları və uğuru az deyil. Hər iki ölkə-Azərbaycan və Ermənistan qarşılıqlı olaraq, xarici siyasətlərindən bir-birini çıxarsalar, vakuuma düşərlər. Azərbaycan, artıq Ermənistan ola bilməz. Monoetnik coğrafiyalar təhlükəlidir. Təbiət kimi, cəmiyyət də harmoniyanı sevir.

Bizə “ermənisiz Azərbaycandan ermənisiz Qafqaz” siyasətinə keçməyi təklif edənlərin planları avantüradır. Regionu Yaxın Şərqin davamına, geosiyasi uzantısına çevirmək planı baş tutmayacaq.

Bəli, son 2 əsrdə ilk dəfədir ki, erməni amili dövlət quruculuğumuzda rol oynamır. İlham Əliyev tarixi kodu dəyişir. Biz Ermənistanın 100 illik təyinatını-Türkiyə və Azərbaycan arasında maneəyə çevrilmək potensialını dəyişməyi bacarsaq, sülh müharibəsini də udacağıq. Dünyada hamı ermənilərdən qazanır-bizdən başqa...

Əksinə düşünənlərin də arqumenti güclüdür-ortada qanlı düşmənçilik tarixi var. Bakıdan Ankaraya sülh keçidindən-“perekrostok mira”dan keçərək getsək, İrəvanın sahibi biz olacağıq!

Paşinyanın Zəngəzura qarşı layihəsi-İranı, Türkiyəni, Qərbi və Rusiyanı toqquşduran planını onun əlindən alıb uzunvədəli sülh strategiyası qurmağın tək yolu Prezidentin bəyan etdiyi kimi, Türkiyə və Azərbaycan arasında Ermənistanı maneəyə çevirməməkdir.

1-ci Pyotrdan sonra ermənilərin torpaqlarımıza köçü və milli dövlət quruculuğunun səbəbi-bufer zona reallığını aradan qaldırmaq tarixin gedişini dəyişdirmək deməkdir. Bir vaxtlar Qarabağın ətrafında yaradılan işğal zolağı necə məhv edilmişdisə, indi Qafqazın Ohanyan xətləri-qadağa və düşmənçilik nişanlarının da məhvi 100 illik düyünün kəsilməsidir!

Bəli, ideologiyalar düşmən hədəfli olmalıdır. Lakin məğlub Ermənistanın obrazı ilə onun obrazını təhlükə kimi təqdim mümkün deyil.

Biz, İrəvanı bağrımıza basmalıyıq!

O azərbaycanlı ruhunu Bakıdan çox özündə daşıyır!

Stalin dümənlərini qolları arasına aldığı kimi, Əliyev və Ərdoğan Paşinyanı qoruya bilər.

Onsuz da gürcülər yalnız öz arzularını sevir. Tək magistral olmaq onların qazancıdır. Lakin İrəvan yolu Tiflis və Zəngəzurun ortasından keçir, hamını birləşdirir!

Ən böyük Zəfər orduların döyüşmədən qazandığı qələbələrdir!

Şərhlər

Hər hansısa bir şərh yazılmayıb.

Son yazılar


Новости

Обзор новинок в сфере смартфонов - Smartphone Trends 2024

Смартфоны продолжают оставаться одними из самых быстроразвивающихся технологий, предлагая пользователям новейшие решения, которые делают нашу жизнь проще и продуктивнее. В 2024 году производители уделили особое внимание инновациям в дизайне, производительности, камерах и экосистемах. Давайте подробнее рассмотрим, какие тренды и устройства формируют рынок смартфонов сегодня. Дизайн и форм-фактор Раскладные устройства Раскладные смартфоны вышли из категории нишевых продуктов и стали массовым явлением. Производители, такие как Samsung, Huawei, Oppo и Motorola, предлагают устройства, которые сочетают компактные размеры с большими дисплеями. Например, Samsung Galaxy Z Fold 6 и Huawei Mate X5 отличаются улучшенными шарнирами, более прочными экранами и более легкими корпусами. Безрамочные экраны Технологии безрамочных экранов достигли новых высот. Компании, такие как Xiaomi и Vivo, активно разрабатывают смартфоны с экранами, которые полностью обволакивают корпус устройства. Xiaomi Mix Fold Alpha 2, например, стал пионером в использовании "360-градусного" дисплея. Устойчивость к внешним условиям Новые модели смартфонов становятся всё более прочными. iPhone 15 Ultra и Samsung Galaxy S24 Ultra предлагают усиленную защиту от воды и пыли по стандарту IP68+, а также новые материалы, такие как сапфировое стекло и титановый корпус. Производительность Производительность смартфонов продолжает увеличиваться благодаря новым процессорам и увеличению оперативной памяти. В этом году важной вехой стал выпуск процессоров, созданных по технологии 3-нм, таких как Apple A18 Bionic и Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3. Эти чипы предлагают не только мощь для сложных задач, но и повышенную энергоэффективность. Искусственный интеллект Искусственный интеллект стал неотъемлемой частью смартфонов. Новейшие модели оснащены сопроцессорами AI, которые позволяют улучшать фотографии, оптимизировать производительность и даже предлагать персонализированные функции. Например, Google Pixel 8 Pro использует алгоритмы AI для устранения шума и автоматического улучшения фотографий. Геймерские смартфоны Любители игр получают еще больше возможностей с такими устройствами, как ASUS ROG Phone 7 и RedMagic 8 Pro. Эти смартфоны оснащены активными системами охлаждения, высокочастотными экранами с частотой обновления 165 Гц и уникальными триггерами для удобного управления в играх. Камеры Камеры смартфонов 2024 года достигли новых высот, предлагая функциональность, сравнимую с профессиональными камерами. Большие сенсоры и оптический зум Смартфоны, такие как Xiaomi 14 Ultra и Sony Xperia 1 VI, оснащены крупными сенсорами, что позволяет захватывать больше света и улучшать качество изображений. Оптический зум на уровне 10x и более стал стандартом для флагманов. Видео 8K Запись видео в формате 8K становится доступной для большинства премиальных моделей. Компании также добавляют функции стабилизации, включая сенсорный сдвиг и электронную стабилизацию. Инновации в программном обеспечении Google и Apple активно работают над улучшением ночной съемки и портретного режима. Например, iPhone 15 Pro Max автоматически определяет освещение и может менять диафрагму, чтобы улучшить кадры в условиях низкой освещенности. Экосистема и программное обеспечение Смартфоны становятся частью всё более обширных экосистем. Например, Apple продвигает интеграцию с другими устройствами через iCloud+, а Samsung делает акцент на синхронизации с бытовой техникой через SmartThings. Поддержка долгосрочных обновлений Производители, такие как Samsung, Google и OnePlus, предлагают до 5 лет программной поддержки, включая обновления безопасности и новые версии операционных систем. Это делает покупку флагманов более долгосрочной инвестицией. Развитие операционных систем В 2024 году Android 14 и iOS 17 принесли множество улучшений. Android 14 делает акцент на безопасности и кастомизации, тогда как iOS 17 предлагает новые функции для взаимодействия между устройствами и улучшения в сфере конфиденциальности. Батареи и зарядка Увеличенная емкость Смартфоны, такие как Realme GT Neo 6, предлагают батареи емкостью до 6000 мАч, обеспечивающие более длительное время автономной работы. Быстрая зарядка Быстрая зарядка выходит на новый уровень. Xiaomi 14 Pro поддерживает зарядку мощностью 200 Вт, позволяя зарядить устройство до 100% за менее чем 10 минут. Беспроводная зарядка Беспроводная зарядка стала быстрее и универсальнее. Компании активно внедряют стандарты Qi2, улучшая совместимость между различными устройствами. Тренды и будущее 5G и спутниковая связь 5G стал стандартом для большинства смартфонов, но в 2024 году внимание сместилось на спутниковую связь. Apple, Huawei и Samsung предлагают базовые функции связи через спутники, такие как отправка сообщений в экстренных ситуациях. Устойчивое развитие Компании делают акцент на экологичности. Смартфоны теперь содержат больше переработанных материалов, а упаковка становится минималистичной и экологически чистой. Концептуальные устройства Концептуальные устройства продолжают вдохновлять. Например, Oppo X Nendo демонстрирует инновационный подход к складным конструкциям, а Nothing Phone 3 удивляет прозрачным дизайном и уникальными световыми эффектами. Заключение 2024 год стал годом значительных инноваций в сфере смартфонов. От улучшенных камер и мощных процессоров до новых форм-факторов и экосистем — выбор устройств огромен, и каждый пользователь найдет то, что соответствует его потребностям. Следите за новыми анонсами, ведь мир технологий не стоит на месте!

Обзор новинок в сфере ноутбуков - Laptop Trends 2024

Рынок ноутбуков в последние годы демонстрирует стремительное развитие, предлагая пользователям устройства, способные удовлетворить самые разные потребности — от работы и учебы до профессионального творчества и гейминга. В 2024 году производители сосредоточились на улучшении производительности, портативности, энергоэффективности и внедрении инновационных технологий. В этой статье мы подробно рассмотрим ключевые новинки и тренды в сфере ноутбуков. Дизайн и конструкция Тонкость и легкость Компании продолжают стремиться к созданию более компактных и легких ноутбуков. Новые модели, такие как Dell XPS 13 Plus 2024 и LG Gram SuperSlim, устанавливают новые стандарты в портативности, сохраняя при этом высокую производительность. Использование материалов, таких как магниевый сплав и углеродное волокно, делает устройства прочными и невероятно легкими. Экранные инновации Технологии дисплеев играют важную роль в новых моделях ноутбуков: OLED-дисплеи становятся все более популярными благодаря превосходному качеству изображения, глубокому черному цвету и высокой энергоэффективности. Например, ASUS ZenBook Pro 16X оснащен 4K OLED-панелью с высоким уровнем яркости. Мини-LED технологии, используемые в устройствах, таких как Apple MacBook Pro M3, предлагают превосходную цветопередачу и контрастность. Сенсорные экраны становятся стандартом для многих моделей 2-в-1, включая HP Spectre x360. Расширение экранов Устройства с дополнительными экранами набирают популярность. Например, ASUS ROG Zephyrus Duo 16 предлагает дополнительный дисплей для удобного многозадачности, что особенно ценно для креаторов и геймеров. Производительность Новые процессоры В 2024 году лидеры индустрии, такие как Intel, AMD и Apple, представили мощные процессоры: Intel Core 14-го поколения предлагает значительное улучшение однопоточной и многопоточной производительности благодаря усовершенствованной архитектуре. AMD Ryzen 8000 отличается увеличенной энергоэффективностью и интеграцией графики RDNA 3. Apple M3 устанавливает новые стандарты для ARM-архитектуры, обеспечивая превосходную производительность и долгую автономную работу. Графика нового поколения Графические процессоры NVIDIA RTX 40-й серии стали ключевым элементом для игровых и профессиональных ноутбуков. Такие устройства, как Razer Blade 18 и Alienware x16, поддерживают трассировку лучей в реальном времени и технологии DLSS 3, обеспечивая невероятное качество графики. Оперативная память и хранилище В новых моделях ноутбуков используется оперативная память стандарта DDR5, которая обеспечивает более высокую скорость и энергоэффективность. Для хранения данных всё чаще применяются SSD NVMe 4.0, предлагающие молниеносную скорость загрузки и передачи данных. Энергоэффективность и автономность Энергоэффективность стала одним из главных приоритетов для производителей ноутбуков. Новые чипы от Apple и AMD демонстрируют выдающуюся автономность — до 20 часов работы без подзарядки. Например, MacBook Air M3 и Lenovo ThinkPad X1 Carbon Gen 12 предназначены для долгосрочного использования в мобильных условиях. Быстрая зарядка Современные ноутбуки поддерживают технологии быстрой зарядки. Например, устройства с зарядкой 100 Вт через USB-C могут восстановить до 50% заряда за 30 минут. Искусственный интеллект и машинное обучение Встроенные ИИ-ускорители Некоторые новые процессоры оснащены интегрированными ИИ-ускорителями, которые оптимизируют задачи машинного обучения, улучшают видеоконференции и повышают энергоэффективность. Например, Microsoft Surface Laptop Studio 2 использует ИИ для улучшения работы камеры и микрофонов. Программное обеспечение Производители интегрируют ИИ в программные платформы. Например, Windows 11 добавляет функции интеллектуального управления батареей, а macOS Sonoma делает взаимодействие с экосистемой Apple более интуитивным. Игровые ноутбуки Игровые ноутбуки продолжают совершенствоваться, предлагая пользователям ещё больше мощности и функциональности. В 2024 году особое внимание уделяется: Экранам с частотой обновления до 360 Гц (например, MSI Titan GT77 HX). Поддержке Ray Tracing и технологий повышения FPS, таких как NVIDIA DLSS 3. Охлаждающим системам, включающим жидкометаллические термоинтерфейсы и паровые камеры. Тренды и инновации Экологичность Многие производители делают акцент на экологически чистых материалах и переработке. Например, Acer Aspire Vero 2024 изготовлен из переработанного пластика и имеет упаковку, пригодную для повторного использования. Ноутбуки с 5G Подключение к сетям 5G становится стандартом для премиальных моделей, таких как HP Elite Dragonfly G4, что обеспечивает высокую скорость передачи данных в любом месте. Концептуальные устройства Производители экспериментируют с новыми форм-факторами. Например, Lenovo Yoga Book 9i предлагает два полноценных сенсорных экрана, которые можно использовать в различных конфигурациях. Заключение 2024 год принес множество интересных новинок в сфере ноутбуков. Производители продолжают удивлять инновациями, создавая устройства, которые становятся не только инструментами для работы, но и настоящими помощниками в повседневной жизни. Независимо от ваших потребностей — будь то творчество, гейминг или бизнес — вы наверняка найдете ноутбук, который удовлетворит все ваши требования.

Тренды крипторынка 2024 - Crypto Market Trends

Криптовалютный рынок — одна из самых динамично развивающихся областей финансовых технологий. Несмотря на высокую волатильность и неоднозначное отношение регуляторов, интерес к криптовалютам продолжает расти. В этой статье мы рассмотрим ключевые тренды, которые определяют развитие крипторынка в 2024 году. Усиление регулирования Регуляторная прозрачность В 2024 году многие страны усиливают свои усилия по регулированию крипторынка. Основной акцент делается на: Борьбу с отмыванием денег (AML) и финансированием терроризма (KYC-процедуры). Защиту интересов розничных инвесторов через создание стандартов для криптобирж. Разработку национальных стратегий регулирования. Примером может служить Европейский Союз с инициативой MiCA („Markets in Crypto-Assets“), которая устанавливает единые правила для участников криптовалютного рынка. CBDC (Цифровые валюты центральных банков) Страны продолжают активно разрабатывать и внедрять цифровые версии национальных валют. Такие проекты, как e-CNY в Китае и пилотный Digital Euro, направлены на повышение эффективности платежных систем и сокращение доли наличных расчетов. Расширение применения блокчейн-технологий Токенизация активов Тренд токенизации активов продолжает набирать обороты. Блокчейн позволяет: Создавать токены, представляющие реальные активы, такие как недвижимость, произведения искусства и ценные бумаги. Упрощать доступ к инвестициям благодаря дробным долям. DeFi 2.0 Финансовые сервисы на основе блокчейна (DeFi) переходят на новый уровень. В 2024 году проекты сосредотачиваются на: Устойчивости бизнес-моделей. Повышении безопасности. Разработке гибридных решений, сочетающих централизованные и децентрализованные элементы. Пример: платформы, предоставляющие стейкинг с улучшенной ликвидностью и страхованием. NFT 2.0 Рынок невзаимозаменяемых токенов (NFT) меняется. Если в прошлом он был сосредоточен на цифровом искусстве, то теперь NFT используются в: Игровой индустрии для создания внутриигровых активов. Метавселенных для представления виртуальной недвижимости. Управлении интеллектуальной собственностью. Метавселенные и Web3 Интеграция криптовалют в метавселенные Метавселенные, такие как The Sandbox и Decentraland, активно используют криптовалюты для внутриигровой экономики. Пользователи могут зарабатывать токены, участвуя в мероприятиях или создавая контент. Развитие Web3 Технологии Web3 предлагают новый взгляд на интернет: Полная децентрализация данных. Управление через DAO (децентрализованные автономные организации). Прозрачность и безопасность операций. Углеродная нейтральность Критика криптовалют за высокий углеродный след стимулирует разработчиков переходить на экологичные алгоритмы. Примером служит переход Ethereum на алгоритм Proof-of-Stake, который сократил энергопотребление сети на 99%. Другие проекты, такие как Chia и Algorand, делают ставку на энергосберегающие механизмы консенсуса. Институциональное принятие Участие традиционных финансов Банки и инвестиционные компании увеличивают свои вложения в криптоактивы. В 2024 году такие гиганты, как BlackRock и Goldman Sachs, предлагают клиентам доступ к криптовалютным ETF и другим инструментам. Криптовалюты в розничной торговле Все больше компаний интегрируют криптовалютные платежи. Например: PayPal предлагает оплату в криптовалюте. Сеть магазинов Starbucks принимает биткоины через Lightning Network. Автоматизация торговли Алготрейдинг Трейдеры используют алгоритмы и ИИ для анализа рынка и выполнения сделок. Это позволяет: Реагировать на изменения быстрее человека. Снижать риски за счет диверсификации стратегий. Платформы социального трейдинга Популярность таких платформ, как eToro, продолжает расти. Инвесторы могут копировать стратегии успешных трейдеров, что упрощает вход для новичков. Основные вызовы Безопасность Кибератаки остаются одной из главных угроз. В 2024 году проекты уделяют больше внимания: Защите смарт-контрактов. Обучению пользователей принципам кибербезопасности. Волатильность Криптовалюты остаются высоковолатильным активом. Это создает сложности для их использования как платежного средства и долгосрочного хранения стоимости. Регуляторная неопределенность Несмотря на прогресс, подходы к регулированию остаются различными в разных странах, что создает барьеры для глобальной интеграции. Заключение Криптовалютный рынок продолжает эволюционировать, предлагая новые возможности для инвесторов, разработчиков и пользователей. Тренды 2024 года демонстрируют, что индустрия стремится к устойчивости, безопасности и интеграции с традиционными финансовыми системами. Тем не менее, она сталкивается с вызовами, требующими внимания и адаптации. Крипторынок остается одной из самых инновационных и перспективных областей в мире финансовых технологий.