“MUĞAN BANK”-IN NİYƏ BAĞLANDIĞI AÇIQLANDI - Bank sahibləri vəsaitləri hara yönəldib?

"Bank sahibləri müştəri vəsaitlərindən öz biznesləri üçün istifadə edirdilər"

Bankdakı 106 milyon manat depozit qaytarılmayacaq

Azərbaycanda daha bir bank bağlanıb. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin oktyabrın 18-də qəbul etdiyi qərara əsasən “Muğan Bank” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin lisenziyası 19 oktyabr 2023-cü il tarixindən etibarən ləğv edilib, banka müvəqqəti inzibatçı təyin edilib və bankın müflisləşmə yolu ilə ləğv edilməsi barədə məhkəməyə müraciət olunub.

Mərkəzi Bank bu qərarını “Muğan Bank”ın məcmu kapitalının miqdarının banklar üçün müəyyən edilmiş minimum miqdardan az olması, məcmu kapitalının adekvatlıq əmsalının 3 faizdən az olması, cari fəaliyyətini etibarlı və prudensial qaydada həyata keçirmədiyi, habelə bankın daxili idarəetmə və nəzarət prosedurlarının adekvat olmadığı ilə əsaslandırıb. Bunları nəzərə alan tənzimləyici “Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 16.1.6-cı, 16.1.7-ci, 16.1.9-cu, 16.1.18-ci, 57-ci və 61.1-ci maddələrinə əsaslanaraq “MuğanBank”ın lisenziyasını ləğv edib.

AMB-nin qərarına əsasən, “Muğan Bank” ASC-nin idarə olunması üzrç bütün sçlahiyyətlər, o cümlədən bank səhmdarlarının ümumi yığıncağının səlahiyyətləri müvəqqəti inzibatçıya keçib. Tənzimləyici bildirir ki, bankın fəaliyyətini dayandırması Azərbaycanın bank sektorunun maliyyə dayanıqlığı və maliyyə sabitliyinə heç bir təhdid yaratmır: ""Muğan Bank" ASC-nin ölkənin bank sisteminin aktivlərində xüsusi çəkisi 1,4 faiz, kredit portfelində 2 faiz, sektorun öhdəliklərində isə cəmi 1,3 faiz təşkil edir. “MuğanBank” ASC-nin bank lisenziyasının ləğvi bank sektorunun maliyyə dayanıqlığı və maliyyə sabitliyinə heç bir təhdid yaratmır".

Mərkəzi Bank həmçinin bəyan edir ki, “Muğan Bank” ASC Əmanətlərin Sığortalanması Fonduna (Fond) üzv bankdır və əhalinin bu bankda sığortalanmış əmanətləri üzrə kompensasiyalar fond tərəfindən qanunvericiliyə müvafiq qaydada ödəniləcək: ""Muğan Bank" ASC-nin digər öhdəlikləri məhkəmə tərəfindən təyin olunacaq ləğvedici tərəfindən qanunvericiliyə müvafiq qaydada tənzimlənəcək. Bank tərəfindən fonda təqdim olunmuş hesabatlara əsasən, 2023-cü ilin III rübünün sonuna Bank üzrə sığortalanmış (kompensasiya olunan) əmanətlər 216,7 milyon manat təşkil edir. Qeyd edək ki, bankın əmanətçilərinin say etibarı ilə 99,9 faizinin əmanətləri kompensasiya olunacaq".

Qeyd edək ki, “Muğan Bank” ASC-nin ölkə üzrə bütün bankomatlarının oktyabrın 17-dən etibarən fəaliyyətini dayandırdığı açıqlansa da, bankdan bunu sistem yenilənməsinin aparılması ilə əsaslandırmaqla, həftə sonundan etibarən bankomatların yenidən fəaliyyətini bərpa edəcəyi bildirilmişdi.

“Muğan Bank”ın İnternet səhifəsində ASC-nin 2023-cü ilin ikinci rübü üzrə maliyyə nəticələrinə əsasən bankın öz fəaliyyətini “uğurla inkişaf etdirdiyi” qedy olunub: ""MuğanBank" ASC 2023-cü ilin ikinci rübündə müsbət maliyyə nəticələrinə nail olmaqla sabit artım nümayiş etdirir. Ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə ümumi aktivlər böyüyərək 3,47 faiz artımla 721,86 milyon manat təşkil edib, cəmi depozit portfelində də 9,56 faiz artım qeydə alınaraq 393,83 milyon manata çatıb. Eləcə də faiz gəlirləri 11,68 faiz artaraq 20,79 milyon manat təşkil edib. Bankın kredit portfeli 5,96 faiz artaraq 454,13 milyon manata çatıb. I dərəcəli kapital isə 63,63 faiz artaraq 136,51 milyon manat təşkil edib. Əlavə olaraq bankın nizamnamə kapitalı 51,16 faiz artaraq 162,5 milyon manat təşkil edib. Bu nəticələr bankın maliyyə bazarında sabitliyinin və davamlı artımının göstəricisidir, onun etibarlılığını və müştərilərin etimadını təsdiqləyir. “Muğan Bank” ASC müştərilərinə yüksək keyfiyyətli maliyyə xidmətləri göstərmək üçün fəaliyyətini bundan sonra da inkişaf etdirəcək və göstəricilərini daha da yaxşılaşdırmağa çalışacaq.

“Muğan Bank” ASC 1992-ci ildə fəaliyyətə başlamışdır. Hazırda bankın ölkə ərazisində 22 filialı və 10 şöbəsi keyfiyyətli xidmət göstərir".

Bankın saytındakı bu məlumatlardan fərqli olaraq, 3-cü rübün sonundakı maliyyə göstəriciləri tamam əks vəziyyəti ortaya qoyur. Belə ki, 2023-cü ilin III rübü üzrə maliyyə hesabatına əsasən, “Muğan Bank”ın pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 139 milyon 687 min manat azalıb. Əgər 2023-cü ilin yanvar ayının 1-nə bankın pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 169 milyon 608 min manat təşkil edibsə, cari ilin oktyabr ayının 1-nə bankın pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri 29 milyon 921 min manata kimi azalıb.

"Musavat.com"-un məlumatına görə, 2023-cü ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində “Muğan Bank” 1 milyon 287 min manat zərər edib. 2022-ci ilin müvafiq dövründə bank 703 min manat xalis mənfəət əldə etmişdi. Hesabat dövründə bankın faiz gəlirləri 7.6 faiz artaraq 31 milyon manat, faiz xərcləri isə 7.5 faiz artaraq 27.7 milyon manat təşkil edib. Bu dövrdə bankın qeyri-faiz gəlirləri 21.3 milyon manata (illik müqayisədə 36.9 faiz az), qeyri-faiz xərcləri isə 25 milyon manata (illik müqayisədə 4.9 faiz çox) bərabər olub. Beləliklə, bank bu dövrdə 301 min manat əməliyyat zərəri edib.

Cari ilin oktyabrın 1-nə bankın aktivləri ilin əvvəli ilə müqayisədə 18.9 faiz və ya 151 milyon 367 min manat azalaraq 647 milyon 971 min manata enib. Cari ilin ilk 9 ayında “Muğan Bank ”ın kredit portfeli (müştərilərə verilmiş kreditlər) 1.4 faiz və ya 6.3 milyon manat azalaraq 447.4 milyon manata düşüb. Bankın kredit portfelində istehlak kreditləri 46.1 milyon manat ,biznes kreditləri 264.2 milyon manat, daşınmaz əmlak kreditləri isə 139.7 milyon manat təşkil edib.

Bu dövrdə “Muğan Bank”ın cəmi öhdəlikləri 500.8 milyon manat təşkil edib ki, bu da ilin əvvəlinə nisbətən 29 faiz və ya 205.2 milyon manat azdır. Bankın depozit portfeli də cari ilin ilk 9 ayında 34.4 faiz və ya 169.2 milyon manat azalaraq 322 milyon 478 min manat təşkil edib.

Mərkəzi Bankın açıqlamasında bankdakı depozitlərin cəmi 216,7 milyon manatının qorunan əmanətlər olduğu və ƏSF tərəfindən ödəniləcəyi bildirilir. Bu isə o deməkdir ki, 105 milyon 778 min manat həcmində əmanət geri qaytarılmayacaq.

2023-cü il oktyabr ayının 1-nə “Muğan Bank”ın cəmi kapitalı 57.8 faiz və ya 53 milyon 899 min manat artaraq 147 milyon 79 min manat təşkil edib.

Mərkəzi Bankın təsdiqlədiyi “Bank kapitalının və onun adekvatlığının hesablanması Qaydaları”na əsasən, bankın məcmu kapitalının əsas məqsədi bankın biznes strategiyasının dəstəklənməsi, daxili və xarici mühitdə baş verən əlverişsiz dəyişikliklər zamanı bankın maliyyə dayanıqlığının təmin edilməsidir. Məcmu kapital bankın ödəmə qabiliyyətinin itirilməsinə gətirib çıxara bilən mümkün zərərlərin azaldılmasına, əmanətçilərin və potensial investorların bank sisteminə etimadının artırılmasına xidmət edir.

Qaydaya görə, bankın məcmu kapitalının minimum miqdarı 50 (əlli) milyon manat məbləğində olmalıdır. “Muğan Bank”ın məcmu kapitalı minimum məbləğdən 3 dəfə çoxdur.

"AzPolitika.info"  xatırladır ki, bu il “Muğan Bank”ın səhmdarları dəyişib. Aprel ayında uzun illər boyu “MuğanBank”ın əsas səhmdarı (74 faiz) və Müşahidə Şurasının sədri olan Elmir Mehdiyev səhmlərinin 37 faizini Minur Vəliyev, 37 faizini isə Samir Vəliyevə dövr etmişdi. Onun anası Fəridə Mehdiyeva isə öz səhm payının 3 faizini M.Vəliyevə, 3 faizini isə S.Vəliyevə satıb.

Munir və Samir Vəliyevlər isə Əhməd Vəliyevin oğlanlarıdır. Hazırda Əhməd Vəliyev Odlar Yurdu Universitetinin rektoru, böyük oğlu Samir Vəliyev Odlar Yurdu Universitetinin Müşahidə Şurasının sədri, kiçik oğlu Munir Vəliyev isə Odlar Yurdu Universitetinin 1-ci prorektorudur. Onların hər üçü profesordur.

Bankdakı 74%-lik payını satan Mehdiyev Elmir Maqbet oğlu sabiq millət vəkili, Odlar Yurdu Universitetinin rektoru Əhməd Vəliyevin kürəkənidir. Səhmlərin 10,65 %-nə nəzarət edən Vəfa Vəliyeva isə Əhməd Vəliyevin qızıdır. Digər 2 səhmdar isə Əhməd Vəliyevin qudaları olub.

Onu da qeyd edək ki, Əhməd Vəliyevin qudası Tibb Universitetinin dosenti, biologiya elmləri namizədi Maqbet Mehdiyev ötən ilin noyabr ayında vəfat edib.

Maraqlıdır ki, ötən həftə dövlət televiziyasına müsahibəsində Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri Taleh Kazımov Azərbaycanın bank sektorunda likvidliyin, kapital adekvatlığının dünya ortalamasından yüksək olduğunu, sektorda sabitliyin mövcud olduğunu bəyan etmişdi. Bir həftə sonra kifayət qədər çəkisi olan bankın bağlanması maraq doğurur.

Samir Əliyev

İqtisadçı-ekspert Samir Əliyevin fikrincə, Azərbaycanda bank bazarı məhdud, bank sayı isə çoxdur: “Bazar balaca, bank isə çox. Proses gedəcək. Ola bilsin, zəif getsin, amma gedəcək. Neft gəlirləri azaldıqca bankların çoxluğu daha çox özünü büruzə verəcək”.

Bank sahəsi üzrə mütəxəssis Əkrəm Həsənov bildirib ki, “Muğan Bank”da xüsusilə problemli kreditlərlə bağlı çətinliklərin olduğunu bir neçə ay əvvəl ictimaiyyətə açıqlayıb: “Bu il bağlanan iki bankdan "GünayBank" bağlanmağa layiq deyildi, onun çətinlikdən çıxmaq üçün imkanları vardı. Amma “Muğan Bank”da belə imkan yoxdur. Bu bankda idarəetmə keçmiş “StandardBank”, ATABank və digərlərindəki kimi anormal idi - bank sahibləri müştəri vəsaitlərindən öz biznesləri üçün istifadə edirdilər, çoxsaylı təminatsız kreditlər verilirdi. Bu isə bank fəaliyyəti üçün ən təhlükəli və zərərli prosesdir. Buna görə də onun bağlanması düzgün addımdır. Mərkəzi Bank “MuğanBank”a müəyyən müddət də tanıdı, bəlkə vəziyyətdən çıxa bildi deyə. Çünki kifayət qədər böyük bankdır. Lakin bank vəziyyətdən çıxa bilmədi".

Əkrəm Həsənov

Mütəxəssis bildirir ki, vətəndaşların bankda olan qorunan əmanətləri ödənəcək, əsas problem hüquqi şəxslərin vəsaiti ilə bağlıdır: “Bir qayda olaraq, şirkətlərin hesablarındakı pullar geri qaytarılmır. Bu isə biznes üçün böyük zərbədir. "GünayBank" bağlanan banklar arasında bəlkə də yeganə bankdır ki, onun bütün öhdəlikləri qarşılanacaq, o cümlədən şirkətlərin hesablarındakı vəsaitlər qaytarılacaq. “Muğan Bank”da isə belə imkan yoxdur".

Ə.Həsənov da hesab edir ki, problemli banklar hələ də qalır: “Ad çəkmək doğru olmazdı, amma ilk beşlik və 7-8 orta səviyyəli banklardan kənardakı banklar arasında çətinlikləri olanlar az deyil”.