İRİ MƏMURLARIN GENERAL ÖVLADLARI... - Naxçıvandakı “gömrük əməliyyatı” hansı gerçəkləri bir daha üzə çıxardı?
Stalin rejiminin əsas sütunlarından biri hesab olunan Lavrenti Beriya hər nə qədər mənfi, qəddar, repressiv, cinayətkar əməllərin sahibi kimi tarixdə qalsa da, onun istənilən ölkənin kadr siyasətilə bağlı çox maraqlı bir fikri var. Beriya deyirdi ki, idarəetmədəki hər bir problemin konkret adı, soyadı və ata adı var. Yəni ki, hansısa idarəetmə sahəsində problem varsa, onun arxasında mütləq konkret məmur, idarəçi, rəhbər adı durur...
Son illər ərzində tez-tez səslənən islahat bəyanatlarına rəğmən Azərbaycandakı idarəetmə strukturlarında baş verənlər – “MTN işi”ndən tutmuş Rabitə Nazirliyi, Mədəniyyət Nazirliyi, icra hakimiyyətləri və digər qurumlarda aşkar olunan korrupsiya və digər cinayət əməllərinə qədər ardı-arasının kəsilməyən faktlar göstərir ki, bu bəlanın kökünü kəsmək olduqca çətindir. Burada “DTX əməliyyatları” hər nə qədər effektli olsa da, problemin tam həlli üçün yetərli deyil...
Naxçıvan gömrüyündəki son əməliyyat və orada AMEA Prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin general oğlunun, eləcə də Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbovun qohumunun adının keçməsi iri ranqlı məmurların yaxınlarının yüksək vəzifələrə təyinatı və ümumilikdə ölkədəki kadr bazası mövzusunu yenidən gündəmə gətirir.
Əlbəttə ki, yüksək vəzifəyə, mövqeyə malik şəxsin övladı da istənilən ölkə vətəndaşı kimi hansısa dövlət vəzifəsinə təyin oluna bilər. Qanunla heç kim bunu qadağan edə bilməz. Ancaq bir də yazılmayan qanunlar, əxlaq və davranış normaları var ki, onlara görə tanınmış, yüksək ranqlı şəxsin vəzifədə olan övladı yeri gələndə digərlərindən daha məsuliyyətli, daha intizamlı və dürüst olmalıdır. Ən azından valideyninin adı xatirinə ictimai qınağa tuş gəlməmək üçün. Ancaq bizdə əksinədir.
Hansı iri məmurun vəzifədəki övladına, yaxud yaxın qohumuna baxırsan, nə ictimai rəy nə ictimai qınaq, nə ictimai nəzarət veclərinə də deyil, öz işlərindədirlər. Demək olar, hamısı da “yağlı” vəzifələri seçiblər. Məsələn, maraqlıdır, özü akademik, elm adamı, alim kimi tanınan və məntiqlə daha çox elmə, tərəqqiyə xidmət etməli, yeri gələndə övladlarını da bu sahəyə yönəltməli olan İsa Həbibbəylinin oğlu nədən böyük alim, ixtiraçı, yazıçı, rəssam və s. deyil də, məhz gömrükçü, gömrük generalı olmağı seçib?
Eyni sual digərlərinə də aiddir. Ramiz Mehdiyevin, Vasif Talıbovun və saymaqla bitməyən digər iri ranqlı şəxslərin övladları və yaxın qohumları ya general, ya nazir müavini, ya idarə rəisi, ya da ən azı səfirdirlər. Axı, hardandır onlardakı bu “istedad”?...
Necə olur ki, iri məmur övladlarının sıravi azərbaycanlı gənclərin xəyallarına belə gətirə bilmədikləri “uğur hekayələri” yaranır? Yəni, doğrudanmı bu adamlar hədsiz istedadlı, bacarıqlı, savadlıdırlar ki, “müstəqil həyata” qədəm qoyar-qoymaz istər biznesdə, istərsə də dövlət vəzifələrində “yüksək nailiyyətlərə” malik olur, yüksəldikcə yüksəlirlər? Bu sualların cavabları məlumdur və təbii ki, həmin cavablar qətiyyən “gül balalar”ın fitri istedadlarına bağlı deyil...
Lakin digər yandan həyatın ironiyası ondan ibarətdir ki, günlərin birində belələrinin səsi İsa Həbibbəylinin oğlu kimi, DTX əməliyyatlarından, korrupsiya qalmaqllarından, cinayət işlərindən gəlir...
Acı reallıq budur ki, bütün “təmizləmələrə”, pis-yaxşı kadr islahatlarına, idarəetmə strukturlarının gəncləşdirilməsinə baxmayaraq, gözlənilən nəticəni əldə etmək mümkün olmur. Nəsə düz getmir.
Məsələn, Mədəniyyət Nazirliyində Əbülfəs Qarayevin rəhbərliyilə həyata keçirilmiş “korrupsiya karuseli”nin ifşa olunmasından cəmi iki il sonra, yeni və gənc nazirin dövründə növbəti “DTX əməliyyatı”nın şahidi olduq. Bu dəfə yeni nazirin yeni müavini qandallandı, amma nazir yenə sələfi kimi, “sudan quru çıxdı”. Yəqin ki, gələcəkdə bir nazirliyi nazirdən xəbərsiz(?) necə korrupsiya yuvasına çevirməyin yolları ilə bağlı çox elmi araşdırmalar aparılacaq...
Yəni, görünən odur ki, korrupsiya ilə, korrupsiya mühiti ilə mübarizə adı altında aparılan işlər gözlənilən effekti vermir. Çünki kadr və idarəetmə problemlərini “nöqtə atışları” ilə həll etmək mümkün deyil və kadr bazası hələ də tam sağlam əsaslar üzərində formalaşdırılmır. Axı, kadr seçimi bazası daha saf, şəffaf, təmiz olmalıdır – onu iri məmur övladlarının “tusovka məclisləri”nə calamaq, kadr seçimi zamanı valideynlərin “əsil-nəcabəti”, vəzifəsi, hakimiyyət qarşısında xidmətləri və s. kimi kriteriyalar əsas götürülməməlidir!
Bu cür “papanın gül balası” prinsipi ilə təyin olunan kadrların ölkənin kadr bazasındakı xüsusi çəkisi ən azından indiki qədər yüksək olmalı deyil! Bunun sonu yüz milyonlarla ölçülən büdcə yeyintilərilə və həmişə olmasa da, Naxçıvandakı gömrük əməliyyatı kimi əməliyyatlarla yekunlaşır. Təkcə Naxçıvan gömrüyü ilə bağlı məsələdə söhbət 132 milyon manatlıq yeyintidən gedir. Ancaq sirr deyil ki, digər qurumlarda da “yeyilən amma səsi çıxmayan” nə qədər belə 132 milyonlar var...
Çoxları bugünkü korrupsiaynın, digər idarəçilik problemlərinin əsasını ölkədəki idarəetmə sitemində, onun köhnəlməsində axtarırlar. Lakin bir şey şübhəsizdir ki, Azərbaycanda ən müasir, hətta az qala süni intellekt əsasında hazırlanan idarəetmə sistemi tətbiq olunsa belə, ona “barmaq edən” məmurlar, yerli klan-tayfa təmsilçiləri, hətta “gənc istedadlar” tapılacaq. Çünki belələri gözlərini açandan görüblər ki, yaşadıqları kübar mühit üçün pul, var-dövlət, şan-şöhrət marağı bütün digər maraqları – dövlət, xalq, dövlətçilik və s. maraqları üstələyir.
Bütün bunlardan sonra Azərbaycandan “beyin axını”nın baş verməsindən, istedadlı, bacarıqlı, perspektivli gənclərin ölkədən getməsindən gileylənirik. Ancaq buna haqqımız yoxdur. Çünki bu gənclər yeri gələndə orta və yaşlı nəsildən daha ağıllı və geniş düşüncəlidirlər – görürlər ki, nə qədər “DTX əməliyyatları” aparılsa da, hələ də mövcudluğunu saxlamağa müvəffəq olan “qurdlar süfrəsi”ndə onlara yer yoxdur...
Cəlal Məmmədov
“AzPolitika.info”
Şərhlər
Bu yazıda və şərhlərdə qeyd olunanalar Aərbaycanda mıvcud sistemin yanlış olduğunu və Azərbaycan xalqınnın (azərbaycan kökənli ) zərərinə yönəlmiş sistemin nəticələri aqismən dəqiq analiz olunur..
Maraqlı yazıdır.Ancaq əsaselement nəzərə alınmayıb.Sovet ölkələrində SSRİ qanunlarına əsasən bir nazirıikdə və ya idarə.müəssisədə yaxın qohumların işə qəbul olunması qadağan idi və bu öz effektli nəticələrini təsdiqləmiş metod idi.Əgər bir məmurun evladı və ya yaxın qohumu elə bacarıqlıdırsa o digər qurumlarda işə qəbul edilər və fəaliyyət göstərə ilərdi.Heç bir məhdudiyyət tətbiq olunmzdı.Ancaq mövcud qanunlar daxilində.Bizdə isə hansı nazirliyə,idarəyə,İcta hakimiyyətlərinə baxırsan komanda şəklində bir qrup cəmləşib.Bunun ziyanlı nəticələri göz qabağındadır.Ona görə indiki möcud idarəçilik ölkəni uçuruma apardığının sübuta ehtiyacı olmadığından ciddi nəticələr çıxarmağa ehtiyac duyulur.......
xarici işlər naziri ceyhun bayramovun da bir general qohumu vardır, qardaşı da maliyyə nazirinin müavinidir, özü də əvvəllər biznesmen olub, elə indi də biznesmendir....
Azpolitikaya bu gözəl və nəcib təşəbbüsünə görə təşəkkürümü bildirirəm və güman edirəm ki, bu təkcə mənim deyil bütün Azərbaycan vətəndaşlarının fikridir. Arzu edərdim Azpolitika bu mövzuya geniş yer ayırardı və bütün nömrələrində bu mövzu saytın əsasını təşkil edərdi. Bununla sayt ölkə başçısına da yardımçı olardı. Yavaş-yavaş oxucularımızın da “donu” açılır və kifayət qədər maraqlı fikirlər irəli sürürlər. .....
Müəllifə təşəkkürlər!
Siz hələ anlaya bilməmisinz ki,AZərbaycanda yaradılan sistemin dünyda analoqu yoxdur ......
Bütün planetlər yumrudu deyə gülbalaların sifətləri də yupyumrudu qlobus kimi.Körpəlikdən bunlara məmur atalar "qa" deyəndə ceyran əti,"qu" deyəndə natural meyvə şirəsi veriblər deyə hər cür vitaminlər bolluğundan üzləri vazelin sürtülmüş kimi pardaxdı,elə bil najdaçkaynan sürtüb xoş tale sifətlərini.Planetsifət,ulduzüz,Marsçöhrə gippopotamvücud gülbalalardı bəxtlərinə müstəllik gülən,sultanlar kimi yaşayanlar. Qalanlar barmağının kirini sorur.
Super yazıdı.Belə eybəcərliyin səbəbi budur ki,bizim cəmiyyətdə qohumluq və regionçuluq qanundan alidir.Belə olmasaydı Xəzərsahili boyunca hərbi istehkamları xatırladan villa divarlarını elə yerlərdəki icra başçıları da sökdürə bilərdi bu otuz ildə.Deyərdilər qanun hər şeydən alidir,olmazsa olmaz.Vaxtilə Saakaşvili Odessanın qubernatoru olanda o vilayətdəki dənizkənarı divarları buldozerlə sökdürmüşdü.Həm də televiziyadan müxbirlər çağırtdıraraq.Mane olmaq istəmişdilər ona villa sahibləri,amma o, kağız parçasını əlində bayraq kimi yelləyə-yelləyə demişdi ki,əlimdə qanun var,sök deyir o qanun,ona görə də sökülməlidir,çünki heç kəs qanundan üstün deyil.Bizdə isə kimlərinsə qanundan üstün olduğunu görmək adi hala çevrilib,ona görə də adamlar küskün olur cəmiyyətdən.Adamlarda narazılığı bəzi məmurlar bilərəkdən yaradırlar sanki.Keçən həftə Qəbələyə getmişdim,axşam nura qərq olmuşdu Qəbələ.Çox xoşuma gəldi.Oradan dedim gəlmişkən Oğuza,Şəkiyə də dəyim.Şəki də işıqlıydı.Amma Oğuz küçələri qapqaranlıq idi.Allah Allah!Camaat çaxmaq işığında,kibrit alovunda gedib gəlirdi.Camaat deyəndə ki,iki cüt,bir tək adam vardı o boyda küçələrdə.Camaat neynəsin?Qaranlıq,zülmətdi axı.Dedilər aylarla,illərlə belədir Oğuzda,axşamlar küçələrdə işıq olmur.Dedim bəs icrakoma niyə demirsiniz?Əllərini yellədilər ki,nə xeyri var,görünür işığın pulunu yeyirlər,ona görə də ekonomiya edirlər,ara yerdə camaat axşamlar küçədə kor kimi gəzir.Vəssalam.Həqiqətən də nə xeyri var,başçı da,müavinləri də o rayonda yaşamırmı,axşamlar küçələrin zülmət qaranlığını görmürlərmi?İşıq idarəsinə deyəmmirlərmi a bala,camaatı niyə qaranlıqda qoyursan?Camaat belə olanda narazı olmasın neynəsin?Amma niyə narazı edilməlidi camaat?Biz Serbiyaya da elektrik enerjisi satacağıq,amma öz rayonlarımızda küçələr axşamlar qapqaranlıq olur.Niyə?Niyəəəə?Üstəlik turist bölgəsidir Oğuz.Ora gedən turist şəhəri qaranlıq görəndə bir də ora gedərmi?
Bilmirəm, Cəlal müəllim hüquqşünasdır yoxsa başqa sahənin mütəxəssisidir, lakin onun qaldırdığı məsələ kifayət qədər Azərbaycan üçün taleyüklü məsələdir. Sovet vaxtı məşhur lətifə yadıma düşdü. Azərbaycanlı hərbi xidmətdən qayıdanda özü ilə bir Nataşa gətirir. Evdə səhər şor, günorta şor, axşam şor. Nataşa bezikib Rusiyaya qayıdanda bir zapiska yazır: Mən çıxıb gedirəm, amma bu nədisə, bu ağ şey sizi qıracaq. Bu korrupsiya ki var bizim axırımıza çıxacaq. Oxşar praktika İtaliyada vaxtı ilə 15-16 əsrlərdə mövcud olmuşdur. Buna nepotizam deyirlər. Həmin dövrdə roma papaları öz hakimiyyətlərini möhkəmlətmək naminə gəlirli vəzifələri, ali dini rütbələri öz qohumlarına paylayırdılar. Bu gün biz həyatımızı İtaliyanın 15-16 əsrlərdə mövcud olan praktikasına uyğunlaşdırırıq. Bu rəzalətdir, cinayətdir. Bunun axırı haraya qədər gedəcəkdir bunu Allah da bilmir. Bir məsələ maraq doğurur. Bu günə kimi əlaqədar qurumlar bilmirdilər ki, kim kimin övladıdır, kim hansı qələtlə məşğuldur? ..... Bir onu bilirəm ki, cənab Prezident xarici siyasəti yoluna qoyduqdan sonra bunların hamısının dərisini soyacaq. Buna əminəm, səbirsizliklə o günü gözləyirəm. Bu məxluqlar bir şeyi dəqiq bilsinlər ki, bu kişi Heydər Əliyevin, Çekistin oğludur. Bizim cəmiyyətdə hamı bir-birinin üzünə hırıldaya hırıldaya cinayətin iştirakçılarına çevrilirlər. Bizim xalq o qədər humanist xalqdır ki, hər şeyə loyal münasibət bəsləyirlər. Bu maraqlı yazıya bir şərh verilməyib. Bu da xalqın hər şeyə laqeyd münasibətindən irəli gəlir. Son olaraq, bu gülbalaları vəzifəyə təyin etdirəndə atacıqları heç olmasa papaqlarını qabaqlarına qoyub özləri özlərinə bir hesabat verirlərmi? Bu atacıqları da balalarının arxasınca göndərmək lazımdır. Qaldı ölkənin savadlı, nurlu övladlarının ölkəni tərk etmələri, bu faktdır. Elə neçələrini mən tanıyıram. Varlarından, pullarında keçib min bir fırıldaqla müəyyən sənəd düzəldib, ya qreen card düzəldir, ya siyasi məhbus adı ilə, ya qaçqın adı ilə ölkəni tərk edirlər. Belə getsə ölkədə bu məmurcuqlardan başqa kimsə qalmayacaq. Vallah elə mütəxəssilər tanıyıram ki, barələrində söhbət gedən generalcıqlar onların əllərinə su tökməyə də yaramır. Gəlin açıq etiraf edək, Azərbaycanda kadr məsələləri sıfır səviyyəsindədir. Son olaraq təklifim ondan ibarətdir ki, bu gülbalaları ataları və onların arxcasında duranları tarixin arxivinə göndərmək lazımdır. Belə davam etsə vay bizim halımıza. Bilmirəm, Azpolitika bu cızmaqaranı verəcəkmi?
Mən sosializmi qəbul etmirdim. Lakin Azərbaycandakı reallıqlar onu sübut edir ki, bəli, kapitalizm doğrudan da insanın insan tərəfindən istismarına və alçaldılmasına əsaslanan bir formasiyadır və o imperializm mərhələsində quduzlaşır. ...
Məncə generalların sayının çoxluğunun xeyri böyükdür, belə ki, ətraf dövlətlər bizdən bir qədər də çox qorxarlar ...
Siz bir sefirliklerde ishleyenleri maraqlanin hamsi memur ovladidir.Atasi ,Dayisi geden kimi hec vurma cedvelini coxsu bilmir.Hele men gomrukdeki biabirciligi demirem bir nesil ishleyir ele bil osminoqdur hamsida akademekdiler ele bil.Ata dayi emi geden kimi fikri istedad itir tam cunki DayDay
Gomruk,Vergi,Emlak,Iqtisadiyyat,Prokurorluq,Xarishler Nazirliyi hara baxirsan ata ogul,qizi xalasi oglu,bibisi oglu.Imtahanin 1 ci turundan kecir 2 ci turdan papanin gul balasini kecirdirler.Ad olur oz savadi ile gelib.Gonrukde bir attestasiya edin DIM etsin hec 30 faizii kechmez cunki day day tapish olan yerde ne savad olur ne inkisaf cunki Day Day savadli usaglarda gedir Sederekde alver edir cunki adamlari yoxdur
Nə qədər YAP olacaqsa, o qədər də bel'əhalar olacaq .....Bir baxın korrupsioner və rüşvətxorlar siyahisinə,buna əmin olacaqsınız.
Vasif Talıbovun hakimiyyəti Naxçıvan camaatı üçün bir sınaq dövrü oldu."Qəhrəman Sədərək","Naxçıvanım,yurdum mənim" və milli Qəhrəmanımız Y.Mirzəyevə həsr olunmuş sənədli filmlərin senarisini yazmaq məqsədi ilə həftələrlə Naxçıvanda oldum.Axşamlar V.Talıbov,İ.Həbibbəyli və M.Pənahovun obyektlərindən başqa heç kimə işləməyə icazə verilmirdi.Türkiyə sərhəd-gömrük məntəqəsində sədərəkilərə qan uddururdular.Nə yaxşı ki,Cənab Prezident bu məsələyə diqqət ayırdı.
Hörmətli yazar Nazirliyin Nazirdən xəbərsiz «elmi » əsərini R. Mehdiyev seçkilər zamanı öz kabinetində «otvyorka » ilə pul diplomatını açarkən yazmışdır , ona görə də Azərbaycanda General sayı ÇİN dövlətindəkindən çoxdur ,ona görədə hörmətləri yoxdur ( General Polad Həşimov ,Hikmət Mirzəyev xaric )
Araşdıran olsa ortaya çıxacaq ki,hazırki hərbi,gömrük,ədliyyə, generalların 90 faizi vəzifəli şəxslərin ya qohumu,ya ailə üzvüləridir.......Bu məsələ niyə hakimiyyəti maraqlandırmır?Hamısı da YAP üzvləri,öndə "gedənlər" (rüşvətxor və korrupsioner )
BİZDDƏ ƏSAS FİQURLAR HƏPS EDİLMİR.BU YAZİLMAMİŞ QANUNDİR !